Proverbs 23

Kiam vi sidiĝos, por manĝi kun reganto, Rigardu bone, kio estas antaŭ vi;

Quando te assentares a comer com um governador, atenta bem para aquele que está diante de ti;

Kaj vi metu tranĉilon al via gorĝo, Se vi estas avidulo.

e põe uma faca à tua garganta, se fores homem de grande apetite.

Ne deziru liajn bongustajn manĝojn; Ĉar ĝi estas trompa pano.

Não cobices os seus manjares gostosos, porque é comida enganadora.

Ne penu riĉiĝi; Forlasu vian pripensadon.

Não te fatigues para seres rico; dá de mão à tua própria sabedoria:

Ĉu vi direktos viajn okulojn al ĝi? ĝi jam ne ekzistos; Ĉar riĉeco faras al si flugilojn kiel aglo, kaj forflugas al la ĉielo.

Fitando tu os olhos nas riquezas, elas se vão; pois fazem para si asas, como a águia, voam para o céu.

Ne manĝu panon de malbondeziranto, Kaj ne deziru liajn bongustajn manĝojn.

Não comas o pão do avarento, nem cobices os seus manjares gostosos.

Ĉar kiaj estas la pensoj en lia animo, tia li ankaŭ estas: Manĝu kaj trinku, li diros al vi, Sed lia koro ne estas kun vi.

Porque, como ele pensa consigo mesmo, assim é; ele te diz: Come e bebe; mas o seu coração não está contigo.

La pecon, kiun vi manĝis, vi elvomos; Kaj vane vi perdis viajn agrablajn vortojn.

Vomitarás o bocado que comeste, e perderás as tuas suaves palavras.

En la orelojn de malsaĝulo ne parolu; Ĉar li malŝatos la saĝecon de viaj vortoj.

Não fales aos ouvidos do tolo; porque desprezará a sabedoria das tuas palavras.

Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kaj sur la kampon de orfoj ne iru.

Não removas os limites antigos; nem entres nos campos dos órfãos,

Ĉar ilia Liberiganto estas forta; Li defendos ilian aferon kontraŭ vi.

porque o seu redentor é forte; ele lhes pleiteará a causa contra ti.

Elmetu vian koron al instruo Kaj viajn orelojn al paroloj de prudento.

Aplica o teu coração à instrução, e os teus ouvidos às palavras do conhecimento.

Ne malvolu puni knabon: Se vi batos lin per kano, li ne mortos.

Não retires da criança a disciplina; porque, fustigando-a tu com a vara, nem por isso morrerá.

Vi batos lin per kano, Kaj lian animon vi savos de Ŝeol.

Tu a fustigarás com a vara e livrarás a sua alma da cova.

Mia filo, se via koro estos saĝa, Tiam ĝojos ankaŭ mia koro.

Filho meu, se o teu coração for sábio, alegrar-se-á o meu coração, sim, ó, meu próprio;

Kaj mia internaĵo ĝojos, Kiam viaj lipoj parolos ĝustaĵon.

e exultará o meu coração, quando os teus lábios falarem coisas retas.

Via koro sin tiru ne al pekuloj, Sed al timo antaŭ la Eternulo ĉiutage.

Não tenhas inveja dos pecadores; antes conserva-te no temor do Senhor todo o dia.

Ĉar ekzistas estonteco, Kaj via espero ne perdiĝos.

Porque deveras terás uma recompensa; não será malograda a tua esperança.

Aŭskultu vi, mia filo, kaj estu saĝa, Kaj direktu vian koron al la ĝusta vojo.

Ouve tu, filho meu, e sê sábio; e dirige no caminho o teu coração.

Ne estu inter la drinkantoj de vino, Inter tiuj, kiuj manĝas tro da viando;

Não estejas entre os beberrões de vinho, nem entre os comilões de carne.

Ĉar drinkemulo kaj manĝegemulo malriĉiĝos, Kaj dormemulo havos sur si ĉifonaĵojn.

Porque o beberrão e o comilão caem em pobreza; e a sonolência cobrirá de trapos o homem.

Aŭskultu vian patron, kiu vin naskigis, Kaj ne malŝatu vian patrinon, kiam ŝi maljuniĝos.

Ouve a teu pai, que te gerou; e não desprezes a tua mãe, quando ela envelhecer.

Veron aĉetu, kaj ne vendu saĝon Kaj instruon kaj prudenton.

Compra a verdade, e não a vendas; sim, a sabedoria, a disciplina, e o entendimento.

Grandan ĝojon havas patro de virtulo, Kaj naskinto de saĝulo ĝojos pro li.

Grandemente se regozijará o pai do justo; e quem gerar um filho sábio, nele se alegrará.

Via patro kaj via patrino ĝojos, Kaj via naskintino triumfos.

Alegrem-se teu pai e tua mãe, e regozije-se aquela que te deu à luz.

Donu, mia filo, vian koron al mi, Kaj al viaj okuloj plaĉu miaj vojoj.

Filho meu, dá-me o teu coração; e deleitem-se os teus olhos nos meus caminhos.

Ĉar malĉastulino estas profunda foso, Kaj fremda edzino estas malvasta puto.

Porque cova profunda é a prostituta; e poço estreito é a aventureira.

Ŝi embuskas kiel rabisto, Kaj kolektas ĉirkaŭ si perfidulojn.

Também ela, como o salteador, se põe a espreitar; e multiplica entre os homens os prevaricadores.

Ĉe kiu estas ploro? ĉe kiu estas ĝemoj? ĉe kiu estas malpaco? Ĉe kiu estas plendoj? ĉe kiu estas senkaŭzaj batoj? Ĉe kiu estas malklaraj okuloj?

Para quem são os ais? Para quem os pesares? Para quem as pelejas, para quem as queixas? Para quem as feridas sem causa? E para quem os olhos vermelhos?

Ĉe tiuj, kiuj sidas malfrue ĉe vino, Ĉe tiuj, kiuj venas, por gustumi aroman trinkaĵon.

Para os que se demoram perto do vinho, para os que andam buscando bebida misturada.

Ne rigardu la vinon, kiel ruĝa ĝi estas, Kiel ĝi brilas en la pokalo, kiel glate ĝi eniras:

Não olhes para o vinho quando se mostra vermelho, quando resplandece no copo e se escoa suavemente.

En la fino ĝi mordas kiel serpento Kaj pikas kiel vipuro.

No seu fim morderá como a cobra, e como o basilisco picará.

Viaj okuloj vidos fremdaĵojn, Kaj via koro parolos malĝustaĵojn.

Os teus olhos verão coisas estranhas, e tu falarás perversidades.

Kaj vi estos kiel dormanto meze de la maro, Kaj kiel dormanto sur la supro de masto.

Serás como o que se deita no meio do mar, e como o que dorme no topo do mastro.

Ili batis min, sed ĝi min ne doloris; Ili frapis min, sed mi ne sentis; Kiam mi vekiĝos, mi denove tion serĉos.

E dirás: Espancaram-me, e não me doeu; bateram-me, e não o senti; quando virei a despertar? Ainda tornarei a buscá-lo outra vez.