Proverbs 23

Когато седнеш да ядеш с управител, много внимавай какво има пред теб,

وقتی با حاکم غذا می‌خوری، به‌خاطر داشته باش که با چه کسی نشسته‌ای.

и сложи нож на гърлото си, ако си лаком.

اگر شخص پُرخوری هستی، خودت را کنترل کن

Не пожелавай неговите лакомства, защото те са измамни гозби.

و حریص غذاهای لذیذ او نباش، زیرا ممکن است تو را فریب بدهد.

Не се старай да се обогатиш, отдалечи се от тази си мъдрост.

عاقل باش و برای کسب ثروت، خود را خسته نکن،

Насочиш ли към него очите си — и го няма; защото богатството наистина си прави крила като орел, който лети към небето.

زیرا ثروت پایدار نیست و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود.

Не яж хляба на онзи, който има лошо око, и не пожелавай неговите лакомства,

از سفرهٔ شخص خسیس غذا نخور و برای خوراکهای لذیذ او حریص نباش،

защото каквито са мислите в душата му, такъв е и той. Казва ти: Яж и пий! — но сърцето му не е с теб.

زیرا او حساب هرچه را که بخوری در فکر خود نگاه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، امّا این را از صمیم دل نمی‌گوید.

Залъка, който си изял, ще повърнеш и ще изгубиш сладките си думи.

لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکّرات تو برباد خواهد رفت.

Не говори в ушите на безумния, защото той ще презре мъдростта на думите ти.

آدم احمق را نصیحت نکن، زیرا او سخنان حکیمانهٔ تو را بی‌اهمیّت می‌شمارد.

Не премествай стари граници и не навлизай в нивите на сираците,

حدود زمین خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را بزور نگیر،

защото Изкупителят им е мощен, Той ще защити делото им против теб.

زیرا پشتیبان ایشان قوی است و به داد آنها می‌رسد.

Предай сърцето си на поука и ушите си — на думи на знание.

وقتی معلّم تو را تعلیم می‌دهد، از صمیم دل به سخنان آموزندهٔ او گوش بده.

Не задържай наказанието от детето, защото, ако и да го биеш с пръчката, то няма да умре.

از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن، زیرا تنبیه او را نمی‌کشد،

Ти ще го биеш с пръчката, но ще избавиш душата му от Шеол.

بلکه جان او را از هلاکت نجات می‌دهد.

Сине мой, ако сърцето ти Е мъдро, и моето сърце ще се радва;

فرزندم، اگر حکمت بیاموزی، دل من شاد می‌شود،

и сърцето ми ще се радва, когато устните ти говорят право.

و هنگامی‌که سخن راست بگویی، تمام وجودم شادمان می‌گردد.

Да не завижда сърцето ти на грешните, а живей в страха от ГОСПОДА цял ден,

به شریران حسادت نورز، بلکه آرزوی تو اطاعت از خداوند باشد؛

защото наистина има бъдеще и надеждата ти няма да се отсече.

زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو برباد نخواهد رفت.

Слушай, сине мой, и бъди мъдър, и насочвай сърцето си право в пътя.

فرزندم، عاقل باش و به سخنانم گوش بده. در راه راست قدم بردار

Не бъди между пияници, с лакоми месоядци,

و با میگساران و شکم‌پرستان معاشرت نکن،

защото пияницата и гуляйджията осиромашават и сънливостта облича в дрипи.

زیرا کسانی‌که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج می‌شوند.

Слушай баща си, който те е родил, и не презирай майка си, когато остарее.

به نصیحت پدرت که تو را به وجود آورده است، گوش بده و مادرت را هنگامی‌که پیر می‌شود، خوار نشمار.

Купувай истина и не я продавай, и мъдрост, и поука, и разум.

در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و دانش را کسب کن و به هیچ قیمتی آنها را از دست نده.

Бащата на праведния ще се радва много и който ражда мъдър син, ще има радост в него.

فرزندی درستکار و دانا باش تا باعث خوشی و خشنودی پدر و مادرت شوی.

Нека се веселят баща ти и майка ти и нека се възхищава тази, която те е родила.

فرزندی درستکار و دانا باش تا باعث خوشی و خشنودی پدر و مادرت شوی.

Сине мой, дай сърцето си на мен и нека очите ти внимават в моите пътища,

فرزندم، سخنان مرا بشنو و زندگی مرا سرمشق خود قرار ده.

защото блудницата е дълбока яма и чужда жена е тесен ров.

بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است.

Да, тя причаква като крадец и умножава неверните между хората.

او مانند راهزن در کمین قربانی‌های خود می‌نشیند و به تعداد مردم خیانتکار می‌افزاید.

Кой има горко? Кой има скръб? Кой има кавги? Кой има оплакване? Кой има удари без причина? Кой има мътни очи?

مصیبت و بدبختی نصیب چه کسی می‌شود؟ چه کسی همیشه جنگ و دعوا برپا می‌کند؟ چه کسی بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟

Онези, които закъсняват над виното, които ходят да търсят подправено вино.

کسی‌که دایم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود.

Не гледай виното, че е червено, че искри в чашата, че се поглъща гладко,

پس فریفتهٔ شراب سرخ‌فام نشو که در جام به تو چشمک می‌زند و بعد آهسته از گلویت پایین می‌رود.

защото накрая то хапе като змия и жили като усойница.

در آخر، همچون مار، تو را خواهد گزید و مانند افعی تو را نیش خواهد زد.

Очите ти ще виждат странности и сърцето ти ще говори объркано,

چشمانت چیزهای عجیب و غریب می‌بینند و گرفتار وهم و خیال می‌گردی.

и ще бъдеш като спящ сред морето или като лежащ на върха на мачта.

مانند کسی می‌شوی که در دریا خوابیده و با امواج آن دست و پنجه نرم می‌کند.

Удариха ме, но не ме заболя, биха ме, но не усетих. Кога ще се събудя, за да продължа, да го потърся пак?

می‌گویی: «مرا زدند، امّا دردی را احساس نمی‌کنم. چه وقت به هوش می‌آیم تا یک پیالهٔ دیگر بنوشم؟»