Proverbs 25

haec quoque parabolae Salomonis quas transtulerunt viri Ezechiae regis Iuda

Men kèk lòt pwovèb wa Salomon. Se moun nan palè Ezekyas, wa peyi Jida a, ki te kouche yo sou papye.

gloria Dei celare verbum et gloria regum investigare sermonem

Bondye konnen lè pou l' kite nou konprann, se sa ki fè pouvwa li. Wa yo toujou ap chache konprann, se sa ki fè moun respekte yo.

caelum sursum et terra deorsum et cor regum inscrutabile

Menm jan ou pa konnen wotè syèl la ak fondè tè a, se konsa tou ou pa ka konnen sa k'ap pase nan tèt yon wa.

aufer robiginem de argento et egredietur vas purissimum

Wete tout vye kras ki nan ajan an. Efèv la ap ba ou yon bèl travay byen fèt.

aufer impietatem de vultu regis et firmabitur iustitia thronus eius

Wete tout mechan bò kote wa a, gouvènman l' lan ap chita byen chita. p'ap gen lenjistis.

ne gloriosus appareas coram rege et in loco magnorum ne steteris

Pa fè grandizè devan wa a. Pa chita nan plas grannèg yo.

melius est enim ut dicatur tibi ascende huc quam ut humilieris coram principe

Pito yo di ou moute pi wo, pase pou yo fè ou bay plas la, pou ou ta wont devan chèf la.

quae viderunt oculi tui ne proferas in iurgio cito ne postea emendare non possis cum dehonestaveris amicum tuum

Sa ou wè ak je ou, pa prese al rapòte l' lajistis. Si apre sa, yon lòt temwen kanpe pou demanti ou, lè sa a kisa ou va fè?

causam tuam tracta cum amico tuo et secretum extraneo non reveles

Lè ou gen kont ak yon moun, regle zafè nou san nou pa mete lòt moun ladan li. Pa mete sekrè l' deyò.

ne forte insultet tibi cum audierit et exprobrare non cesset

Paske, lè moun konnen ou pa ka kenbe sekrè, y'a fè ou wont. Y'a ba ou move non.

mala aurea in lectis argenteis qui loquitur verbum in tempore suo

Lè ou bay bon pawòl ki tonbe daplon se tankou yon moso lò byen travay yo plake sou yon moso ajan.

inauris aurea et margaritum fulgens qui arguit sapientem et aurem oboedientem

Lè yon moun ki gen bon konprann rale zòrèy moun ki gen tande, se tankou zanno ak kolye ki fèt ak bon lò ou mete sou ou.

sicut frigus nivis in die messis ita legatus fidelis ei qui misit eum animam illius requiescere facit

Yon komisyonè ki p'ap twonpe moun ki voye l' la, se tankou yon bon vè dlo byen fre w'ap bwè nan mitan chalè rekòt. L'ap remoute kouraj mèt li.

nubes et ventus et pluviae non sequentes vir gloriosus et promissa non conplens

Moun ki toujou ap pwomèt san yo pa janm kenbe pwomès yo, se tankou nwaj ak van ki pa janm pote lapli.

patientia lenietur princeps et lingua mollis confringet duritiam

Lè ou pa fè kòlè fasil, ou jwenn jwen pou fè chèf la kwè sa ou vle. Konsa tou, ak pawòl dous, w'ap kraze tout antrav ou ta ka jwenn sou chemen ou.

mel invenisti comede quod sufficit tibi ne forte saturatus evomas illud

Lè ou jwenn siwo myèl, bwè kantite ou ka bwè. Si ou pran twòp, l'a fè kè ou plen, l'a fè ou vonmi.

subtrahe pedem tuum de domo proximi tui nequando satiatus oderit te

Konsa tou, pa al rann vizit twò dri lakay zanmi ou, pou li pa bouke avè ou, pou l' pa rayi ou.

iaculum et gladius et sagitta acuta homo qui loquitur contra proximum suum testimonium falsum

Yon moun k'ap mache bay manti sou moun, se tankou yon makak chaplèt, yon nepe, yon flèch byen pwenti. Li ka touye ou.

dens putridus et pes lapsus qui sperat super infideli in die angustiae

Jou malè, si ou mete konfyans ou sou moun trèt, se tankou si ou vle mòde ak dan pouri, osinon kouri sou pye foule.

et amittit pallium in die frigoris acetum in nitro et qui cantat carmina cordi pessimo

Chante mereng pou yon moun ki nan lapenn, se tankou moun ki wete tout rad sou li nan fredi, se tankou si ou prije sitwon sou yon malenng.

si esurierit inimicus tuus ciba illum et si sitierit da ei aquam bibere

Si lènmi ou grangou, ba li manje. Si li swaf dlo, ba li dlo pou l' bwè.

prunam enim congregabis super caput eius et Dominus reddet tibi

Lè sa a, w'a fè l' wont anpil. Seyè a va rekonpanse ou.

ventus aquilo dissipat pluvias et facies tristis linguam detrahentem

Tripotaj fè moun fè kòlè, menm jan nòde bay lapli.

melius est sedere in angulo domatis quam cum muliere litigiosa et in domo communi

Pito ou viv pou kont ou nan yon kwen galata pase pou w'ap viv nan yon kay ansanm ak yon fanm k'ap chache kont tout tan.

aqua frigida animae sitienti et nuntius bonus de terra longinqua

Lè ou resevwa yon bon nouvèl ki soti nan peyi Jida, se tankou yon vè dlo fre pou yon moun ki sot moute mòn.

fons turbatus pede et vena corrupta iustus cadens coram impio

Lè yon moun ki mache dwat kite yon mechan pran tèt li, se tankou yon sous dlo moun mache ladan l', se tankou yon pi yo sal.

sicut qui mel multum comedit non est ei bonum sic qui scrutator est maiestatis opprimitur gloria

Twòp siwo myèl pa bon pou lasante. Konsa tou, pa chache pou moun nonmen non ou twòp.

sicut urbs patens et absque murorum ambitu ita vir qui non potest in loquendo cohibere spiritum suum

Si ou pa kapab kontwole kòlè ou, ou tankou yon lavil san ranpa. Y'ap anvayi l' fasil. Y'ap mete men sou ou fasil.