Proverbs 25

TAMBIÉN éstos son proverbios de Salomón, los cuales copiaron los varones de Ezechîas, rey de Judá.
Izao koa no ohabolan'i Solomona, izay nangonin'ny olon'i Hezekia, mpanjakan'ny Joda:
Gloria de Dios es encubrir la palabra; Mas honra del rey es escudriñar la palabra.
Voninahitr'Andriamanitra ny manafin-javatra; Fa voninahitry ny mpanjaka kosa ny mamanta-javatra.
Para la altura de los cielos, y para la profundidad de la tierra, Y para el corazón de los reyes, no hay investigación.
Ny hahavon'ny lanitra sy ny halalin'ny tany Ary ny fon'ny mpanjaka dia samy tsy azo fantarina avokoa.
Quita las escorias de la plata, Y saldrá vaso al fundidor.
Esory ny taim-bolafotsy, Dia hisy fanaka ho an'ny mpanao an-idina.
Aparta al impío de la presencia del rey, Y su trono se afirmará en justicia.
Esory ny ratsy fanahy tsy ho eo anatrehan'ny mpanjaka, Dia hampitoerina amin'ny fahamarinana ny seza fiandrianany.
No te alabes delante del rey, Ni estés en el lugar de los grandes:
Aza manandra-tena eo anatrehan'ny mpanjaka, Ary aza mitoetra eo amin'ny fitoeran'ny lehibe;
Porque mejor es que se te diga, Sube acá, Que no que seas humillado delante del príncipe Que miraron tus ojos.
Fa aleo ianao hantsoina hoe: Miakara atỳ, Toy izay hatambotsotra eo imason'ny manan-kaja izay hitan'ny masonao.
No salgas á pleito presto, No sea que no sepas qué hacer al fin, Después que tu prójimo te haya dejado confuso.
Aza maika handeha hiady, Fandrao tsy ho fantatrao izay hataonao amin'ny farany, Rehefa omen'ny namanao henatra ianao.
Trata tu causa con tu compañero Y no descubras el secreto á otro.
Miadia ihany ny adinao amin'ny namanao, Kanefa aza aseho izay tsy tian'ny sasany holazaina,
No sea que te deshonre el que lo oyere, Y tu infamia no pueda repararse.
Fandrao izay mandre hanondro maso anao, Ka tsy ho afaka aminao ny laza ratsy.
Manzana de oro con figuras de plata Es la palabra dicha como conviene.
Ny teny atao amin'ny antony dia poma volamena ao anaty vilia volafotsy tsara soratra.
Como zarcillo de oro y joyel de oro fino, Es el que reprende al sabio que tiene oído dócil.
Kavim-bolamena sy firavaka volamena tsara Ny mpananatra hendry, raha amin'ny sofina mihaino.
Como frío de nieve en tiempo de la siega, Así es el mensajero fiel á los que lo envían: Pues al alma de su señor da refrigerio.
Toy ny hatsiaky ny oram-panala amin'ny taom-pijinjana, Dia toy izany ny iraka mahatoky amin'izay naniraka azy, Fa mamelombelona ny fon'ny tompony izy.
Como nubes y vientos sin lluvia, Así es el hombre que se jacta de vana liberalidad.
Toy ny rahona sy ny rivotra tsy misy orana Ny olona izay mirehaka amin'ny fizaram-bava.
Con larga paciencia se aplaca el príncipe; Y la lengua blanda quebranta los huesos.
Ny fahari-po no ahazoana mampanaiky ny mpitsara, Ary ny vava malefaka mahatapa-taolana.
¿Hallaste la miel? come lo que te basta; No sea que te hartes de ella, y la vomites.
Mahita tantely va ianao? Hano izay antonona anao, Fandrao voky loatra ianao ka handoa azy.
Detén tu pie de la casa de tu vecino, Porque harto de ti no te aborrezca.
Aza miditra matetika ao an-tranon'ny namanao, Fandrao tofoka anao izy, ka ho halany ianao.
Martillo y cuchillo y saeta aguda, Es el hombre que habla contra su prójimo falso testimonio.
Langilangy sy sabatra ary zana-tsipìka maranitra Ny olona izay mitsangana ho vavolombelona mandainga hanameloka ny namany.
Diente quebrado y pie resbalador, Es la confianza en el prevaricador en tiempo de angustia.
Toy ny nify nahasimatsimahana sy ny tongotra mangozohozo Ny fahatokiana ny mpamitaka amin'ny andro fahoriana.
El que canta canciones al corazón afligido, Es como el que quita la ropa en tiempo de frío, ó el que sobre el jabón echa vinagre.
Toy ny miala lamba amin'ny hatsiaka, Ary toy ny vinaingitra amin'ny sirahazo, Dia toy izany ny mikalo amin'ny malahelo am-po.
Si el que te aborrece tuviere hambre, dale de comer pan; Y si tuviere sed, dale de beber agua:
Raha noana ny fahavalonao, omeo hanina izy; Ary raha mangetaheta izy, omeo rano hosotroiny;
Porque ascuas allegas sobre su cabeza, Y JEHOVÁ te lo pagará.
Fa raha manao izany ianao, dia hanambatra vainafo ho eo an-dohany, Ary Jehovah no hamaly soa anao.
El viento del norte ahuyenta la lluvia, Y el rostro airado la lengua detractora.
Ny rivotra avy any avaratra mahatonga ranonorana, Dia toy izany, ny lelan'ny mpifosa mampahavinitra endrika.
Mejor es estar en un rincón de casa, Que con la mujer rencillosa en espaciosa casa.
Aleo mitoetra eo an-joron'ny tampontrano Toy izay miray trano amin'ny vehivavy tia ady.
Como el agua fría al alma sedienta, Así son las buenas nuevas de lejanas tierras.
Rano mangatsiaka amin'ny fanahy reraka Ny filazana soa avy any an-tany lavitra.
Como fuente turbia y manantial corrompido, Es el justo que cae delante del impío.
Loharano voahosihosy sy fantsakana simba Ny marina izay mikoy ny ratsy fanahy,
Comer mucha miel no es bueno: Ni el buscar la propia gloria es gloria.
Tsy tsara raha mahery homana tantely; Fa ny fitadiavan'ny olona ny voninahiny dia tsy voninahitra.
Como ciudad derribada y sin muro, Es el hombre cuyo espíritu no tiene rienda.
Tanàna rava tsy misy manda Ny lehilahy izay tsy mahatsindry ny fanahiny.