Proverbs 25

גם אלה משלי שלמה אשר העתיקו אנשי חזקיה מלך יהודה׃

Teć są przypowieści Salomonowe, które zebrali mężowie Ezechyjasza, króla Judzkiego.

כבד אלהים הסתר דבר וכבד מלכים חקר דבר׃

Sława to Boża, taić sprawę; ale sława królów, wywiadywać się rzeczy.

שמים לרום וארץ לעמק ולב מלכים אין חקר׃

Wysokość niebios, i głębokość ziemi, i serce królów nie są doścignione.

הגו סיגים מכסף ויצא לצרף כלי׃

Odejm zużelicę od srebra, a wynijdzie odlewającemu naczynie kosztowne.

הגו רשע לפני מלך ויכון בצדק כסאו׃

Odejm niezbożnika od oblicza królewskiego, a umocni się w sprawiedliwości stolica jego.

אל תתהדר לפני מלך ובמקום גדלים אל תעמד׃

Nie udawaj się za zacnego przed królem, a na miejscu wielmożnych nie stawaj;

כי טוב אמר לך עלה הנה מהשפילך לפני נדיב אשר ראו עיניך׃

Bo lepiej jest, iż ci rzeką: Postąp sam: a niżeliby cię zniżyć miano przed księciem; co widują oczy twoje.

אל תצא לרב מהר פן מה תעשה באחריתה בהכלים אתך רעך׃

Nie pokwapiaj się do swaru, byś snać na ostatek nie wiedział, co masz czynić, gdyby cię zawstydził bliźni twój.

ריבך ריב את רעך וסוד אחר אל תגל׃

Prowadź do końca sprawę swoję z przyjacielem twoim, a tajemnicy drugiego nie objawiaj;

פן יחסדך שמע ודבתך לא תשוב׃

By cię snać nie zelżył ten, co cię słucha, a niesława twoja zostałaby na tobie.

תפוחי זהב במשכיות כסף דבר דבר על אפניו׃

Jakie jest jabłko złote z wyrzezaniem srebrnem, takieć jest słowo do rzeczy powiedziane.

נזם זהב וחלי כתם מוכיח חכם על אזן שמעת׃

Ten, który mądrze napomina, jest u tego, co słucha, jako nausznica złota, i klejnot z szczerego złota.

כצנת שלג ביום קציר ציר נאמן לשלחיו ונפש אדניו ישיב׃

Jako zimno śnieżne czasu żniwa: tak poseł wierny tym, którzy go posyłają; bo dusze panów swych ochładza.

נשיאים ורוח וגשם אין איש מתהלל במתת שקר׃

Człowiek, który się chlubi darem zmyślonym, jest jako wiatr i obłoki bez deszczu.

בארך אפים יפתה קצין ולשון רכה תשבר גרם׃

Książę cierpliwością bywa zmiękczony, a język łagodny kości łamie.

דבש מצאת אכל דיך פן תשבענו והקאתו׃

Znajdzieszli miód, jedzże, ileć potrzeba, by snać objadłszy się go nie zwrócił.

הקר רגלך מבית רעך פן ישבעך ושנאך׃

Powściągnij nogę twoję od domu bliźniego twego, by snać będąc ciebie syt, nie miał cię w nienawiści.

מפיץ וחרב וחץ שנון איש ענה ברעהו עד שקר׃

Każdy, kto mówi fałszywe świadectwo przeciw bliźniemu swemu, jest jako młot, i miecz, i strzała ostra.

שן רעה ורגל מועדת מבטח בוגד ביום צרה׃

Ufność w człowieku przewrotnym jest w dzień ucisku jako ząb wyłamany i noga wywiniona.

מעדה בגד ביום קרה חמץ על נתר ושר בשרים על לב רע׃

Jako ten, który zewłoczy odzienie czasu zimy, albo leje ocet na saletrę, taki jest ten, który śpiewa pieśni sercu smutnemu.

אם רעב שנאך האכלהו לחם ואם צמא השקהו מים׃

Jeźliżeby łaknął ten, co cię nienawidzi, nakarm go chlebem; a jeźliby pragnął, daj mu się napić wody;

כי גחלים אתה חתה על ראשו ויהוה ישלם לך׃

Bo węgle rozpalone zgromadzisz na głowę jego, a Pan ci nagrodzi.

רוח צפון תחולל גשם ופנים נזעמים לשון סתר׃

Jako wiatr północny deszcz przynosi: tak przynosi twarz gniewliwą język uszczypliwy.

טוב שבת על פנת גג מאשת מדונים ובית חבר׃

Lepiej mieszkać w kącie pod dachem, niżeli z żoną swarliwą w domu przestronnym.

מים קרים על נפש עיפה ושמועה טובה מארץ מרחק׃

Jako woda chłodna duszy pragnącej: tak wieść dobra z ziemi dalekiej.

מעין נרפש ומקור משחת צדיק מט לפני רשע׃

Jako źródło nogami pomącone, albo zdrój zepsuty: tak sprawiedliwy, który upada przed niezbożnym.

אכל דבש הרבות לא טוב וחקר כבדם כבוד׃

Jako jeść wiele miodu nie jest rzecz dobra: tak szukanie własnej sławy jest niesławne.

עיר פרוצה אין חומה איש אשר אין מעצר לרוחו׃

Mąż, który nie ma mocy nad duchem swoim, jest jako miasto rozwalone bez muru.