Genesis 41

过了两年，法老做梦，梦见自己站在河边，

I stało się po wyjściu dwóch lat, że się śniło Faraonowi, jakoby stał nad rzeką.

有七只母牛从河里上来，又美好又肥壮，在芦荻中吃草。

A oto z rzeki wychodziło siedem krów, pięknych na wejrzeniu i tłustych na ciele, które się pasły na łące.

随后又有七只母牛从河里上来，又丑陋又干瘦，与那七只母牛一同站在河边。

Oto, też siedem krów innych wychodziło za niemi z rzeki, szpetnych na wejrzeniu, i chudych na ciele, które stały wedle krów pierwszych nad brzegiem rzeki.

这又丑陋又干瘦的七只母牛吃尽了那又美好又肥壮的七只母牛。法老就醒了。

I pożarły one krowy szpetne na wejrzeniu i chude na ciele, siedem krów pięknych na wejrzeniu i tłustych; zatem ocknął się Farao.

他又睡著，第二回做梦，梦见一棵麦子长了七个穗子，又肥大又佳美，

A gdy usnął, śniło mu się po wtóre; a ono siedem kłosów wyrastało z jednego źdźbła, pełnych i cudnych.

随后又长了七个穗子，又细弱又被东风吹焦了。

Oto, też siedem kłosów cienkich i wysuszonych od wiatru wschodniego wyrastało za nimi.

这细弱的穗子吞了那七个又肥大又饱满的穗子。法老醒了，不料是个梦。

I pożarły te kłosy cienkie, siedem onych kłosów pięknych i zupełnych; i ocknął się Farao.

到了早晨，法老心里不安，就差人召了埃及所有的术士和博士来；法老就把所做的梦告诉他们，却没有人能给法老圆解。

A toć był sen. A gdy było rano, strwożony był duch jego; i posławszy wezwał wszystkich wieszczków Egipskich, i wszystkich mędrców jego, i opowiedział im Farao sny swoje; a nie było, kto by je wyłożył Faraonowi.

那时酒政对法老说：「我今日想起我的罪来。

Zatem rzekł przełożony nad podczaszymi do Faraona, mówiąc: Grzechy moje ja dziś przypominam sobie.

从前法老恼怒臣仆，把我和膳长下在护卫长府内的监里。

Farao rozgniewawszy się na sługi swe, dał mię był pod straż do domu hetmana żołnierzów, mnie i przełożonego nad piekarzami.

我们二人同夜各做一梦，各梦都有讲解。

Tam się nam śnił sen jednejże nocy, mnie i jemu; każdemu według wykładu snu jego śniło się.

在那里同著我们有一个希伯来的少年人，是护卫长的仆人，我们告诉他，他就把我们的梦圆解，是按著各人的梦圆解的。

A był tam z nami młodzieniec Hebrejczyk, sługa hetmana żołnierzów, któremuśmy powiedzieli, i wyłożył nam sny nasze, każdemu według snu jego wyłożył.

后来正如他给我们圆解的成就了；我官复原职，膳长被挂起来了。」

I stało się, że jako nam wyłożył, tak było; mię przywrócił król na miejsce moje, a onego obwiesił.

法老遂即差人去召约瑟，他们便急忙带他出监，他就剃头，刮脸，换衣裳，进到法老面前。

Tedy posławszy Farao, wezwał Józefa, i prędko go wyprowadzono z więzienia; który ostrzygłszy się, i odmieniwszy szaty swoje przyszedł do Faraona.

法老对约瑟说：「我做了一梦，没有人能解；我听见人说，你听了梦就能解。」

I rzekł Farao do Józefa: Śnił mi się sen, a nie mam, kto by mi go wyłożył; alem ja o tobie słyszał, gdy mówiono, że gdy usłyszysz sen, umiesz go wyłożyć.

约瑟回答法老说：「这不在乎我，　神必将平安的话回答法老。」

I odpowiedział Józef Faraonowi, mówiąc: Oprócz mnie Bóg opowie rzeczy szczęśliwe Faraonowi.

法老对约瑟说：「我梦见我站在河边，

Tedy rzekł Farao do Józefa: Zdało mi się we śnie, jakobym stał na brzegu rzeki.

有七只母牛从河里上来，又肥壮又美好，在芦荻中吃草。

A oto z rzeki wychodziło siedem krów tłustych na ciele, i pięknych na wejrzeniu, a pasły się na łące.

随后又有七只母牛上来，又软弱又丑陋又干瘦，在埃及遍地，我没有见过这样不好的。

Oto, zaś wychodziło siedem krów innych za nimi, nędznych i szpetnych na wejrzeniu, i chudych na ciele; nie widziałem we wszystkiej ziemi Egipskiej tak szpetnych.

这又干瘦又丑陋的母牛吃尽了那以先的七只肥母牛，

I pożarły krowy chude i szpetne siedem krów pierwszych tłustych.

吃了以后却看不出是吃了，那丑陋的样子仍旧和先前一样。我就醒了。

A choć się dostały do wnętrzności ich, przecię nie było znać, że się dostały do wnętrzności ich: bo na wejrzeniu były szpetne, jako i przedtem; i ocknąłem się.

我又梦见一棵麦子，长了七个穗子，又饱满又佳美，

Widziałem zaś we śnie, a oto, siedem kłosów wyrastało z jednego źdźbła pełnych i pięknych.

随后又长了七个穗子，枯槁细弱，被东风吹焦了。

Oto, też siedem kłosów suchych, cienkich, i wyschłych od wiatru wschodniego, wyrastało za nimi.

这些细弱的穗子吞了那七个佳美的穗子。我将这梦告诉了术士，却没有人能给我解说。」

I pożarły te kłosy cienkie siedem onych kłosów pięknych. I powiedziałem to wieszczkom; ale nie było, kto by mi wyłożył.

约瑟对法老说：「法老的梦乃是一个。　神已将所要做的事指示法老了。

Tedy rzekł Józef do Faraona: Sen Faraonów jedenże jest: co Bóg uczyni, oznajmił Faraonowi.

七只好母牛是七年，七个好穗子也是七年；这梦乃是一个。

Siedem krów pięknych jest siedem lat, a siedem kłosów cudnych, jest też siedem lat; sen to jeden.

那随后上来的七只又干瘦又丑陋的母牛是七年，那七个虚空、被东风吹焦的穗子也是七年，都是七个荒年。

Siedem zaś krów chudych i szpetnych, które wychodziły za niemi, jest siedem lat, a siedem kłosów czczych, i wyschłych od wiatru wschodniego, będzie siedem lat głodnych.

这就是我对法老所说，　神已将所要做的事显明给法老了。

A toć jest, com powiedział Faraonowi; co Bóg będzie czynił, ukazał Faraonowi.

埃及遍地必来七个大丰年，

Oto, siedem lat nadejdzie bardzo obfitych we wszystkiej ziemi Egipskiej.

随后又要来七个荒年，甚至在埃及地都忘了先前的丰收，全地必被饥荒所灭。

A po nich nastąpi siedem lat głodu, i w zapomnienie przyjdzie wszystka ona obfitość w ziemi Egipskiej, i wytrawi głód ziemię.

因那以后的饥荒甚大，便不觉得先前的丰收了。

Tak, że nie będzie znać w ziemi obfitości onej dla głodu przyszłego: albowiem ciężki będzie bardzo.

至于法老两回做梦，是因　神命定这事，而且必速速成就。

A iż się po dwa kroć śnił sen Faraonowi, znaczy, że to pewna rzecz od Boga, i pospiesza Bóg wykonać ją.

所以，法老当拣选一个有聪明有智慧的人，派他治理埃及地。

Przetoż teraz niech znajdzie Farao męża rozumnego i mądrego, a przełoży go nad ziemią Egipską.

法老当这样行，又派官员管理这地。当七个丰年的时候，征收埃及地的五分之一，

Niech tak uczyni Farao, a postanowi urzędniki nad ziemią i zbierze piątą część urodzajów ziemi Egipskiej przez te siedem lat obfitych.

叫他们把将来丰年一切的粮食聚敛起来，积蓄五谷，收存在各城里做食物，归于法老的手下。

I niech zbierają wszelaką żywność lat dobrych następujących, i zgromadzają zboża pod rękę Faraonową, i żywność w mieściech niech chowają.

所积蓄的粮食可以防备埃及地将来的七个荒年，免得这地被饥荒所灭。」

A będzie ona żywność na wychowanie ziemi na siedem lat głodu, które będą w ziemi Egipskiej aby nie niszczała ziemia od głodu.

法老和他一切臣仆都以这事为妙。

I podobało się to Faraonowi, i wszystkim sługom jego.

法老对臣仆说：「像这样的人，有　神的灵在他里头，我们岂能找得著呢？」

I rzekł Farao do sług swoich: Izaż znajdziemy podobnego mężowi temu, w którym by był Duch Boży?

法老对约瑟说：「　神既将这事都指示你，可见没有人像你这样有聪明有智慧。

Zatem rzekł Farao do Józefa: Ponieważ ci oznajmił Bóg to wszystko, nie masz żadnego tak rozumnego i mądrego jako ty.

你可以掌管我的家；我的民都必听从你的话。惟独在宝座上我比你大。」

Ty będziesz nad domem moim, a według rozkazania ust twoich sprawować się będzie wszystek lud mój: tylko stolicą większy nad cię będę.

法老又对约瑟说：「我派你治理埃及全地。」

Nad to rzekł Farao do Józefa: Oto, postanowiłem cię nad wszystką ziemią Egipską.

法老就摘下手上打印的戒指，戴在约瑟的手上，给他穿上细麻衣，把金鍊戴在他的颈项上，

Zdjął tedy Farao pierścień swój z ręki swej, i dał go na rękę Józefową; oblekł go też w szatę bisiorową, i włożył łańcuch złoty na szyję jego.

又叫约瑟坐他的副车，喝道的在前呼叫说：「跪下。」这样、法老派他治理埃及全地。

I kazał go wozić na wtórym wozie swoim, a wołano przed nim: Kłaniajcie się. I przełożył go nad wszystką ziemią Egipską.

法老对约瑟说：「我是法老，在埃及全地，若没有你的命令，不许人擅自办事【原文作动手动脚】。」

Zatem rzekł Farao do Józefa: Jam jest Farao, a bez twego pozwolenia nie podniesie żaden ani ręki, ani nogi swej, we wszystkiej ziemi Egipskiej.

法老赐名给约瑟，叫撒发那忒巴内亚，又将安城的祭司波提非拉的女儿亚西纳给他为妻。约瑟就出去巡行埃及地。

I nazwał Farao imię Józefowe, Safnat Paneach, a dał mu Asenatę, córkę Potyfara, przełożonego Ońskiego, za żonę. I wyjechał Józef na ziemię Egipską.

约瑟见埃及王法老的时候年三十岁。他从法老面前出去，遍行埃及全地。

A było Józefowi trzydzieści lat, gdy stanął przed Faraonem, królem Egipskim; i wyszedłszy Józef od oblicza Faraonowego, objechał wszystkę ziemię Egipską.

七个丰年之内，地的出产极丰极盛【原文作一把一把的】，

Zrodziła tedy ziemia w onych siedmiu latach urodzajnych obficie.

约瑟聚歛埃及地七个丰年一切的粮食，把粮食积存在各城里；各城周围田地的粮食都积存在本城里。

I zgromadził Józef wszystkę żywność onych siedmiu lat, która była w ziemi Egipskiej i składał żywność w mieściech; urodzaj polny każdego miasta, który był około niego, składał w niem.

约瑟积蓄五谷甚多，如同海边的沙，无法计算，因为谷不可胜数。

Zaczem nagromadził Józef zboża, jako piasku morskiego bardzo wiele, aż go zaniechano liczyć; bo mu nie było liczby.

荒年未到以前，安城的祭司波提非拉的女儿亚西纳给约瑟生了两个儿子。

A Józefowi urodzili się dwaj synowie, pierwej niż przyszedł rok głodu, które mu urodziła Asenat, córka Potyfara, przełożonego Ońskiego.

约瑟给长子起名叫玛拿西【就是使之忘了的意思】，因为他说：「　神使我忘了一切的困苦和我父的全家。」

Nazwał tedy Józef imię pierworodnego Manases, mówiąc: Że mi dał Bóg zapomnieć wszelkiej pracy mojej, i wszystkiego domu ojca mego.

他给次子起名叫以法莲【就是使之昌盛的意思】，因为他说：「　神使我在受苦的地方昌盛。」

A imię drugiego nazwał Efraim, mówiąc: Iż mię rozmnożył Bóg w ziemi utrapienia mego.

埃及地的七个丰年一完，

Tedy się skończyło siedem lat obfitości, która była w ziemi Egipskiej.

七个荒年就来了。正如约瑟所说的，各地都有饥荒；惟独埃及全地有粮食。

I poczęło siedem lat głodu następować, jako był przepowiedział Józef. I był głód po wszystkich krainach: ale we wszystkiej ziemi Egipskiej był chleb.

及至埃及全地有了饥荒，众民向法老哀求粮食，法老对他们说：「你们往约瑟那里去，凡他所说的，你们都要做。」

Jednak potem ściśniona była głodem wszystka ziemia Egipska, i wołał lud do Faraona, o chleb. I rzekł Farao wszystkim Egipczanom: Idźcie do Józefa, a co wam rzecze uczyńcie.

当时饥荒遍满天下，约瑟开了各处的仓，粜粮给埃及人；在埃及地饥荒甚大。

I był głód po wszystkiej ziemi. Tedy otworzył Józef wszystkie gumna, w których było zboże, i sprzedawał Egipczanom; bo się był głód zmocnił w ziemi Egipskiej.

各地的人都往埃及去，到约瑟那里籴粮，因为天下的饥荒甚大。

I ze wszystkiej ziemi przyjeżdżano do Egiptu, kupować żywność od Józefa; bo się był zmocnił głód po wszystkiej ziemi.