Genesis 41

Когато изминаха две години, фараонът сънува: ето, стоеше при реката.
Και μετα παρελευσιν δυο ετων ο Φαραω ειδεν ενυπνιον και ιδου, ιστατο πλησιον του ποταμου.
И ето, седем крави, хубави и тлъсти, излязоха от реката и пасяха в тръстиката.
και ιδου, επτα δαμαλια ευμορφα και παχυσαρκα ανεβαινον εκ του ποταμου και εβοσκοντο εις το λιβαδιον.
И ето, след тях излязоха от реката други седем крави, грозни и мършави, и застанаха при първите крави на брега на реката.
και ιδου, αλλα επτα δαμαλια ανεβαινον μετ εκεινα εκ του ποταμου, ασχημα και λεπτοσαρκα, και ισταντο πλησιον των αλλων δαμαλιων επι το χειλος του ποταμου
И грозните, мършави крави изядоха седемте хубави и тлъсти крави. Тогава фараонът се събуди.
και τα δαμαλια τα ασχημα και λεπτοσαρκα κατεφαγον τα επτα δαμαλια τα ευμορφα και παχυσαρκα. Τοτε εξυπνησεν ο Φαραω.
И заспа и сънува втори път. И ето, седем класа, пълни и добри, израснаха от едно стебло.
Και αποκοιμηθεις ενυπνιασθη δευτεραν φοραν και ιδου, επτα ασταχυα παχεα και καλα ανεβαινον εκ του αυτου κορμου
И ето, след тях израснаха други седем класа, тънки и прегорели от източния вятър.
και ιδου, αλλα επτα ασταχυα λεπτα και κεκαυμενα υπο του ανατολικου ανεμου ανεφυοντο μετ εκεινα
И тънките класове погълнаха седемте дебели и пълни класа. А като се събуди фараонът, ето, беше сън.
και τα ασταχυα τα λεπτα κατεπιον τα επτα ασταχυα τα παχεα και μεστα. Και εξυπνησεν ο Φαραω και ιδου, ητο ονειρον.
И на сутринта духът му беше смутен. И той изпрати да му повикат всичките гадатели и всичките мъдреци на Египет, и фараонът им разказа сънищата си, но нямаше кой да ги изтълкува на фараона.
Και το πρωι το πνευμα αυτου ητο τεταραγμενον και αποστειλας εκαλεσε παντας τους μαγους της Αιγυπτου και παντας τους σοφους αυτης και διηγηθη προς αυτους ο Φαραω τα ενυπνια αυτου αλλα δεν ητο ουδεις οστις να εξηγηση αυτα προς τον Φαραω.
Тогава началникът на виночерпците говори на фараона и каза: Днес се сещам, че съм виновен.
Τοτε ο αρχιοινοχοος ελαλησε προς τον Φαραω λεγων, την αμαρτιαν μου ενθυμουμαι σημερον
Фараонът се беше разгневил на слугите си и ме хвърли, мен и началника на хлебарите, в тъмница, в дома на началника на телохранителите.
ο Φαραω ειχεν οργισθη εναντιον των δουλων αυτου και με εβαλεν εις φυλακην εν τω οικω του αρχοντος των σωματοφυλακων, εμε και τον αρχισιτοποιον
И сънувахме, аз и той, в същата нощ. Сънувахме всеки според както щеше да се тълкува сънят му.
και ειδομεν ενυπνιον κατα την αυτην νυκτα, εγω και εκεινος ενυπνιασθημεν εκαστος κατα την εξηγησιν του ενυπνιου αυτου
А заедно с нас там беше един млад евреин, слуга на началника на телохранителите. И като му разказахме, той ни разтълкува сънищата — на всеки от нас според съня му даде значението.
και ητο εκει μεθ ημων νεος τις Εβραιος, δουλος του αρχοντος των σωματοφυλακων και διηγηθημεν προς αυτον και εξηγησεν εις ημας τα ενυπνια ημων εις εκαστον κατα το ενυπνιον αυτου εκαμε την εξηγησιν
И както ни изтълкува, така и стана — мен възстановиха на службата ми, а него обесиха.
και καθως εξηγησεν εις ημας, ουτω και συνεβη εμε μεν αποκατεστησεν εις το υπουργημα μου, εκεινον δε εκρεμασε.
Тогава фараонът изпрати да повикат Йосиф, и бързо го изведоха от тъмницата. И той се обръсна, преоблече се и дойде при фараона.
Τοτε αποστειλας ο Φαραω, εκαλεσε τον Ιωσηφ, και εξηγαγον αυτον μετα σπουδης εκ της φυλακης και εξυρισθη και ηλλαξε την στολην αυτου και ηλθε προς τον Φαραω.
И фараонът каза на Йосиф: Сънувах сън, но няма кой да го изтълкува. И чух да казват за теб, че разбираш да тълкуваш сън.
Και ειπεν ο Φαραω προς τον Ιωσηφ, Ειδον ενυπνιον, και δεν ειναι ουδεις οστις να εξηγηση αυτο και εγω ηκουσα περι σου να λεγωσιν οτι εννοεις τα ονειρα ωστε να εξηγης αυτα.
А Йосиф в отговор каза на фараона: Не аз, Бог ще даде на фараона отговор за добро.
Και απεκριθη ο Ιωσηφ προς τον Φαραω λεγων, Ουχι εγω ο Θεος θελει δωσει εις τον Φαραω σωτηριον αποκρισιν.
Тогава фараонът каза на Йосиф: В съня си, ето, стоях край брега на реката.
Και ειπεν ο Φαραω προς τον Ιωσηφ, Εις το ονειρον μου, ιδου, ισταμην επι το χειλος του ποταμου
И ето, седем крави, тлъсти и хубави, излязоха от реката и пасяха в тръстиката.
και ιδου, επτα δαμαλια παχυσαρκα και ευμορφα ανεβαινον εκ του ποταμου και εβοσκοντο εις το λιβαδιον
И ето, след тях излязоха други седем крави, слаби, много грозни и мършави, каквито никога на съм виждал толкова грозни по цялата египетска земя.
και ιδου, αλλα επτα δαμαλια ανεβαινον κατοπιν εκεινων αδυνατα και πολυ ασχημα και λεπτοσαρκα, οποια δεν ειδον ποτε ασχημοτερα καθ ολην την γην της Αιγυπτου
И мършавите, грозни крави изядоха първите седем тлъсти крави.
και τα δαμαλια τα λεπτα και ασχημα κατεφαγον τα πρωτα επτα δαμαλια τα παχεα
Но пак, като влязоха в утробите им, не се познаваше, че са влезли в утробите им, а видът им беше така грозен, както и в началото. Тогава се събудих.
και αφου εισηλθον εις τας κοιλιας αυτων, δεν διεκρινετο οτι εισηλθον εις τας κοιλιας αυτων, αλλ η θεωρια αυτων ητο ασχημος καθως και προτερον τοτε εξυπνησα.
После видях в съня си, и ето, седем класа, пълни и добри, израснаха от едно стебло.
Επειτα ειδον εις το ονειρον μου και ιδου, επτα ασταχυα ανεβαινον εκ του αυτου κορμου μεστα και καλα
И ето, след тях израснаха други седем класа, сухи, тънки и прегорели от източния вятър.
και ιδου, αλλα επτα ασταχυα ξηρα, λεπτα, κεκαυμενα υπο του ανατολικου ανεμου, ανεφυοντο κατοπιν αυτων
И тънките класове погълнаха седемте добри класа. И казах съня на гадателите, но нямаше кой да ми го изтълкува.
και τα ασταχυα τα λεπτα κατεπιον τα επτα ασταχυα τα καλα και ειπον ταυτα προς τους μαγους, αλλα δεν ητο ουδεις οστις να μοι εξηγηση αυτα.
Тогава Йосиф каза на фараона: Сънят на фараона е един. Бог е явил на фараона това, което ще направи.
Και ειπεν ο Ιωσηφ προς τον Φαραω, Το ενυπνιον του Φαραω εν ειναι ο Θεος εφανερωσεν εις τον Φαραω οσα μελλει να καμη.
Седемте добри крави са седем години, и седемте добри класа са седем години — сънят е един.
Τα επτα δαμαλια τα καλα ειναι επτα ετη και τα επτα ασταχυα τα καλα ειναι επτα ετη το ενυπνιον εν ειναι.
А седемте мършави и грозни крави, които са излезли след тях, са седем години, както и седемте празни класа, прегорели от източния вятър — те ще бъдат седем години на глад.
Και τα επτα δαμαλια τα λεπτα και ασχημα, τα οποια ανεβαινον κατοπιν αυτων, ειναι επτα ετη και τα επτα ασταχυα τα αμεστα, τα κεκαυμενα υπο του ανατολικου ανεμου, θελουσιν εισθαι επτα ετη πεινης.
Това е думата, която казах на фараона: Бог е явил на фараона това, което ще направи.
Τουτο ειναι το πραγμα το οποιον ειπα προς τον Φαραω ο Θεος εφανερωσεν εις τον Φαραω οσα μελλει να καμη.
Ето, идват седем години на голямо изобилие по цялата египетска земя.
Ιδου, ερχονται επτα ετη μεγαλης αφθονιας καθ ολην την γην της Αιγυπτου
А след тях ще дойдат седем години на глад. Цялото изобилие ще се забрави в египетската земя, защото гладът ще опустоши земята.
και θελουσιν επελθει μετα ταυτα επτα ετη πεινης και ολη η αφθονια θελει λησμονηθη εν τη γη της Αιγυπτου και η πεινα θελει καταφθειρει την γην
Няма да се познае изобилието на земята поради онзи глад, който ще последва, защото ще бъде твърде тежък.
και δεν θελει γνωρισθη η αφθονια επι της γης εξ αιτιας εκεινης της πεινης, ητις μελλει να ακολουθηση διοτι θελει εισθαι βαρεια σφοδρα.
А това, че сънят се повтори на фараона два пъти, означава, че това е решено от Бога и че Бог скоро ще го извърши.
Το δε οτι εδευτερωθη το ενυπνιον εις τον Φαραω δις, φανερονει οτι το πραγμα ειναι αποφασισμενον παρα του Θεου και οτι ο Θεος θελει ταχυνει να εκτελεση αυτο.
И така, нека фараонът потърси някой разумен и мъдър човек и нека го постави над египетската земя.
Τωρα λοιπον ας προβλεψη ο Φαραω ανθρωπον συνετον και φρονιμον και ας καταστηση αυτον επι της γης της Αιγυπτου
Нека фараонът направи това и нека постави надзиратели над земята и в седемте изобилни години нека събере петата част от произведенията на египетската земя.
ας καμη ο Φαραω και ας διοριση επιστατας επι της γης και ας λαμβανη το πεμπτον απο της γης Αιγυπτου εις τα επτα ετη της αφθονιας
Нека съберат всичката храна на тези добри години, които идват, и събраното жито нека бъде под властта на фараона за храна на градовете, и нека го пазят.
και ας συναξωσι πασας τας τροφας τουτων των ερχομενων καλων ετων, και ας αποταμιευσωσι σιτον υπο την χειρα του Φαραω δια τροφας εις τας πολεις, και ας φυλαττωσιν αυτον
И храната ще се запази за земята за седемте гладни години, които ще настанат в египетската земя, за да не се опустоши земята от глада.
και αι τροφαι θελουσι μενει πεφυλαγμεναι δια την γην εις τα επτα ετη της πεινης, τα οποια θελουσιν ακολουθησει εν τη γη της Αιγυπτου, δια να μη απολεσθη ο τοπος υπο της πεινης.
И това нещо беше добро в очите на фараона и на всичките му слуги.
Και ηρεσεν ο λογος εις τον Φαραω και εις παντας τους δουλους αυτου.
И фараонът каза на слугите си: Можем ли да намерим човек като този, в когото има Дух Божи?
Και ειπεν ο Φαραω προς τους δουλους αυτου, Δυναμεθα να ευρωμεν καθως τουτον, ανθρωπον εις τον οποιον υπαρχει το πνευμα του Θεου;
Тогава фараонът каза на Йосиф: Понеже Бог ти откри всичко това, няма никой толкова разумен и мъдър, колкото си ти.
Και ειπεν ο Φαραω προς τον Ιωσηφ, Επειδη ο Θεος εδειξεν εις σε παντα ταυτα, δεν ειναι ουδεις τοσον συνετος και φρονιμος οσον συ.
Ти ще бъдеш над дома ми и целият ми народ ще слуша твоите думи. Само с престола аз ще бъда по-горен от теб.
Συ θελεις εισθαι επι του οικου μου και εις τον λογον του στοματος σου θελει υπακουει πας ο λαος μου μονον κατα τον θρονον θελω εισθαι ανωτερος σου.
И фараонът каза на Йосиф: Ето, поставям те над цялата египетска земя.
Και ειπεν ο Φαραω προς τον Ιωσηφ, Ιδου, σε κατεστησα εφ ολης της γης Αιγυπτου.
Тогава фараонът извади пръстена си от ръката си и го сложи на ръката на Йосиф, облече го в дрехи от висон и сложи златна огърлица на шията му.
Και εκβαλων ο Φαραω το δακτυλιδιον αυτου εκ της χειρος αυτου, εβαλεν αυτο εις την χειρα του Ιωσηφ και ενεδυσεν αυτον ιματια βυσσινα, και περιεβαλε χρυσουν περιδερραιον περι τον τραχηλον αυτου.
После нареди да го возят на втората си колесница и викаха пред него: Коленичете! Така го постави над цялата египетска земя.
Και ανεβιβασεν αυτον επι την αμαξαν αυτου την δευτεραν και εκηρυττον εμπροσθεν αυτου, Γονατισατε και κατεστησεν αυτον εφ ολης της γης Αιγυπτου.
При това фараонът каза на Йосиф: Аз съм фараонът, но без теб никой няма да вдигне ръка или крак по цялата египетска земя!
Και ειπεν ο Φαραω προς τον Ιωσηφ, Εγω ειμαι ο Φαραω, και χωρις σου ουδεις θελει σηκωσει την χειρα αυτου η τον ποδα αυτου καθ ολην την γην της Αιγυπτου.
И фараонът нарече Йосиф Цафнат-Панеах и му даде за жена Асенета, дъщеря на Потифер, жреца на Илиопол. След това Йосиф излезе на обиколка из египетската земя.
Και ωνομασεν ο Φαραω τον Ιωσηφ αφναθ−πανεαχ και εδωκεν εις αυτον δια γυναικα Ασενεθ, την θυγατερα του Ποτιφερα ιερεως της Ων. Και εξηλθεν ο Ιωσηφ εις την γην της Αιγυπτου.
Йосиф беше на тридесет години, когато се представи пред египетския цар фараон. И като излезе от присъствието на фараона, Йосиф обиколи цялата египетска земя.
Ητο δε ο Ιωσηφ τριακοντα ετων, οτε παρεσταθη εμπροσθεν του Φαραω βασιλεως της Αιγυπτου και εξηλθεν ο Ιωσηφ απ εμπροσθεν του Φαραω, και διηλθεν ολην την γην της Αιγυπτου.
И през седемте години на изобилие земята роди пребогато.
Και εκαρποφορησεν η γη πλουσιοπαροχως εις τα επτα ετη της αφθονιας
И Йосиф събра всичката храна от тези седем години, които бяха настанали в египетската земя, и сложи храната в градовете — във всеки град прибра храната от околните му ниви.
και συνηγαγε πασας τας τροφας των επτα ετων των γενομενων εν τη γη της Αιγυπτου και εναπεθεσε τας τροφας εν ταις πολεσι τας τροφας των αγρων των περιξ εκαστης πολεως εθεσεν εν αυτη.
Йосиф събра твърде много жито, колкото морския пясък, така че престана да го мери, защото беше без мяра.
Και συνηγαγεν ο Ιωσηφ σιτον ως την αμμον της θαλασσης πολυν σφοδρα, ωστε επαυσε να μετρη αυτον διοτι ητο αμετρητος.
А преди да настъпят годините на глада, на Йосиф се родиха двама сина, които му роди Асенета, дъщеря на Потифер, жреца на Илиопол.
Εγεννηθησαν δε δυο υιοι εις τον Ιωσηφ, πριν ελθωσι τα ετη της πεινης τους οποιους εγεννησεν εις αυτον Ασενεθ, η θυγατηρ του Ποτιφερα ιερεως της Ων.
И Йосиф нарече първородния Манасия, защото си казваше: Бог ме направи да забравя всичките си мъки и целия си бащин дом.
Και εκαλεσεν ο Ιωσηφ το ονομα του πρωτοτοκου Μανασση διοτι ειπεν, Ο Θεος με εκαμε να λησμονησω παντας τους πονους μου και παντα τον οικον του πατρος μου.
А втория нарече Ефрем, защото си казваше: Бог ме направи плодоносен в земята на страданието ми.
Το δε ονομα του δευτερου εκαλεσεν Εφραιμ διοτι ειπεν, Ο Θεος με ηυξησεν εν τη γη της θλιψεως μου.
А като изминаха седемте години на изобилие, които бяха настанали в египетската земя,
Και παρηλθον τα επτα ετη της αφθονιας, της γενομενης εν τη γη της Αιγυπτου.
настъпиха седемте години на глад, както Йосиф беше казал. И по всичките земи настана глад, а по цялата египетска земя имаше хляб.
Και ηρχισαν να ερχωνται τα επτα ετη της πεινης, καθως ειπεν ο Ιωσηφ και εγεινεν η πεινα εις παντας τους τοπους καθ ολην ομως την γην της Αιγυπτου ητο αρτος.
Защото, когато огладня цялата египетска земя и народът извика към фараона за хляб, фараонът каза на всичките египтяни: Идете при Йосиф, и каквото ви каже, направете.
Και οτε επεινασε πασα η γη της Αιγυπτου, εβοησεν ο λαος προς τον Φαραω δια αρτον. Και ειπεν ο Φαραω προς παντας τους Αιγυπτιους, Υπαγετε προς τον Ιωσηφ ο, τι σας ειπη, καμετε.
А гладът беше по цялото лице на земята. И така, Йосиф отвори всичките житници и продаваше на египтяните, защото гладът се усилваше по египетската земя.
Και ητο η πεινα επι παν το προσωπον της γης. Ηνοιξε δε ο Ιωσηφ πασας τας αποθηκας και επωλει σιτον εις τους Αιγυπτιους και η πεινα επεβαρυνεν επι την γην της Αιγυπτου.
И от всички страни идваха в Египет при Йосиф да купят жито, понеже гладът се усилваше по цялата земя.
Και παντες οι τοποι ηρχοντο εις την Αιγυπτον προς τον Ιωσηφ δια να αγοραζωσι σιτον διοτι η πεινα επεβαρυνεν επι πασαν την γην.