Proverbs 22

melius est nomen bonum quam divitiae multae super argentum et aurum gratia bona

نیکنامی از ثروت هنگفت بهتر است و محبوبیت از طلا و نقره.

dives et pauper obviaverunt sibi utriusque operator est Dominus

فقیر و ثروتمند یک وجه مشترک دارند: هردوی آنها را خداوند آفریده است.

callidus vidit malum et abscondit se innocens pertransiit et adflictus est damno

شخص باهوش خطر را می‌بیند و از آن دوری می‌کند، امّا آدم نادان به سوی آن می‌رود و خود را گرفتار می‌سازد.

finis modestiae timor Domini divitiae et gloria et vita

نتیجهٔ فروتنی و اطاعت از خداوند، ثروت و احترام و عمر طولانی است.

arma et gladii in via perversi custos animae suae longe recedit ab eis

راه شریران پر از خارها و دامهاست. اگر جان خود را دوست داری از رفتن به آن راه خودداری کن.

proverbium est adulescens iuxta viam suam etiam cum senuerit non recedet ab ea

کودک را در راهی که باید برود، تربیت نما و او تا آخر عمر از آن منحرف نخواهد شد.

dives pauperibus imperat et qui accipit mutuum servus est fenerantis

فقیر، اسیر ثروتمند است و کسی‌که قرض می‌گیرد، غلام قرض‌دهنده.

qui seminat iniquitatem metet mala et virga irae suae consummabitur

هر که ظلم بکارد، همان را درو خواهد کرد و قدرتش درهم خواهد شکست.

qui pronus est ad misericordiam benedicetur de panibus enim suis dedit pauperi

شخص سخاوتمند برکت خواهد یافت، چون خوراک خود را با فقرا تقسیم می‌کند.

eice derisorem et exibit cum eo iurgium cessabuntque causae et contumeliae

شخص مسخره‌کننده را بیرون انداز تا دشمنی و کشمکش و فحاشی خاتمه یابد.

qui diligit cordis munditiam propter gratiam labiorum suorum habebit amicum regem

کسی‌که قلب پاک و کلام دلنشین را دوست داشته باشد، حتّی پادشاه هم او را دوست خواهد داشت.

oculi Domini custodiunt scientiam et subplantantur verba iniqui

خداوند حافظ راستی است و سخنان دروغ را باطل می‌سازد.

dicit piger leo foris in medio platearum occidendus sum

آدم تنبل در خانه می‌ماند و می‌گوید: «اگر بیرون بروم، شیر مرا خواهد خورد.»

fovea profunda os alienae cui iratus est Dominus incidet in eam

سخنان زن بدکار مانند یک دام، خطرناک است و هرکسی که مورد غضب خداوند باشد، در آن گرفتار می‌شود.

stultitia conligata est in corde pueri et virga disciplinae fugabit eam

حماقت در وجود کودک نهفته است، امّا تنبیه آن را از او بیرون می‌کند.

qui calumniatur pauperem ut augeat divitias suas dabit ipse ditiori et egebit

کسی‌که به‌خاطر نفع خود به فقرا ظلم کند و به ثروتمندان هدیه بدهد، سرانجام گرفتار فقر خواهد شد.

inclina aurem tuam et audi verba sapientium adpone autem cor ad doctrinam meam

به سخنان مردان حکیم که به تو یاد می‌دهم، گوش بده و آنها را یاد بگیر،

quae pulchra erit tibi cum servaveris eam in ventre tuo et redundabit in labiis tuis

زیرا یادآوری و بیان آنها تو را شادمان می‌سازد.

ut sit in Domino fiducia tua unde et ostendi eam tibi hodie

این سخنان را امروز به تو تعلیم می‌دهم تا اعتماد تو بر خداوند باشد.

ecce descripsi eam tibi tripliciter in cogitationibus et scientia

من این سی مَثَل را که پر از حکمت و نصیحت است، برای تو نوشته‌ام

ut ostenderem tibi firmitatem et eloquia veritatis respondere ex his illi qui misit te

تا حقیقت را همان‌طور که هست به تو یاد بدهم و تو نیز آن را به کسانی‌که از تو می‌پرسند، تعلیم دهی.

non facias violentiam pauperi quia pauper est neque conteras egenum in porta

به شخص فقیری که پشتیبانی ندارد، ظلم نکن و حق بیچارگان را در دادگاه پایمال نساز.

quia Dominus iudicabit causam eius et configet eos qui confixerint animam eius

زیرا خداوند به داد آنها می‌رسد و کسانی را که به آنها ظلم کرده‌اند، به سزای کارهایشان می‌رساند.

noli esse amicus homini iracundo neque ambules cum viro furioso

با اشخاص تندخو که زود خشمگین می‌شوند معاشرت نکن،

ne forte discas semitas eius et sumas scandalum animae tuae

مبادا تو نیز مانند آنها شوی و زندگی خود را تباه کنی.

noli esse cum his qui defigunt manus suas et qui vades se offerunt pro debitis

ضامن کسی نشو و تعهّد نکن که او قرض خود را ادا خواهد کرد،

si enim non habes unde restituas quid causae est ut tollat operimentum de cubili tuo

زیرا اگر مجبور به پرداخت قرض او شوی و نتوانی آن را بپردازی، رختخوابت را از زیرت بیرون می‌کشند.

ne transgrediaris terminos antiquos quos posuerunt patres tui

حدود زمین خود را که اجدادت از قدیم تعیین کرده‌اند، به نفع خود تغییر نده.

vidisti virum velocem in opere suo coram regibus stabit nec erit ante ignobiles

آیا شخصی را که در کار خود مهارت دارد، می‌بینی؟ او نزد مردمِ عادی باقی نخواهد ماند، بلکه در حضور پادشاهان خدمت خواهد کرد.