Proverbs 22

نیکنامی از ثروت هنگفت بهتر است و محبوبیت از طلا و نقره.

A good name is rather to be chosen than great riches, and loving favour rather than silver and gold.

فقیر و ثروتمند یک وجه مشترک دارند: هردوی آنها را خداوند آفریده است.

The rich and poor meet together: the LORD is the maker of them all.

شخص باهوش خطر را می‌بیند و از آن دوری می‌کند، امّا آدم نادان به سوی آن می‌رود و خود را گرفتار می‌سازد.

A prudent man foreseeth the evil, and hideth himself: but the simple pass on, and are punished.

نتیجهٔ فروتنی و اطاعت از خداوند، ثروت و احترام و عمر طولانی است.

By humility and the fear of the LORD are riches, and honour, and life.

راه شریران پر از خارها و دامهاست. اگر جان خود را دوست داری از رفتن به آن راه خودداری کن.

Thorns and snares are in the way of the froward: he that doth keep his soul shall be far from them.

کودک را در راهی که باید برود، تربیت نما و او تا آخر عمر از آن منحرف نخواهد شد.

Train up a child in the way he should go: and when he is old, he will not depart from it.

فقیر، اسیر ثروتمند است و کسی‌که قرض می‌گیرد، غلام قرض‌دهنده.

The rich ruleth over the poor, and the borrower is servant to the lender.

هر که ظلم بکارد، همان را درو خواهد کرد و قدرتش درهم خواهد شکست.

He that soweth iniquity shall reap vanity: and the rod of his anger shall fail.

شخص سخاوتمند برکت خواهد یافت، چون خوراک خود را با فقرا تقسیم می‌کند.

He that hath a bountiful eye shall be blessed; for he giveth of his bread to the poor.

شخص مسخره‌کننده را بیرون انداز تا دشمنی و کشمکش و فحاشی خاتمه یابد.

Cast out the scorner, and contention shall go out; yea, strife and reproach shall cease.

کسی‌که قلب پاک و کلام دلنشین را دوست داشته باشد، حتّی پادشاه هم او را دوست خواهد داشت.

He that loveth pureness of heart, for the grace of his lips the king shall be his friend.

خداوند حافظ راستی است و سخنان دروغ را باطل می‌سازد.

The eyes of the LORD preserve knowledge, and he overthroweth the words of the transgressor.

آدم تنبل در خانه می‌ماند و می‌گوید: «اگر بیرون بروم، شیر مرا خواهد خورد.»

The slothful man saith, There is a lion without, I shall be slain in the streets.

سخنان زن بدکار مانند یک دام، خطرناک است و هرکسی که مورد غضب خداوند باشد، در آن گرفتار می‌شود.

The mouth of strange women is a deep pit: he that is abhorred of the LORD shall fall therein.

حماقت در وجود کودک نهفته است، امّا تنبیه آن را از او بیرون می‌کند.

Foolishness is bound in the heart of a child; but the rod of correction shall drive it far from him.

کسی‌که به‌خاطر نفع خود به فقرا ظلم کند و به ثروتمندان هدیه بدهد، سرانجام گرفتار فقر خواهد شد.

He that oppresseth the poor to increase his riches, and he that giveth to the rich, shall surely come to want.

به سخنان مردان حکیم که به تو یاد می‌دهم، گوش بده و آنها را یاد بگیر،

Bow down thine ear, and hear the words of the wise, and apply thine heart unto my knowledge.

زیرا یادآوری و بیان آنها تو را شادمان می‌سازد.

For it is a pleasant thing if thou keep them within thee; they shall withal be fitted in thy lips.

این سخنان را امروز به تو تعلیم می‌دهم تا اعتماد تو بر خداوند باشد.

That thy trust may be in the LORD, I have made known to thee this day, even to thee.

من این سی مَثَل را که پر از حکمت و نصیحت است، برای تو نوشته‌ام

Have not I written to thee excellent things in counsels and knowledge,

تا حقیقت را همان‌طور که هست به تو یاد بدهم و تو نیز آن را به کسانی‌که از تو می‌پرسند، تعلیم دهی.

That I might make thee know the certainty of the words of truth; that thou mightest answer the words of truth to them that send unto thee?

به شخص فقیری که پشتیبانی ندارد، ظلم نکن و حق بیچارگان را در دادگاه پایمال نساز.

Rob not the poor, because he is poor: neither oppress the afflicted in the gate:

زیرا خداوند به داد آنها می‌رسد و کسانی را که به آنها ظلم کرده‌اند، به سزای کارهایشان می‌رساند.

For the LORD will plead their cause, and spoil the soul of those that spoiled them.

با اشخاص تندخو که زود خشمگین می‌شوند معاشرت نکن،

Make no friendship with an angry man; and with a furious man thou shalt not go:

مبادا تو نیز مانند آنها شوی و زندگی خود را تباه کنی.

Lest thou learn his ways, and get a snare to thy soul.

ضامن کسی نشو و تعهّد نکن که او قرض خود را ادا خواهد کرد،

Be not thou one of them that strike hands, or of them that are sureties for debts.

زیرا اگر مجبور به پرداخت قرض او شوی و نتوانی آن را بپردازی، رختخوابت را از زیرت بیرون می‌کشند.

If thou hast nothing to pay, why should he take away thy bed from under thee?

حدود زمین خود را که اجدادت از قدیم تعیین کرده‌اند، به نفع خود تغییر نده.

Remove not the ancient landmark, which thy fathers have set.

آیا شخصی را که در کار خود مهارت دارد، می‌بینی؟ او نزد مردمِ عادی باقی نخواهد ماند، بلکه در حضور پادشاهان خدمت خواهد کرد.

Seest thou a man diligent in his business? he shall stand before kings; he shall not stand before mean men.