Proverbs 22

Nomo bona estas pli preferinda, ol granda riĉeco; Kaj bona estimo, ol arĝento kaj oro.

La réputation est préférable à de grandes richesses, Et la grâce vaut mieux que l'argent et que l'or.

Riĉulo kaj malriĉulo renkontiĝas: Ilin ambaŭ kreis la Eternulo.

Le riche et le pauvre se rencontrent; C'est l'Eternel qui les a faits l'un et l'autre.

Prudentulo antaŭvidas malbonon, kaj kaŝiĝas; Sed naivuloj antaŭenpaŝas, kaj difektiĝas.

L'homme prudent voit le mal et se cache, Mais les simples avancent et sont punis.

Por humileco kaj timo antaŭ la Eternulo Oni ricevas riĉecon kaj honoron kaj vivon.

Le fruit de l'humilité, de la crainte de l'Eternel, C'est la richesse, la gloire et la vie.

Dornoj kaj retoj estas sur la vojo de malbonagulo; Kiu gardas sian animon, tiu malproksimiĝas de ili.

Des épines, des pièges sont sur la voie de l'homme pervers; Celui qui garde son âme s'en éloigne.

Instruu knabon konforme al lia vojo, Kaj eĉ maljuniĝinte li ne dekliniĝos de ĝi.

Instruis l'enfant selon la voie qu'il doit suivre; Et quand il sera vieux, il ne s'en détournera pas.

Riĉulo regas super malriĉuloj, Kaj kiu prunteprenas, tiu estas sklavo de la pruntedoninto.

Le riche domine sur les pauvres, Et celui qui emprunte est l'esclave de celui qui prête.

Kiu semas maljustaĵon, tiu rikoltos suferon, Kaj la kano de lia krueleco rompiĝos.

Celui qui sème l'iniquité moissonne l'iniquité, Et la verge de sa fureur disparaît.

Bonokululo estos benata; Ĉar li donas el sia pano al malriĉulo.

L'homme dont le regard est bienveillant sera béni, Parce qu'il donne de son pain au pauvre.

Forpelu blasfemulon, kaj foriros malpaco, Kaj ĉesiĝos malkonsento kaj ofendo.

Chasse le moqueur, et la querelle prendra fin; Les disputes et les outrages cesseront.

Kiu amas purecon de koro kaj agrable parolas, Al tiu la reĝo estas amiko.

Celui qui aime la pureté du coeur, Et qui a la grâce sur les lèvres, a le roi pour ami.

La okuloj de la Eternulo gardas la prudenton; Sed la vortojn de maliculo Li renversas.

Les yeux de l'Eternel gardent la science, Mais il confond les paroles du perfide.

Mallaborulo diras: Leono estas ekstere, Mi povus esti mortigita meze de la strato.

Le paresseux dit: Il y a un lion dehors! Je serai tué dans les rues!

La buŝo de malĉastulino estas profunda foso; Kiun la Eternulo koleras, tiu tien enfalas.

La bouche des étrangères est une fosse profonde; Celui contre qui l'Eternel est irrité y tombera.

Malsaĝeco forte sidas en la koro de knabo; Sed vergo punanta ĝin elpelas el ĝi.

La folie est attachée au coeur de l'enfant; La verge de la correction l'éloignera de lui.

Kiu premas malriĉulon, por pligrandigi sian riĉecon, Tiu donas al riĉulo, por ke li malriĉiĝu.

Opprimer le pauvre pour augmenter son bien, C'est donner au riche pour n'arriver qu'à la disette.

Klinu vian orelon kaj aŭskultu vortojn de saĝuloj, Kaj direktu vian koron al mia instruo;

Prête l'oreille, et écoute les paroles des sages; Applique ton coeur à ma science.

Ĉar ili estos agrablaj, se vi gardos ilin en via interno; Ili estos ĉiuj pretaj sur viaj lipoj.

Car il est bon que tu les gardes au dedans de toi, Et qu'elles soient toutes présentes sur tes lèvres.

Ke al la Eternulo estu via fido, Tion mi instruis al vi hodiaŭ.

Afin que ta confiance repose sur l'Eternel, Je veux t'instruire aujourd'hui, oui, toi.

Ĉu mi ne skribis al vi tion trifoje Kun konsiloj kaj scio,

N'ai-je pas déjà pour toi mis par écrit Des conseils et des réflexions,

Por sciigi al vi la ĝustecon de la paroloj de vero, Por ke vi transdonu la parolojn de vero al tiuj, kiuj vin sendis?

Pour t'enseigner des choses sûres, des paroles vraies, Afin que tu répondes par des paroles vraies à celui qui t'envoie?

Ne prirabu malriĉulon, pro tio, ke li estas malriĉa; Kaj ne premu senhavulon ĉe la pordego;

Ne dépouille pas le pauvre, parce qu'il est pauvre, Et n'opprime pas le malheureux à la porte;

Ĉar la Eternulo defendos ilian aferon Kaj dispremos iliajn premantojn.

Car l'Eternel défendra leur cause, Et il ôtera la vie à ceux qui les auront dépouillés.

Ne amikiĝu kun homo kolerema, Kaj ne komunikiĝu kun homo flamiĝema;

Ne fréquente pas l'homme colère, Ne va pas avec l'homme violent,

Ke vi ne lernu lian vojon Kaj ne ricevu reton por via animo.

De peur que tu ne t'habitues à ses sentiers, Et qu'ils ne deviennent un piège pour ton âme.

Ne estu inter tiuj, kiuj firmigas per mano, Kiuj garantias por ŝuldoj.

Ne sois pas parmi ceux qui prennent des engagements, Parmi ceux qui cautionnent pour des dettes;

Se vi ne havos per kio pagi, Oni ja prenos vian litaĵon de sub vi.

Si tu n'as pas de quoi payer, Pourquoi voudrais-tu qu'on enlève ton lit de dessous toi?

Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kiujn faris viaj patroj.

Ne déplace pas la borne ancienne, Que tes pères ont posée.

Se vi vidas homon lertan en sia profesio, li staros antaŭ reĝoj; Li ne staros antaŭ maleminentuloj.

Si tu vois un homme habile dans son ouvrage, Il se tient auprès des rois; Il ne se tient pas auprès des gens obscurs.