Exodus 21

haec sunt iudicia quae propones eis

A teć są sądy, które przełożysz przed obliczem ich.

si emeris servum hebraeum sex annis serviet tibi in septimo egredietur liber gratis

Jeźli kupisz niewolnika Hebrejczyka, sześć lat służyć ci będzie, a siódmego wynijdzie wolny darmo.

cum quali veste intraverit cum tali exeat si habens uxorem et uxor egredietur simul

Jeźliby sam tylko przyszedł, sam odejdzie; a jeźliby miał żonę, i żona jego z nim wynijdzie.

sin autem dominus dederit illi uxorem et peperit filios et filias mulier et liberi eius erunt domini sui ipse vero exibit cum vestitu suo

Jeźli mu pan jego dał żonę, a zrodziła mu syny albo córki, żona i dzieci jego będą pana jego, a on sam tylko odejdzie.

quod si dixerit servus diligo dominum meum et uxorem ac liberos non egrediar liber

A jeźliby mówiąc rzekł niewolnik: Miłuję pana mego, żonę moję, i syny moje, nie wynijdę wolnym:

offeret eum dominus diis et adplicabitur ad ostium et postes perforabitque aurem eius subula et erit ei servus in saeculum

Tedy przywiedzie go pan jego do sędziów, a postawi go u drzwi albo u podwoi; i przekole mu pan jego ucho jego szydłem, i będzie mu niewolnikiem na wieki.

si quis vendiderit filiam suam in famulam non egredietur sicut ancillae exire consuerunt

Zaś jeźliby kto zaprzedał córkę swoję, aby była niewolnicą, nie wynijdzie jako wychodzą niewolnicy.

si displicuerit oculis domini sui cui tradita fuerit dimittet eam populo autem alieno vendendi non habet potestatem si spreverit eam

Jeźliby się nie spodobała w oczach pana swego, a nie poślubiłby jej sobie, niech pozwoli, aby ją odkupiono; obcemu ludowi nie będzie jej mógł sprzedać, ponieważ zgrzeszył przeciwko niej.

sin autem filio suo desponderit eam iuxta morem filiarum faciet illi

A jeźliby ją synowi swemu poślubił, według prawa córek uczyni jej.

quod si alteram ei acceperit providebit puellae nuptias et vestimenta et pretium pudicitiae non negabit

Jeźliby też inną wziął mu za żonę, tedy pożywienia jej, odzienia jej, i prawa małżeńskiego nie umniejszy jej.

si tria ista non fecerit egredietur gratis absque pecunia

A jeźli tych trzech rzeczy nie uczyni jej, tedy wynijdzie darmo bez okupu.

qui percusserit hominem volens occidere morte moriatur

Kto by uderzył człowieka, ażby umarł, śmiercią umrze;

qui autem non est insidiatus sed Deus illum tradidit in manu eius constituam tibi locum quo fugere debeat

Lecz kto by nie czyhał na kogo, aleby go Bóg podał w rękę jego, naznaczęć miejsce, na które będzie miał uciec.

si quis de industria occiderit proximum suum et per insidias ab altari meo evelles eum ut moriatur

Ale jeźliby kto umyślnie przeciw bliźniemu swemu zasadziwszy się zdradą zabił go, i od ołtarza mego weźmiesz go, aby umarł.

qui percusserit patrem suum et matrem morte moriatur

Kto by uderzył ojca swego, albo matkę swoję, śmiercią umrze.

qui furatus fuerit hominem et vendiderit eum convictus noxae morte moriatur

Kto by ukradł człowieka a sprzedałby go, a znaleziony by był w ręku jego, śmiercią umrze.

qui maledixerit patri suo et matri morte moriatur

Kto by złorzeczył ojcu swemu albo matce swojej, śmiercią umrze.

si rixati fuerint viri et percusserit alter proximum suum lapide vel pugno et ille mortuus non fuerit sed iacuerit in lectulo

A gdyby się poswarzyli mężowie, i uderzyłby kto bliźniego swego kamieniem albo pięścią, a on by zaraz nie umarł, aleby się położył na łoże;

si surrexerit et ambulaverit foris super baculum suum innocens erit qui percussit ita tamen ut operas eius et inpensas in medicos restituat

A wstawszy chodziłby po ulicy o lasce swej, nie będzie winien ten, który uderzył; tylko omieszkanie jego nagrodzi, a na wyleczenie jego nałoży.

qui percusserit servum suum vel ancillam virga et mortui fuerint in manibus eius criminis reus erit

Jeźliby zaś uderzył kto niewolnika swego, albo niewolnicę swoję kijem, i umarliby w ręku jego, koniecznie karanie odniesie;

sin autem uno die supervixerit vel duobus non subiacebit poenae quia pecunia illius est

Wszakże, jeźliby dzień albo dwa żyw został, nie będzie karany; bo za pieniądze jego on jest kupiony.

si rixati fuerint viri et percusserit quis mulierem praegnantem et abortivum quidem fecerit sed ipsa vixerit subiacebit damno quantum expetierit maritus mulieris et arbitri iudicarint

Jeźliby się też powadziwszy mężowie, uderzył który z nich niewiastę brzemienną, tak żeby z niej płód wyszedł, jednakby nie zaszła śmierć koniecznie karanie odniesie, jakie włoży nań mąż onejże niewiasty, a da wedle uznania sędziów.

sin autem mors eius fuerit subsecuta reddet animam pro anima

Ale gdzie by śmierć zaszła, tedy dasz duszę za duszę;

oculum pro oculo dentem pro dente manum pro manu pedem pro pede

Oko za oko, ząb za ząb, rękę za rękę, nogę za nogę,

adustionem pro adustione vulnus pro vulnere livorem pro livore

Sparzelinę za sparzelinę, ranę za ranę, siność za siność.

si percusserit quispiam oculum servi sui aut ancillae et luscos eos fecerit dimittet liberos pro oculo quem eruit

Jeźliby zaś kto wybił oko niewolnikowi swemu, albo oko niewolnicy swojej, ażby się zepsowało, wolno go puści za oko jego.

dentem quoque si excusserit servo vel ancillae suae similiter dimittet eos liberos

Jeźliby też kto ząb niewolnikowi swemu, albo ząb niewolnicy swojej wybił, wolno go puści za ząb jego.

si bos cornu petierit virum aut mulierem et mortui fuerint lapidibus obruetur et non comedentur carnes eius dominusque bovis innocens erit

Jeźliby też czyj wół ubódł męża albo niewiastę, a umarliby, koniecznie ukamionowany będzie on wół, a nie będą jeść mięsa jego; a pan wołu onego nie będzie winien.

quod si bos cornipeta fuerit ab heri et nudius tertius et contestati sunt dominum eius nec reclusit eum occideritque virum aut mulierem et bos lapidibus obruetur et dominum illius occident

Wszakże, jeźliby wół bódł przedtem, a ostrzeganoby w tym pana jego, i nie miałby go pod strażą, a zabiłby męża albo niewiastę, wół on ukamionowany będzie, nadto i pan jego umrze.

quod si pretium ei fuerit inpositum dabit pro anima sua quicquid fuerit postulatus

Jeźliby nań włożono, żeby się odkupił, tedy da okup za duszę swoję, jakikolwiek nań włożą.

filium quoque et filiam si cornu percusserit simili sententiae subiacebit

Choćby syna ubódł, albo córkę ubódł, podług tegoż sądu postąpią z nim.

si servum ancillamque invaserit triginta siclos argenti dabit domino bos vero lapidibus opprimetur

Jeźliby niewolnika ubódł wół, albo niewolnicę, srebra trzydzieści syklów da panu jego, a wół on ukamionowany będzie.

si quis aperuerit cisternam et foderit et non operuerit eam cecideritque bos vel asinus in eam

Jeźliby kto otworzył studnią, albo jeźliby kto wykopał studnią, i nie nakryłby jej, a wpadłby w nią wół albo osieł:

dominus cisternae reddet pretium iumentorum quod autem mortuum est ipsius erit

Pan onej studni odda zapłatę, i nagrodzi panu ich, a co zdechło, jego będzie.

si bos alienus bovem alterius vulnerarit et ille mortuus fuerit vendent bovem vivum et divident pretium cadaver autem mortui inter se dispertient

Także, gdyby wół czyj ubódł wołu sąsiada jego, ażby zdechł, tedy sprzedadzą wołu żywego, i rozdzielą się zapłatą jego, onym też zdechłym podzielą się.

sin autem sciebat quod bos cornipeta esset ab heri et nudius tertius et non custodivit eum dominus suus reddet bovem pro bove et cadaver integrum accipiet

Ale jeźliby to było wiadomo, że on wół bódł przedtem, a nie miał go pod strażą pan jego, koniecznie odda wołu za wołu, a zdechłego sobie weźmie.