Exodus 21

ואלה המשפטים אשר תשים לפניהם׃

A teć są sądy, które przełożysz przed obliczem ich.

כי תקנה עבד עברי שש שנים יעבד ובשבעת יצא לחפשי חנם׃

Jeźli kupisz niewolnika Hebrejczyka, sześć lat służyć ci będzie, a siódmego wynijdzie wolny darmo.

אם בגפו יבא בגפו יצא אם בעל אשה הוא ויצאה אשתו עמו׃

Jeźliby sam tylko przyszedł, sam odejdzie; a jeźliby miał żonę, i żona jego z nim wynijdzie.

אם אדניו יתן לו אשה וילדה לו בנים או בנות האשה וילדיה תהיה לאדניה והוא יצא בגפו׃

Jeźli mu pan jego dał żonę, a zrodziła mu syny albo córki, żona i dzieci jego będą pana jego, a on sam tylko odejdzie.

ואם אמר יאמר העבד אהבתי את אדני את אשתי ואת בני לא אצא חפשי׃

A jeźliby mówiąc rzekł niewolnik: Miłuję pana mego, żonę moję, i syny moje, nie wynijdę wolnym:

והגישו אדניו אל האלהים והגישו אל הדלת או אל המזוזה ורצע אדניו את אזנו במרצע ועבדו לעלם׃

Tedy przywiedzie go pan jego do sędziów, a postawi go u drzwi albo u podwoi; i przekole mu pan jego ucho jego szydłem, i będzie mu niewolnikiem na wieki.

וכי ימכר איש את בתו לאמה לא תצא כצאת העבדים׃

Zaś jeźliby kto zaprzedał córkę swoję, aby była niewolnicą, nie wynijdzie jako wychodzą niewolnicy.

אם רעה בעיני אדניה אשר לא יעדה והפדה לעם נכרי לא ימשל למכרה בבגדו בה׃

Jeźliby się nie spodobała w oczach pana swego, a nie poślubiłby jej sobie, niech pozwoli, aby ją odkupiono; obcemu ludowi nie będzie jej mógł sprzedać, ponieważ zgrzeszył przeciwko niej.

ואם לבנו ייעדנה כמשפט הבנות יעשה לה׃

A jeźliby ją synowi swemu poślubił, według prawa córek uczyni jej.

אם אחרת יקח לו שארה כסותה וענתה לא יגרע׃

Jeźliby też inną wziął mu za żonę, tedy pożywienia jej, odzienia jej, i prawa małżeńskiego nie umniejszy jej.

ואם שלש אלה לא יעשה לה ויצאה חנם אין כסף׃

A jeźli tych trzech rzeczy nie uczyni jej, tedy wynijdzie darmo bez okupu.

מכה איש ומת מות יומת׃

Kto by uderzył człowieka, ażby umarł, śmiercią umrze;

ואשר לא צדה והאלהים אנה לידו ושמתי לך מקום אשר ינוס שמה׃

Lecz kto by nie czyhał na kogo, aleby go Bóg podał w rękę jego, naznaczęć miejsce, na które będzie miał uciec.

וכי יזד איש על רעהו להרגו בערמה מעם מזבחי תקחנו למות׃

Ale jeźliby kto umyślnie przeciw bliźniemu swemu zasadziwszy się zdradą zabił go, i od ołtarza mego weźmiesz go, aby umarł.

ומכה אביו ואמו מות יומת׃

Kto by uderzył ojca swego, albo matkę swoję, śmiercią umrze.

וגנב איש ומכרו ונמצא בידו מות יומת׃

Kto by ukradł człowieka a sprzedałby go, a znaleziony by był w ręku jego, śmiercią umrze.

ומקלל אביו ואמו מות יומת׃

Kto by złorzeczył ojcu swemu albo matce swojej, śmiercią umrze.

וכי יריבן אנשים והכה איש את רעהו באבן או באגרף ולא ימות ונפל למשכב׃

A gdyby się poswarzyli mężowie, i uderzyłby kto bliźniego swego kamieniem albo pięścią, a on by zaraz nie umarł, aleby się położył na łoże;

אם יקום והתהלך בחוץ על משענתו ונקה המכה רק שבתו יתן ורפא ירפא׃

A wstawszy chodziłby po ulicy o lasce swej, nie będzie winien ten, który uderzył; tylko omieszkanie jego nagrodzi, a na wyleczenie jego nałoży.

וכי יכה איש את עבדו או את אמתו בשבט ומת תחת ידו נקם ינקם׃

Jeźliby zaś uderzył kto niewolnika swego, albo niewolnicę swoję kijem, i umarliby w ręku jego, koniecznie karanie odniesie;

אך אם יום או יומים יעמד לא יקם כי כספו הוא׃

Wszakże, jeźliby dzień albo dwa żyw został, nie będzie karany; bo za pieniądze jego on jest kupiony.

וכי ינצו אנשים ונגפו אשה הרה ויצאו ילדיה ולא יהיה אסון ענוש יענש כאשר ישית עליו בעל האשה ונתן בפללים׃

Jeźliby się też powadziwszy mężowie, uderzył który z nich niewiastę brzemienną, tak żeby z niej płód wyszedł, jednakby nie zaszła śmierć koniecznie karanie odniesie, jakie włoży nań mąż onejże niewiasty, a da wedle uznania sędziów.

ואם אסון יהיה ונתתה נפש תחת נפש׃

Ale gdzie by śmierć zaszła, tedy dasz duszę za duszę;

עין תחת עין שן תחת שן יד תחת יד רגל תחת רגל׃

Oko za oko, ząb za ząb, rękę za rękę, nogę za nogę,

כויה תחת כויה פצע תחת פצע חבורה תחת חבורה׃

Sparzelinę za sparzelinę, ranę za ranę, siność za siność.

וכי יכה איש את עין עבדו או את עין אמתו ושחתה לחפשי ישלחנו תחת עינו׃

Jeźliby zaś kto wybił oko niewolnikowi swemu, albo oko niewolnicy swojej, ażby się zepsowało, wolno go puści za oko jego.

ואם שן עבדו או שן אמתו יפיל לחפשי ישלחנו תחת שנו׃

Jeźliby też kto ząb niewolnikowi swemu, albo ząb niewolnicy swojej wybił, wolno go puści za ząb jego.

וכי יגח שור את איש או את אשה ומת סקול יסקל השור ולא יאכל את בשרו ובעל השור נקי׃

Jeźliby też czyj wół ubódł męża albo niewiastę, a umarliby, koniecznie ukamionowany będzie on wół, a nie będą jeść mięsa jego; a pan wołu onego nie będzie winien.

ואם שור נגח הוא מתמל שלשם והועד בבעליו ולא ישמרנו והמית איש או אשה השור יסקל וגם בעליו יומת׃

Wszakże, jeźliby wół bódł przedtem, a ostrzeganoby w tym pana jego, i nie miałby go pod strażą, a zabiłby męża albo niewiastę, wół on ukamionowany będzie, nadto i pan jego umrze.

אם כפר יושת עליו ונתן פדין נפשו ככל אשר יושת עליו׃

Jeźliby nań włożono, żeby się odkupił, tedy da okup za duszę swoję, jakikolwiek nań włożą.

או בן יגח או בת יגח כמשפט הזה יעשה לו׃

Choćby syna ubódł, albo córkę ubódł, podług tegoż sądu postąpią z nim.

אם עבד יגח השור או אמה כסף שלשים שקלים יתן לאדניו והשור יסקל׃

Jeźliby niewolnika ubódł wół, albo niewolnicę, srebra trzydzieści syklów da panu jego, a wół on ukamionowany będzie.

וכי יפתח איש בור או כי יכרה איש בר ולא יכסנו ונפל שמה שור או חמור׃

Jeźliby kto otworzył studnią, albo jeźliby kto wykopał studnią, i nie nakryłby jej, a wpadłby w nią wół albo osieł:

בעל הבור ישלם כסף ישיב לבעליו והמת יהיה לו׃

Pan onej studni odda zapłatę, i nagrodzi panu ich, a co zdechło, jego będzie.

וכי יגף שור איש את שור רעהו ומת ומכרו את השור החי וחצו את כספו וגם את המת יחצון׃

Także, gdyby wół czyj ubódł wołu sąsiada jego, ażby zdechł, tedy sprzedadzą wołu żywego, i rozdzielą się zapłatą jego, onym też zdechłym podzielą się.

או נודע כי שור נגח הוא מתמול שלשם ולא ישמרנו בעליו שלם ישלם שור תחת השור והמת יהיה לו׃

Ale jeźliby to było wiadomo, że on wół bódł przedtem, a nie miał go pod strażą pan jego, koniecznie odda wołu za wołu, a zdechłego sobie weźmie.