I Kings 18

post dies multos verbum Domini factum est ad Heliam in anno tertio dicens vade et ostende te Ahab ut dem pluviam super faciem terrae
过了许久,到第三年,耶和华的话临到以利亚说:「你去,使亚哈得见你;我要降雨在地上。」
ivit ergo Helias ut ostenderet se Ahab erat autem fames vehemens in Samaria
以利亚就去,要使亚哈得见他。那时,撒马利亚有大饥荒;
vocavitque Ahab Abdiam dispensatorem domus suae Abdias autem timebat Dominum valde
亚哈将他的家宰俄巴底召了来。〈俄巴底甚是敬畏耶和华,
nam cum interficeret Hiezabel prophetas Domini tulit ille centum prophetas et abscondit eos quinquagenos in speluncis et pavit eos pane et aqua
耶洗别杀耶和华众先知的时候,俄巴底将一百个先知藏了,每五十人藏在一个洞里,拿饼和水供养他们。〉
dixit ergo Ahab ad Abdiam vade in terram ad universos fontes aquarum et in cunctas valles si forte invenire possimus herbam et salvare equos et mulos et non penitus iumenta intereant
亚哈对俄巴底说:「我们走遍这地,到一切水泉旁和一切溪边,或者找得著青草,可以救活骡马,免得绝了牲畜。」
diviseruntque sibi regiones ut circuirent eas Ahab ibat per viam unam et Abdias per viam alteram seorsum
于是二人分地游行,亚哈独走一路,俄巴底独走一路。
cumque esset Abdias in via Helias occurrit ei qui cum cognovisset eum cecidit super faciem suam et ait num tu es domine mi Helias
俄巴底在路上恰与以利亚相遇,俄巴底认出他来,就俯伏在地,说:「你是我主以利亚不是?」
cui ille respondit ego vade dic domino tuo adest Helias
回答说:「是。你去告诉你主人说,以利亚在这里。」
et ille quid peccavi inquit quoniam trades me servum tuum in manu Ahab ut interficiat me
俄巴底说:「仆人有什么罪,你竟要将我交在亚哈手里,使他杀我呢?
vivit Dominus Deus tuus non est gens aut regnum quo non miserit dominus meus te requirens et respondentibus cunctis non est hic adiuravit regna singula et gentes eo quod minime repperireris
我指著永生耶和华─你的 神起誓,无论哪一邦哪一国,我主都打发人去找你。若说你没有在那里,就必使那邦那国的人起誓说,实在是找不著你。
et nunc dicis mihi vade et dic domino tuo adest Helias
现在你说,要去告诉你主人说,以利亚在这里;
cumque recessero a te spiritus Domini asportabit te in locum quem ego ignoro ingressus nuntiabo Ahab et non inveniet te et interficiet me servus autem tuus timet Dominum ab infantia sua
恐怕我一离开你,耶和华的灵就提你到我所不知道的地方去。这样,我去告诉亚哈,他若找不著你,就必杀我;仆人却是自幼敬畏耶和华的。
numquid non indicatum est tibi domino meo quid fecerim cum interficeret Hiezabel prophetas Domini quod absconderim de prophetis Domini centum viros quinquagenos et quinquagenos in speluncis et paverim eos pane et aqua
耶洗别杀耶和华众先知的时候,我将耶和华的一百个先知藏了,每五十人藏在一个洞里,拿饼和水供养他们,岂没有人将这事告诉我主吗?
et nunc tu dicis vade et dic domino tuo adest Helias ut interficiat me
现在你说,要去告诉你主人说,以利亚在这里,他必杀我。」
dixit Helias vivit Dominus exercituum ante cuius vultum sto quia hodie apparebo ei
以利亚说:「我指著所事奉永生的万军之耶和华起誓,我今日必使亚哈得见我。」
abiit ergo Abdias in occursum Ahab et indicavit ei venitque Ahab in occursum Heliae
于是俄巴底去迎著亚哈,告诉他;亚哈就去迎著以利亚。
et cum vidisset eum ait tune es ille qui conturbas Israhel
亚哈见了以利亚,便说:「使以色列遭灾的就是你吗?」
et ille ait non turbavi Israhel sed tu et domus patris tui qui dereliquistis mandata Domini et secuti estis Baalim
以利亚说:「使以色列遭灾的不是我,乃是你和你父家;因为你们离弃耶和华的诫命,去随从巴力。
verumtamen nunc mitte et congrega ad me universum Israhel in monte Carmeli et prophetas Baal quadringentos quinquaginta prophetasque lucorum quadringentos qui comedunt de mensa Hiezabel
现在你当差遣人,招聚以色列众人和事奉巴力的那四百五十个先知,并耶洗别所供养事奉亚舍拉的那四百个先知,使他们都上迦密山去见我。」
misit Ahab ad omnes filios Israhel et congregavit prophetas in monte Carmeli
亚哈就差遣人招聚以色列众人和先知都上迦密山。
accedens autem Helias ad omnem populum ait usquequo claudicatis in duas partes si Dominus est Deus sequimini eum si autem Baal sequimini illum et non respondit ei populus verbum
以利亚前来对众民说:「你们心持两意要到几时呢?若耶和华是 神,就当顺从耶和华;若巴力是 神,就当顺从巴力。众民一言不答。」
et ait rursum Helias ad populum ego remansi propheta Domini solus prophetae autem Baal quadringenti et quinquaginta viri sunt
以利亚对众民说:「作耶和华先知的只剩下我一个人;巴力的先知却有四百五十个人。
dentur nobis duo boves et illi eligant bovem unum et in frusta caedentes ponant super ligna ignem autem non subponant et ego faciam bovem alterum et inponam super ligna ignemque non subponam
当给我们两只牛犊,巴力的先知可以挑选一只,切成块子,放在柴上,不要点火;我也预备一只牛犊放在柴上,也不点火。
invocate nomina deorum vestrorum et ego invocabo nomen Domini et deus qui exaudierit per ignem ipse sit Deus respondens omnis populus ait optima propositio
你们求告你们神的名,我也求告耶和华的名。那降火显应的 神,就是 神。」众民回答说:「这话甚好。」
dixit ergo Helias prophetis Baal eligite vobis bovem unum et facite primi quia vos plures estis et invocate nomina deorum vestrorum ignemque non subponatis
以利亚对巴力的先知说:「你们既是人多,当先挑选一只牛犊,预备好了,就求告你们神的名,却不要点火。」
qui cum tulissent bovem quem dederat eis fecerunt et invocabant nomen Baal de mane usque ad meridiem dicentes Baal exaudi nos et non erat vox nec qui responderet transiliebantque altare quod fecerant
他们将所得的牛犊预备好了,从早晨到午间,求告巴力的名说:「巴力啊,求你应允我们!」却没有声音,没有应允的。他们在所筑的坛四围踊跳。
cumque esset iam meridies inludebat eis Helias dicens clamate voce maiore deus enim est et forsitan loquitur aut in diversorio est aut in itinere aut certe dormit ut excitetur
到了正午,以利亚嬉笑他们,说:「大声求告吧!因为他是神,他或默想,或走到一边,或行路,或睡觉,你们当叫醒他。」
clamabant ergo voce magna et incidebant se iuxta ritum suum cultris et lanceolis donec perfunderentur sanguine
他们大声求告,按著他们的规矩,用刀枪自割、自刺,直到身体流血。
postquam autem transiit meridies et illis prophetantibus venerat tempus quo sacrificium offerri solet nec audiebatur vox neque aliquis respondebat nec adtendebat orantes
从午后直到献晚祭的时候,他们狂呼乱叫,却没有声音,没有应允的,也没有理会的。
dixit Helias omni populo venite ad me et accedente ad se populo curavit altare Domini quod destructum fuerat
以利亚对众民说:「你们到我这里来。」众民就到他那里。他便重修已经毁坏耶和华的坛。
et tulit duodecim lapides iuxta numerum tribuum filiorum Iacob ad quem factus est sermo Domini dicens Israhel erit nomen tuum
以利亚照雅各子孙支派的数目,取了十二块石头(耶和华的话曾临到雅各说:「你的名要叫以色列」),
et aedificavit lapidibus altare in nomine Domini fecitque aquaeductum quasi per duas aratiunculas in circuitu altaris
用这些石头为耶和华的名筑一座坛,在坛的四围挖沟,可容谷种二细亚,
et conposuit ligna divisitque per membra bovem et posuit super ligna
又在坛上摆好了柴,把牛犊切成块子放在柴上,对众人说:「你们用四个桶盛满水,倒在燔祭和柴上」;
et ait implete quattuor hydrias aqua et fundite super holocaustum et super ligna rursumque dixit etiam secundo hoc facite qui cum fecissent et secundo ait etiam tertio id ipsum facite feceruntque et tertio
又说:「倒第二次。」他们就倒第二次;又说:「倒第三次。」他们就倒第三次。
et currebant aquae circa altare et fossa aquaeductus repleta est
水流在坛的四围,沟里也满了水。
cumque iam tempus esset ut offerretur holocaustum accedens Helias propheta ait Domine Deus Abraham Isaac et Israhel hodie ostende quia tu es Deus Israhel et ego servus tuus et iuxta praeceptum tuum feci omnia verba haec
到了献晚祭的时候,先知以利亚近前来,说:「亚伯拉罕、以撒、以色列的 神,耶和华啊,求你今日使人知道你是以色列的 神,也知道我是你的仆人,又是奉你的命行这一切事。
exaudi me Domine exaudi me ut discat populus iste quia tu es Dominus Deus et tu convertisti cor eorum iterum
耶和华啊,求你应允我,应允我!使这民知道你─耶和华是 神,又知道是你叫这民的心回转。」
cecidit autem ignis Domini et voravit holocaustum et ligna et lapides pulverem quoque et aquam quae erat in aquaeductu lambens
于是,耶和华降下火来,烧尽燔祭、木柴、石头、尘土,又烧干沟里的水。
quod cum vidisset omnis populus cecidit in faciem suam et ait Dominus ipse est Deus Dominus ipse est Deus
众民看见了,就俯伏在地,说:「耶和华是 神!耶和华是 神!」
dixitque Helias ad eos adprehendite prophetas Baal et ne unus quidem fugiat ex eis quos cum conprehendissent duxit eos Helias ad torrentem Cison et interfecit eos ibi
以利亚对他们说:「拿住巴力的先知,不容一人逃脱!」众人就拿住他们。以利亚带他们到基顺河边,在那里杀了他们。
et ait Helias ad Ahab ascende comede et bibe quia sonus multae pluviae est
以利亚对亚哈说:「你现在可以上去吃喝,因为有多雨的响声了。」
ascendit Ahab ut comederet et biberet Helias autem ascendit in vertice Carmeli et pronus in terram posuit faciem inter genua sua
亚哈就上去吃喝。以利亚上了迦密山顶,屈身在地,将脸伏在两膝之中;
et dixit ad puerum suum ascende et prospice contra mare qui cum ascendisset et contemplatus esset ait non est quicquam et rursum ait illi revertere septem vicibus
对仆人说:「你上去,向海观看。」仆人就上去观看,说:「没有什么。」他说:「你再去观看。」如此七次。
in septima autem vice ecce nubicula parva quasi vestigium hominis ascendebat de mari qui ait ascende et dic Ahab iunge et descende ne occupet te pluvia
第七次仆人说:「我看见有一小片云从海里上来,不过如人手那样大。」以利亚说:「你上去告诉亚哈,当套车下去,免得被雨阻挡。」
cumque se verterent huc atque illuc ecce caeli contenebrati sunt et nubes et ventus et facta est pluvia grandis ascendens itaque Ahab abiit in Hiezrahel
霎时间,天因风云黑暗,降下大雨。亚哈就坐车往耶斯列去了。
et manus Domini facta est super Heliam accinctisque lumbis currebat ante Ahab donec veniret in Hiezrahel
耶和华的灵【原文是手】降在以利亚身上,他就束上腰,奔在亚哈前头,直到耶斯列的城门。