Proverbs 30

Lời của A-gu-rơ, con trai Gia-kê, Châm ngôn mà người ấy nói ra cho Y-thi-ên và U-canh.

verba Congregantis filii Vomentis visio quam locutus est vir cum quo est Deus et qui Deo secum morante confortatus ait

Quả thật ta là ngu muội hơn ai hết, Ta không có thông sáng bằng một người.

stultissimus sum virorum et sapientia hominum non est mecum

Ta không học được sự khôn ngoan, Và chẳng có được sự tri thức của Ðấng Thánh.

non didici sapientiam et non novi sanctorum scientiam

Ai đã lên trời, rồi lại xuống? Ai đã góp gió trong lòng tay mình? Ai đã bọc nước trong áo mình? Ai lập các giới hạn của đất? Danh người là chi, và tên con trai người là gì? Nếu người biết, hãy nói đi.

quis ascendit in caelum atque descendit quis continuit spiritum manibus suis quis conligavit aquas quasi in vestimento quis suscitavit omnes terminos terrae quod nomen eius et quod nomen filii eius si nosti

Các lời của Ðức Chúa Trời đều đã thét luyện: Ngài là cái thuẫn đỡ cho người nương cậy nơi Ngài.

omnis sermo Dei ignitus clypeus est sperantibus in se

Chớ thêm chi vào các lời Ngài. E Ngài quở trách ngươi, và ngươi bị cầm nói dối chăng.

ne addas quicquam verbis illius et arguaris inveniarisque mendax

Tôi có cầu Chúa hai điều; Xin chớ từ chối trước khi tôi thác:

duo rogavi te ne deneges mihi antequam moriar

Xin dan xa khỏi tôi sự lường gạt và lời dối trá; Chớ cho tôi nghèo khổ, hoặc sự giàu sang; Hãy nuôi tôi đủ vật thực cần dùng,

vanitatem et verba mendacia longe fac a me mendicitatem et divitias ne dederis mihi tribue tantum victui meo necessaria

E khi nó đủ, tôi từ chối Chúa, Mà rằng: Ðức Giê-hô-va là ai? Và lại kẻo e tôi bị nghèo khổ, ăn trộm cắp, Và làm ô danh của Ðức Chúa Trời tôi chăng.

ne forte saturatus inliciar ad negandum et dicam quis est Dominus et egestate conpulsus furer et peierem nomen Dei mei

Chớ phao vu kẻ tôi tớ cho chủ nó, E nó rủa sả ngươi, và ngươi mắc tội chăng.

ne accuses servum ad dominum suum ne forte maledicat tibi et corruas

Có một dòng dõi rủa sả cha mình, Cũng không chúc phước cho mẹ mình.

generatio quae patri suo maledicit et quae non benedicit matri suae

Có một dòng dõi tư tưởng mình thánh sạch, Song chưa được rửa sạch nhơ bởn mình.

generatio quae sibi munda videtur et tamen non est lota a sordibus suis

Có một dòng dõi bộ mặt kiêu hãnh thay, Mí mắt giương cao dường nào!

generatio cuius excelsi sunt oculi et palpebrae eius in alta subrectae

Có một dòng dõi nanh tợ gươm, Hàm răng như dao, Ðặng cắn xé những người khó khăn khỏi đất, Và những kẻ nghèo khổ khỏi loài người.

generatio quae pro dentibus gladios habet et commandit molaribus suis ut comedat inopes de terra et pauperes ex hominibus

Con đỉa có hai con gái, nói rằng: Hãy cho! hãy cho! Có ba sự chẳng hề no đủ, Và bốn điều chẳng nói rằng: Thôi, đủ!

sanguisugae duae sunt filiae dicentes adfer adfer tria sunt insaturabilia et quartum quod numquam dicit sufficit

Tức là âm phủ, người đờn bà son sẻ, Ðất không no đủ nước, Và lửa mà chẳng hề nói: Ðủ rồi!

infernus et os vulvae et terra quae non satiatur aqua ignis vero numquam dicit sufficit

Con mắt nhạo báng cha mình, Khinh sự vâng lời đối với mẹ mình, Các con quạ của trũng sẽ móc mắt ấy, Và các chim ưng con sẽ ăn nó đi.

oculum qui subsannat patrem et qui despicit partum matris suae effodiant corvi de torrentibus et comedant illum filii aquilae

Có ba việc lấy làm diệu kỳ cho ta, Và bốn điều mà ta chẳng biết được:

tria sunt difficilia mihi et quartum penitus ignoro

Là đường chim ưng bay trên trời; Lối con rắn bò trên hòn đá; Lằn tàu chạy giữa biển, Và đường người nam giao hợp với người nữ.

viam aquilae in caelo viam colubri super petram viam navis in medio mari et viam viri in adulescentula

Tánh nết người kỵ nữ cũng vậy: Nàng ăn, rồi nàng lau miệng, Và nói rằng: Tôi có phạm tội ác đâu.

talis est via mulieris adulterae quae comedit et tergens os suum dicit non sum operata malum

Có ba vật làm cho trái đất rúng động, Và bốn điều, nó chẳng chịu nổi được:

per tria movetur terra et quartum non potest sustinere

Là tôi tớ khi được tức vị vua; Kẻ ngu muội khi được no nê đồ ăn;

per servum cum regnaverit per stultum cum saturatus fuerit cibo

Người đờn bà đáng ghét khi lấy chồng, Và con đòi khi kế nghiệp bà chủ mình.

per odiosam mulierem cum in matrimonio fuerit adsumpta et per ancillam cum heres fuerit dominae suae

Có bốn vật nhỏ mọn trên trái đất, Song vốn rất khôn ngoan:

quattuor sunt minima terrae et ipsa sunt sapientiora sapientibus

Con kiến dầu là loại yếu hèn, Lo sắm sẵn vật thực mình trong mùa hạ;

formicae populus infirmus quae praeparant in messe cibum sibi

Con thỏ rừng dầu là loại không sức lực, Ðóng cư sở mình trong hòn đá;

lepusculus plebs invalida quae conlocat in petra cubile suum

Loài cào cào dầu không có vua chúa, Bay ra có từng đám;

regem lucusta non habet et egreditur universa per turmas

Con thằn lằn mà người ta lấy tay bắt được, Vẫn ở trong đền vua.

stilio manibus nititur et moratur in aedibus regis

Có ba vật điệu đi tốt đẹp, Và bốn vật nước bước xem sang trọng:

tria sunt quae bene gradiuntur et quartum quod incedit feliciter

Sư tử, mạnh hơn hết trong các loài vật, Chẳng lui lại trước mặt loài nào cả;

leo fortissimus bestiarum ad nullius pavebit occursum

Con ngựa hăng thắng tử tế, con dê đực, Và vua không ai đối địch được.

gallus succinctus lumbos et aries nec est rex qui resistat ei

Nếu người có làm ngu dại mà tự cao kiêu ngạo, Và nếu người có ác tưởng, hãy đặt tay che miệng mình.

et qui stultus apparuit postquam elatus est in sublime si enim intellexisset ori inposuisset manum

Vì ép sữa làm ra mỡ sữa, Và đánh đập lỗ mũi bèn làm cho phun máu; Cũng vậy trêu chọn giận sanh ra điều tranh cạnh.

qui autem fortiter premit ubera ad eliciendum lac exprimit butyrum et qui vehementer emungitur elicit sanguinem et qui provocat iras producit discordias