Proverbs 24

Kötülere imrenme, Onlarla birlikte olmayı isteme.

بر اشخاص شریر حسادت نورز و آرزوی دوستی با آنها را نداشته باش،

Çünkü yürekleri zorbalık tasarlar, Dudakları belalardan söz eder.

زیرا تمام فکر آنها این است که به مردم ظلم کنند، و هرگاه که دهان باز می‌کنند، دربارهٔ شرارت گفت‌وگو می‌کنند.

Ev bilgelikle yapılır, Akılla pekiştirilir.

خانه بر اساس حکمت و عقل آباد می‌گردد و

Bilgi sayesinde odaları Her türlü değerli, güzel eşyayla dolar.

با دانایی اتاقهای آن از اسباب نفیس و گران‌قیمت پُر می‌شوند.

Bilgelik güçten, Bilgi kaba kuvvetten üstündür.

شخص دانا و فهمیده، از قدرت زیاد برخوردار است و همیشه به قدرت خود می‌افزاید.

Savaşmak için yöntem, Zafer kazanmak için birçok danışman gerekli.

پیروزی در جنگ بستگی به تدبیر خوب و مشورت زیاد دارد.

Ahmak için bilgelik ulaşılamayacak kadar yüksektir, Kent kurulunda ağzını açamaz.

شخص احمق نمی‌تواند به حکمت دست یابد. وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار می‌گیرد، او حرفی برای گفتن ندارد.

Kötülük tasarlayan kişi Düzenbaz olarak bilinecektir.

کسی‌که دایم نقشه‌های پلید در سر می‌پروراند، دردسرآفرین خوانده خواهد شد.

Ahmakça tasarılar günahtır, Alaycı kişiden herkes iğrenir.

نقشه‌های آدم احمق، گناه‌آلودند و کسی‌که دیگران را مسخره می‌کند، مورد نفرت همهٔ مردم می‌باشد.

Sıkıntılı günde cesaretini yitirirsen, Gücün kıt demektir.

اگر نتوانی سختی‌های زندگی را تحمّل کنی، شخص ضعیفی هستی.

Ölüm tehlikesi içinde olanları kurtar, Ölmek üzere olanları esirge.

از نجات دادن کسی‌که به ناحق محکوم شده است، کوتاهی نکن.

“İşte bunu bilmiyordum” desen de, İnsanın yüreğindekini bilen sezmez mi? Senin canını koruyan anlamaz mı? Ödetmez mi herkese yaptığını?

نگو که از ماجرا بی‌خبر بوده‌ای، زیرا خدایی که جان تو را در دست دارد و از دل تو آگاه است، می‌داند که تو از همه‌چیز باخبر بوده‌ای. او هرکسی را مطابق کارهایش جزا می‌دهد.

Oğlum, bal ye, çünkü iyidir, Süzme bal damağa tatlı gelir.

فرزندم، همان‌طور که خوردن عسل دهان تو را شیرین می‌کند، کسب حکمت نیز برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی‌که حکمت می‌آموزد، آیندهٔ خوبی در انتظارش می‌باشد و امیدهایش برباد نمی‌رود.

Bilgelik de canın için öyledir, bilmiş ol. Bilgeliği bulursan bir geleceğin olur Ve umudun boşa çıkmaz.

فرزندم، همان‌طور که خوردن عسل دهان تو را شیرین می‌کند، کسب حکمت نیز برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی‌که حکمت می‌آموزد، آیندهٔ خوبی در انتظارش می‌باشد و امیدهایش برباد نمی‌رود.

Ey kötü adam, doğru kişinin evine karşı pusuya yatma, Konutunu yıkmaya kalkma.

مانند بدکاران نباش که منتظر هستند تا خانهٔ مردم درستکار را غارت و ویران کنند،

Çünkü doğru kişi yedi kez düşse yine kalkar, Ama kötüler felakette yıkılır.

زیرا شخص درستکار حتّی اگر هفت بار هم بیفتد، باز برمی‌خیزد، ولی اشخاص بدکار، گرفتار بلا شده سرنگون می‌گردند.

Düşmanın düşüşüne keyiflenme, Sendelemesine sevinme.

وقتی دشمنانت دچار مصیبت می‌شوند، خوشحال نشو و هنگامی‌که می‌افتند خوشی نکن،

Yoksa RAB görür ve hoşnut kalmaz Ve düşmanına duyduğu öfke yatışır.

زیرا خداوند، این کار تو را می‌بیند و نمی‌پسندد و آنگاه از مجازات آنها دست برمی‌دارد.

Kötülük edenlere kızıp üzülme, Onlara özenme.

به‌خاطر مردم بدکار، تشویش نداشته باش و به آنها حسادت نورز،

Çünkü kötülerin geleceği yok, Çırası sönecek onların.

زیرا شخص بدکار، آینده‌ای ندارد و چراغش خاموش می‌شود.

Oğlum, RAB’be ve krala saygı göster, Onlara başkaldıranlarla arkadaşlık etme.

فرزندم از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی‌که علیه آنها شورش می‌‌کنند، همدست نشو.

Çünkü onlar ansızın felakete uğrar, İnsanın başına ne belalar getireceklerini kim bilir?

زیرا نابودی آنها ناگهانی است و کسی نمی‌داند که خداوند و پادشاه چه بلایی بر سر آنها می‌آورند.

Şunlar da bilgelerin sözleridir: Yargılarken yan tutmak iyi değildir.

مردان حکیم این سخنان را نیز گفته‌اند: قاضی نباید در داوری از کسی طرفداری کند.

Kötüye, “Suçsuzsun” diyen yargıcı Halklar lanetler, uluslar kınar.

هرکسی که به مجرم بگوید: «تو بی‌گناه هستی»، مورد لعنت و نفرت مردم قرار می‌گیرد.

Ne mutlu suçluyu mahkûm edene! Herkes onu candan kutlar.

امّا شخصی که گناهکار را محکوم کند، کامیابی و خوشی نصیبش می‌شود.

Dürüst yanıt Gerçek dostluğun işaretidir.

پاسخ صادقانه نشانهٔ دوستی حقیقی می‌باشد.

İlkin dışardaki işini bitirip tarlanı hazırla, Ondan sonra evini yap.

اول کسب و کار خود سر و سامان بده، آنگاه خانه و خانواده تشکیل بده.

Başkalarına karşı nedensiz tanıklık etme Ve dudaklarınla aldatma.

برضد همسایه‌ات شهادت دروغ مده و سخنان غلط درباره‌اش بر زبان نیاور.

“Bana yaptığını ben de ona yapacağım, Ödeteceğim bana yaptığını” deme.

نگو: «همان بلایی را که بر سر من آورده، بر سر خودش می‌آورم.»

Tembelin tarlasından, Sağduyudan yoksun kişinin bağından geçtiğimde

از کنار مزرعهٔ آدم تنبل و تاکستان شخص نادان گذشتم.

Her yanı dikenlerin, otların Kapladığını gördüm; Taş duvar da yıkılmıştı.

در همه‌جا خار روییده بود. علفهای هرزه زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فروریخته بود.

Gördüklerimi derin derin düşündüm, Seyrettiklerimden ibret aldım.

با دیدن این منظره به فکر فرورفتم و این درس را آموختم:

[] “Biraz kestireyim, biraz uyuklayayım, Ellerimi kavuşturup şöyle bir uyuyayım” demeye kalmadan,

کسی‌که دست بر روی دست می‌گذارد و پیوسته می‌خوابد،

Yokluk bir haydut gibi, Yoksulluk bir akıncı gibi gelir üzerine.

عاقبت تنگدستی همچون راهزن مسلّحی به سراغش می‌آید.