Proverbs 26

COMO la nieve en el verano, y la lluvia en la siega, Así conviene al necio la honra.

Kung paano ang niebe sa taginit, at kung paano ang ulan sa pagaani, gayon ang karangalan ay hindi nababagay sa mangmang.

Como el gorrión en su vagar, y como la golondrina en su vuelo, Así la maldición sin causa nunca vendrá.

Kung paano ang maya sa kaniyang paggagala, kung paano ang langaylangayan sa kaniyang paglipad, gayon ang sumpa na walang kadahilanan ay hindi tumatalab.

El látigo para el caballo, y el cabestro para el asno, Y la vara para la espalda del necio.

Ang paghagupit ay sa kabayo, ang paningkaw ay sa asno, at ang pamalo ay sa likod ng mga mangmang.

Nunca respondas al necio en conformidad á su necedad, Para que no seas tú también como él.

Huwag mong sagutin ang mangmang ng ayon sa kaniyang kamangmangan, baka ikaw man ay maging gaya rin niya.

Responde al necio según su necedad, Porque no se estime sabio en su opinión.

Sagutin mo ang mangmang ayon sa kaniyang kamangmangan, baka siya'y maging pantas sa ganang kaniya.

Como el que se corta los pies y bebe su daño, Así es el que envía algo por mano de un necio.

Siyang nagsusugo ng pasugo sa pamamagitan ng kamay ng mangmang naghihiwalay ng kaniyang mga paa, at umiinom sa kasiraan.

Alzar las piernas del cojo. Así es el proverbio en la boca del necio.

Ang mga hita ng pilay ay nabibitin: gayon ang talinghaga sa bibig ng mga mangmang.

Como quien liga la piedra en la honda, Así hace el que al necio da honra.

Kung paano ang isa'y nagbabalot ng isang bato sa isang lambanog, gayon ang nagbibigay ng karangalan sa mangmang.

Espinas hincadas en mano del embriagado, Tal es el proverbio en la boca de los necios.

Kung paano ang tinik na tumutusok sa kamay ng lango, gayon ang talinghaga sa bibig ng mga mangmang.

El grande cría todas las cosas; y da la paga al insensato, Y la da á los transgresores.

Kung paano ang mamamana sumusugat sa lahat, gayon ang umupa sa mangmang at umuupa sa pagayongayon.

Como perro que vuelve á su vómito, Así el necio que repite su necedad.

Kung paano ang aso na bumabalik sa kaniyang suka, gayon ang mangmang na umuulit ng kaniyang kamangmangan.

¿Has visto hombre sabio en su opinión? Más esperanza hay del necio que de él.

Nakikita mo ba ang taong pantas sa ganang kaniyang sarili. May higit na pagasa sa mangmang kay sa kaniya.

Dice el perezoso: El león está en el camino; El león está en las calles.

Sinabi ng tamad, may leon sa daan; isang leon ay nasa mga lansangan.

Las puertas se revuelven en sus quicios: Así el perezoso en su cama.

Kung paano ang pintuan ay pumipihit sa kaniyang bisagra, gayon ang tamad sa kaniyang higaan.

Esconde el perezoso su mano en el seno; Cánsase de tornarla á su boca.

Idinadampot ng tamad ang kaniyang kamay sa pinggan; napapagod siyang dalhin uli sa kaniyang bibig.

Á su ver es el perezoso más sabio Que siete que le den consejo.

Ang tamad ay lalong pantas sa ganang kaniyang sarili kay sa pitong tao na makapagbibigay katuwiran.

El que pasando se deja llevar de la ira en pleito ajeno, Es como el que toma al perro por las orejas.

Ang nagdaraan, at nakikialam sa pagaaway na hindi ukol sa kaniya, ay gaya ng humahawak ng aso sa mga tainga.

Como el que enloquece, y echa llamas Y saetas y muerte,

Kung paano ang taong ulol na naghahagis ng mga dupong na apoy, mga pana, at kamatayan;

Tal es el hombre que daña á su amigo, Y dice: Ciertamente me chanceaba.

Gayon ang tao na nagdadaya sa kaniyang kapuwa, at nagsasabi, hindi ko ba ginagawa sa paglilibang?

Sin leña se apaga el fuego: Y donde no hay chismoso, cesa la contienda.

Sapagka't sa kakulangan ng gatong ay namamatay ang apoy: at kung saan walang mapaghatid-dumapit ay tumitigil ang pagkakaalit.

El carbón para brasas, y la leña para el fuego: Y el hombre rencilloso para encender contienda.

Kung paano ang mga uling sa mga baga, at ang kahoy sa apoy; gayon ang taong madaldal na nagpapaningas ng pagkakaalit.

Las palabras del chismoso parecen blandas; Mas ellas entran hasta lo secreto del vientre.

Ang mga salita ng mapaghatid-dumapit ay parang mga masarap na subo, at nagsisibaba sa mga pinakaloob na bahagi ng tiyan.

Como escoria de plata echada sobre el tiesto, Son los labios enardecidos y el corazón malo.

Mga mapusok na labi at masamang puso ay parang sisidlang-lupa na nababalot ng dumi ng pilak.

Otro parece en los labios al que aborrece; Mas en su interior pone engaño.

Ang nagtatanim ay nagpapakunwari ng kaniyang mga labi, nguni't siya'y naglalagay ng pagdaraya sa loob niya:

Cuando hablare amigablemente, no le creas; Porque siete abominaciones hay en su corazón.

Pagka siya'y nagsasalitang mainam, huwag mo siyang paniwalaan; sapagka't may pitong karumaldumal sa kaniyang puso:

Encúbrese el odio con disimulo; Mas su malicia será descubierta en la congregación.

Bagaman ang kaniyang pagtatanim ay magtakip ng karayaan, at ang kaniyang kasamaan ay lubos na makikilala sa harap ng kapisanan.

El que cavare sima, caerá en ella: Y el que revuelva la piedra, á él volverá.

Ang humuhukay ng lungaw ay mabubuwal doon: at siyang nagpapagulong ng bato, ay babalikan nito siya.

La falsa lengua atormenta al que aborrece: Y la boca lisonjera hace resbaladero.

Ang sinungaling na dila ay nagtatanim sa mga sinaktan niya; at ang bibig ng kunwang mapagpuri ay gumagawa ng kapahamakan.