Proverbs 23

CUANDO te sentares á comer con algún señor, Considera bien lo que estuviere delante de ti;
Ki te noho tahi korua ko te rangatira ki te kai, ata whakaaroa marietia tera i tou aroaro:
Y pon cuchillo á tu garganta, Si tienes gran apetito.
Whakapakia he maripi ki tou korokoro, ki te mea he tangata kakai koe.
No codicies sus manjares delicados, Porque es pan engañoso
Kaua e hiahia ki ana mea reka: he kai tinihanga hoki era.
No trabajes por ser rico; Pon coto á tu prudencia.
Kaua e taruke ki te mea taonga: kati tau mea ki tou matauranga.
¿Has de poner tus ojos en las riquezas, siendo ningunas? Porque hacerse han alas, Como alas de águila, y volarán al cielo.
E anga mai ranei ou kanohi ki taua mea korekore nei? He pono hoki ka whai parirau te taonga, koia ano kei te ekara, rere ana whaka te rangi.
No comas pan de hombre de mal ojo, Ni codicies sus manjares:
Kaua e kainga te kai a te tangata kanohi kino, kei minamina hoki koe ki ana mea reka.
Porque cual es su pensamiento en su alma, tal es él. Come y bebe, te dirá; Mas su corazón no está contigo.
Ko tana hoki e mea ai i roto i a ia, pera tonu ia: E kai, e inu; koia tana kupu ki a koe; kahore ia ona ngakau ki a koe.
Vomitarás la parte que tú comiste, Y perderás tus suaves palabras.
Ko te kongakonga i kainga e koe, ka ruakina e koe, ka maumauria ano hoki au kupu reka.
No hables á oídos del necio; Porque menospreciará la prudencia de tus razones.
Kaua e korero ki nga taringa o te kuware; ka whakahawea hoki ia ki te whakaaro nui o au kupu.
No traspases el término antiguo, Ni entres en la heredad de los huérfanos:
Kei whakanekehia e koe te rohe tawhito; kei haere koe ki nga mara a te pani:
Porque el defensor de ellos es el Fuerte, El cual juzgará la causa de ellos contra ti.
No te mea he kaha to ratou kaiwhakaora; ka tohea e ia ta ratou tohe ki a koe.
Aplica tu corazón á la enseñanza, Y tus oídos á las palabras de sabiduría.
Anga atu tou ngakau ki te ako, me ou taringa ki nga kupu o te matauranga.
No rehuses la corrección del muchacho: Porque si lo hirieres con vara, no morirá.
Kaua e tohungia te whiu ki te tamaiti: ki te patua hoki ia e koe ki te rakau, e kore ia e mate.
Tú lo herirás con vara, Y librarás su alma del infierno.
Tatatia ia e koe ki te rakau, a ka whakaorangia e koe tona wairua i te reinga.
Hijo mío, si tu corazón fuere sabio, También á mí se me alegrará el corazón;
E taku tama, ki te whakaaro nui tou ngakau, ka koa hoki toku ngakau, ae ra, toku nei ano:
Mis entrañas también se alegrarán, Cuando tus labios hablaren cosas rectas.
Ae ra, ka hari oku whatumanawa, ina korero ou ngutu i nga mea tika.
No tenga tu corazón envidia de los pecadores, Antes persevera en el temor de JEHOVÁ todo tiempo:
Kei hae tou ngakau ki te hunga hara; engari kia wehi koe ki a Ihowa, a pau noa te ra.
Porque ciertamente hay fin, Y tu esperanza no será cortada.
He pono hoki tera ano he whakautu; e kore ano hoki tau i tumanako ai e hatepea atu.
Oye tú, hijo mío, y sé sabio, Y endereza tu corazón al camino.
Whakarongo ra, e taku tama, kia whai whakaaro hoki koe, a whakatikaia tou ngakau i te ara.
No estés con los bebedores de vino, Ni con los comedores de carne:
Kei uru ki te hunga kakai waina; ki te hunga pukukai kikokiko:
Porque el bebedor y el comilón empobrecerán: Y el sueño hará vestir vestidos rotos.
No te mea ka tutuki tahi te tangata inu raua ko te tangata kakai ki te rawakore; he tawhetawhe hoki te kakahu a te momoe mo te tangata.
Oye á tu padre, á aquel que te engendró; Y cuando tu madre envejeciere, no la menosprecies.
Whakarongo ki tou papa nana koe; kaua hoki e whakahawea ki tou whaea ina ruruhi ia.
Compra la verdad, y no la vendas; La sabiduría, la enseñanza, y la inteligencia.
Hokona te pono, kaua hoki e whakawhitiwhitia; ae ra, te whakaaro nui, te ako hoki, me te matauranga.
Mucho se alegrará el padre del justo: Y el que engendró sabio se gozará con él.
Nui atu hoki te koa o te papa o te tangata tika; a, ko te tangata e whanau he tama whakaaro nui mana, ka hari ia ki a ia.
Alégrense tu padre y tu madre, Y gócese la que te engendró.
Kia hari tou papa raua ko tou whaea, ina, kia koa te wahine i whanau ai koe.
Dame, hijo mío, tu corazón, Y miren tus ojos por mis caminos.
E taku tama, homai tou ngakau ki ahau, kia manako ano hoki ou kanohi ki aku ara.
Porque sima profunda es la ramera, Y pozo angosto la extraña.
No te mea he rua hohonu te wahine kairau; he poka kuiti te wahine ke.
También ella, como robador, acecha, Y multiplica entre los hombres los prevaricadores.
Ae ra, ka whanga ia ano he kaipahua, a ka whakatokomahatia e ia nga tangata poka ke.
¿Para quién será el ay? ¿para quién el ay? ¿para quién las rencillas? ¿Para quién las quejas? ¿para quién las heridas en balde? ¿Para quién lo amoratado de los ojos?
Ko wai e aue? Ko wai e tangi? Ko wai e totohe? Ko wai e ngangautia? Ko wai e maru, he mea takekore? Ko wai e whero tonu ona kanohi?
Para los que se detienen mucho en el vino, Para los que van buscando la mistura.
Ko te hunga e noho roa ana ki te waina; ko te hunga e haere ana ki te rapu i te waina whakaranu.
No mires al vino cuando rojea, Cuando resplandece su color en el vaso: Entrase suavemente;
Kaua e titiro ki te waina i te mea e whero ana, ina puta tona kara i roto i te kapu, ina mania tona heke.
Mas al fin como serpiente morderá, Y como basilisco dará dolor:
Tona tukunga iho ano he nakahi e ngau ana, koia ano kei te wero a te neke.
Tus ojos mirarán las extrañas, Y tu corazón hablará perversidades.
E kite hoki ou kanohi i nga mea rereke, a ka puta he kupu rereke i tou ngakau.
Y serás como el que yace en medio de la mar, Ó como el que está en la punta de un mastelero.
Ae ra, ka rite koe ki te tangata e takoto ana i waenga moana, ki te tangata ranei e takoto ana i te tihi o te rewa.
Y dirás: Hiriéronme, mas no me dolió; Azotáronme, mas no lo sentí; Cuando despertare, aun lo tornaré á buscar.
A ka mea koe, Patua ana ahau e ratou, a kihai ahau i mamae; tatatia ana ahau e ratou, a kihai ahau i mohio: a hea ahau ara ake ai? Ka rapua ano e ahau.