Proverbs 1

Pildele lui Solomon, fiul lui David, împăratul lui Israel,

Sentencoj de Salomono, filo de David, reĝo de Izrael:

pentru cunoaşterea înţelepciunii şi învăţăturii, pentru înţelegerea cuvintelor minţii;

Por scii saĝon kaj moralinstruon; Por kompreni parolojn de prudento;

pentru căpătarea învăţăturilor de bun simţ, de dreptate, de judecată şi de nepărtinire;

Por ricevi instruon pri saĝo, Vero, justo, kaj honesto;

ca să dea celor neîncercaţi agerime de minte, tînărului cunoştinţă şi chibzuinţă, -

Por doni al la malkleruloj spriton, Al la junulo scion kaj singardemon.

să asculte însă şi înţeleptul, şi îşi va mări ştiinţa, şi cel priceput, şi va căpăta iscusinţă-

Saĝulo aŭdu kaj plimultigu sian scion, Kaj prudentulo akiros gvidajn kapablojn,

pentru prinderea înţelesului unei pilde sau al unui cuvînt adînc, înţelesul cuvintelor înţelepţilor şi al cuvintelor lor cu tîlc.

Por kompreni sentencon kaj retoraĵon, La vortojn de saĝuloj kaj iliajn enigmojn.

Frica Domnului este începutul ştiinţei; dar nebunii nesocotesc înţelepciunea şi învăţătura.

La timo antaŭ la Eternulo estas la komenco de sciado. Saĝon kaj instruon malpiuloj malestimas.

Ascultă, fiule, învăţătura tatălui tău, şi nu lepăda îndrumările mamei tale!

Aŭskultu, mia filo, la instruon de via patro, Kaj ne forĵetu la ordonon de via patrino;

Căci ele sînt o cunună plăcută pe capul tău, şi un lanţ de aur la gîtul tău.

Ĉar ili estas bela krono por via kapo, Kaj ornamo por via kolo.

Fiule, dacă nişte păcătoşi vor să te amăgească, nu te lăsa cîştigat de ei!

Mia filo, se pekuloj vin logos, Ne sekvu ilin.

Dacă-ţi vor zice: ,,Vino cu noi! Haidem să întindem curse ca să vărsăm sînge, să întindem fără temei laţuri celui nevinovat;

Se ili diros: Iru kun ni, Ni embuskos por mortigi, Ni senkaŭze insidos senkulpulojn;

haidem să -i înghiţim de vii, ca locuinţa morţilor, şi întregi, ca pe cei ce se pogoară în groapă;

Kiel Ŝeol ni englutos ilin vivajn, Kaj la piulojn kiel irantajn en la tombon;

vom găsi tot felul de lucruri scumpe, şi ne vom umplea casele cu pradă;

Ni trovos diversajn grandvaloraĵojn, Ni plenigos niajn domojn per rabaĵo;

vei avea şi tu partea ta la fel cu noi, o pungă vom avea cu toţii!`` -

Vi lotos meze inter ni, Unu monujo estos por ni ĉiuj:

fiule, să nu porneşti la drum cu ei, abate-ţi piciorul de pe cărarea lor!

Mia filo, ne iru la vojon kune kun ili; Gardu vian piedon de ilia vojstreko,

Căci picioarele lor aleargă la rău, şi se grăbesc să verse sînge.

Ĉar iliaj piedoj kuras al malbono, Kaj rapidas, por verŝi sangon.

Dar degeaba se aruncă laţul înaintea ochilor tuturor păsărilor;

Ĉar vane estas metata reto Antaŭ la okuloj de ĉiu birdo.

căci ei întind curse tocmai împotriva sîngelui lor, şi sufletului lor îşi întind ei laţuri.

Kaj ili embuskas sian propran sangon, Ili insidas siajn proprajn animojn.

Aceasta este soarta tuturor celor lacomi de cîştig: lăcomia aduce pierderea celor ce se dedau la ea.

Tiaj estas la vojoj de ĉiu, kiu avidas rabakiron; Ĝi forprenas la vivon de sia posedanto.

Înţelepciunea strigă pe uliţe, îşi înalţă glasul în pieţe:

La saĝo krias sur la strato; Ĝi aŭdigas sian voĉon sur la placoj;

strigă unde e zarva mai mare; la porţi, în cetate, îşi spune cuvintele ei:

Ĝi vokas en la ĉefaj kunvenejoj, ĉe la pordegaj enirejoj; En la urbo ĝi diras siajn parolojn.

,,Pînă cînd veţi iubi prostia, proştilor? Pînă cînd le va plăcea batjocoritorilor batjocura, şi vor urî nebunii ştiinţa?

Ĝis kiam, ho malkleruloj, vi amos nescion? Kaj al blasfemantoj plaĉos blasfemado, Kaj senprudentuloj malamos scion?

Întoarceţi-vă să ascultaţi mustrările mele! Iată, voi turna duhul meu peste voi, vă voi face cunoscut cuvintele mele...

Returnu vin al mia predikado; Jen mi eligos al vi mian spiriton, Mi sciigos al vi miajn vortojn.

Fiindcă eu chem şi voi vă împotriviţi, fiindcă îmi întind mîna şi nimeni ia seama,

Ĉar mi vokis, kaj vi rifuzis; Mi etendis mian manon, kaj neniu atentis;

fiindcă lepădaţi toate sfaturile mele, şi nu vă plac mustrările mele,

Kaj vi forĵetis ĉiujn miajn konsilojn, Kaj miajn predikojn vi ne deziris:

de aceea şi eu, voi rîde cînd veţi fi în vreo nenorocire, îmi voi bate joc de voi cînd vă va apuca groaza,

Tial ankaŭ mi ridos ĉe via malfeliĉo; Mi mokos, kiam timo vin atakos.

cînd vă va apuca groaza ca o furtună, şi cînd vă va învălui nenorocirea ca un vîrtej, cînd va da peste voi necazul şi strîmtorarea.

Kiam la timo atakos vin kiel uragano, Kaj via malfeliĉo venos kiel ventego, Kiam venos al vi mizero kaj sufero:

Atunci mă vor chema, şi nu voi răspunde; mă vor căuta, şi nu mă vor găsi.

Tiam ili min vokos, sed mi ne respondos; Ili min serĉos, sed min ne trovos.

Pentrucă au urît ştiinţa, şi n'au ales frica Domnului,

Tial ke ili malamis scion, Kaj timon antaŭ la Eternulo ili ne deziris havi,

pentrucă n'au iubit sfaturile mele, şi au nesocotit toate mustrările mele.

Ili ne deziris miajn konsilojn, Ili malestimis ĉiujn miajn predikojn:

De aceea se vor hrăni cu roada umbletelor lor, şi se vor sătura cu sfaturile lor.

Ili manĝu la fruktojn de sia agado, Kaj ili satiĝu de siaj pripensoj.

Căci împotrivirea proştilor îi ucide, şi liniştea nebunilor îi pierde;

Ĉar la kapricoj de la malsaĝuloj ilin mortigas, Kaj la senzorgeco de la senorduloj ilin pereigas.

dar cel ce m'ascultă va locui fără grijă, va trăi liniştit şi fără să se teamă de vreun rău.

Sed kiu min aŭskultas, tiu loĝos sendanĝere, Kaj estos trankvila, kaj ne timos malbonon.