Proverbs 25

Também estes são provérbios de Salomão, os quais transcreveram os homens de Ezequias, rei de Judá.

اینها نیز از امثال سلیمان است که کاتبان حزقیا، پادشاه یهودا آنها را نوشته‌اند:

A glória de Deus é encobrir as coisas; mas a glória dos reis é esquadrinhá-las.

عظمت خدا در پوشاندن اسرار اوست، امّا عظمت پادشاه در جستجو کردن امور.

Como o céu na sua altura, e como a terra na sua profundidade, assim o coração dos reis é inescrutável.

پی بردن به افکار پادشاه مانند پی بردن به بلندی آسمان و عمق زمین، غیر ممکن است.

Tira da prata a escória, e sairá um vaso para o fundidor.

ناخالصی را از نقره جدا کن تا زرگر بتواند از آن ظرفی بسازد.

Tira o ímpio da presença do rei, e o seu trono se firmará na justiça.

مأموران شریر پادشاه را از او دور کن تا تخت او در عدالت پایدار بماند.

Não reclames para ti honra na presença do rei, nem te ponhas no lugar dos grandes;

وقتی به حضور پادشاه می‌روی، خود را شخص بزرگی مپندار و در جای بزرگان منشین،

porque melhor é que te digam: Sobe, para aqui; do que seres humilhado perante o príncipe.

چون بهتر است به تو گفته شود: «بالاتر بنشین»، تا اینکه تو را در برابر چشمان بزرگان در جای پایین‌تر بنشانند.

O que os teus olhos viram, não te apresses a revelar, para depois, ao fim, não saberes o que hás de fazer, podendo-te confundir o teu próximo.

وقتی با همسایه‌ات اختلاف داری، با شتاب به دادگاه نرو، زیرا اگر در آخر ثابت شود که حق با او بوده است، تو چه خواهی کرد؟

Pleiteia a tua causa com o teu próximo mesmo; e não reveles o segredo de outrem;

وقتی با همسایه‌ات دعوا می‌کنی، رازی را که از دیگران شنیده‌ای فاش نکن،

para que não te desonre aquele que o ouvir, não se apartando de ti a infâmia.

زیرا در این صورت دیگر کسی به تو اطمینان نخواهد کرد و بدنام خواهی شد.

Como maçãs de ouro em salvas de prata, assim é a palavra dita a seu tempo.

سخنی که بجا گفته شود، مانند نگین طلاست که در ظرف نقره‌ای نشانده شده باشد.

Como brinco de ouro e ornamento de ouro puro, assim é o sábio repreensor para o ouvido obediente.

نصیحت شخص دانا برای گوش شنوا، مانند حلقهٔ طلا و جواهر، با ارزش است.

Como o frescor de neve no tempo da sega, assim é o mensageiro fiel para com os que o enviam, porque refrigera o espírito dos seus senhores.

خدمتکار امین همچون آب سرد در گرمای تابستان، روح آقای خود را تازه می‌کند.

Como nuvens e ventos que não trazem chuva, assim é o homem que se gaba de dádivas que não fez.

کسی‌که دَم از سخاوت می‌زند، امّا چیزی به کسی نمی‌بخشد، مانند ابر و بادی است که باران نمی‌آورد.

Pela longanimidade se persuade o príncipe, e a língua branda quebranta os ossos.

شخص صبور می‌تواند حتّی حاکم را قانع سازد و زبان نرم می‌تواند هر مانع قوی را از بین بردارد.

Se achaste mel, come somente o que te basta, para que porventura não te fartes dele, e o venhas a vomitar.

اگر به عسل دست یافتی، به اندازهٔ کافی بخور، وگرنه آن را استفراغ خواهی کرد.

Põe raramente o teu pé na casa do teu próximo, para que não se enfade de ti, e te aborreça.

بیش از حد به خانهٔ همسایه‌ات نرو، مبادا از تو متنفّر شود.

Malho, e espada, e flecha aguda é o homem que levanta falso testemunho contra o seu próximo.

شهادت دروغ برضد همسایه، مانند تبر و شمشیر و تیرِ تیز، صدمه می‌زند.

Como dente quebrado, e pé deslocado, é a confiança no homem desleal, no dia da angústia.

اعتماد کردن به شخص خائن در زمان سختی، مانند جویدن غذا با دندان لق و دویدن با پای شکسته است.

O que entoa canções ao coração aflito é como aquele que despe uma peça de roupa num dia de frio, e como vinagre sobre a chaga.

آواز خواندن برای شخص غمگین، مانند لخت شدن در هوای سرد و پاشیدن نمک بر زخم است.

Se o teu inimigo tiver fome, dá-lhe pão para comer, e se tiver sede, dá-lhe água para beber;

اگر دشمنت گرسنه باشد، به او غذا بده و اگر تشنه باشد، او را آب بنوشان.

porque assim lhe amontoarás brasas sobre a cabeça, e o Senhor te recompensará.

این کار تو او را شرمنده می‌سازد و خداوند به تو پاداش می‌دهد.

O vento norte traz chuva, e a língua caluniadora, o rosto irado.

همان‌طور که باد شمال باران می‌آورد، بدگویی هم خشم و عصبانیّت به بار می‌آورد.

Melhor é morar num canto do eirado, do que com a mulher rixosa numa casa ampla.

سکونت در گوشهٔ بام، بهتر است از زندگی کردن با زن غرغرو در یک خانه.

Como água fresca para o homem sedento, tais são as boas-novas de terra remota.

خبر خوشی که از دیار دور می‌رسد، همچون آب سردی برای آدم تشنه است.

Como fonte turva, e manancial poluído, assim é o justo que cede lugar diante do ímpio.

سازش آدم درستکار با شخص شریر مانند آلوده کردن منبع آب و گِل آلود ساختن چشمه است.

Comer muito mel não é bom; não multipliques, pois, as palavras de lisonja.

همان‌طور که زیاده روی در خوردن عسل ضرر دارد، انتظار شنیدن تعریف و تمجید از مردم نیز ناپسند است.

Como a cidade derribada, que não tem muros, assim é o homem que não pode conter o seu espírito.

کسی‌که بر نفس خویش تسلّط ندارد، مثل شهر بی‌دیوار، ناامن است.