Proverbs 1

Ko nga whakatauki a Horomona tama a Rawiri, kingi o Iharaira;

parabolae Salomonis filii David regis Israhel

E mohiotia ai te whakaaro nui, te ako; e kitea ai nga kupu o te matauranga;

ad sciendam sapientiam et disciplinam

E riro mai ai te ako a te ngakau mahara, te tika, te whakawa, te mea ano e rite ana;

ad intellegenda verba prudentiae et suscipiendam eruditionem doctrinae iustitiam et iudicium et aequitatem

Hei hoatu i te ngakau tupato ki nga kuware, i te matauranga, i te ngarahu pai ki te taitamariki;

ut detur parvulis astutia adulescenti scientia et intellectus

Kia whakarongo ai te tangata whakaaro nui, kia nui ake ai tona mohio; kia whiwhi ai te tangata tupato ki nga whakaaro mohio:

audiens sapiens sapientior erit et intellegens gubernacula possidebit

E mohio ai ia ki te whakatauki, ki te kupu whakarite, ki nga kupu a nga whakaaro nui, ki a ratou korero whakapeka.

animadvertet parabolam et interpretationem verba sapientium et enigmata eorum

Ko te wehi ki a Ihowa te timatanga o te matauranga; e whakahawea ana te whakaarokore ki te whakaaro nui, ki te ako.

timor Domini principium scientiae sapientiam atque doctrinam stulti despiciunt

Whakarongo, e taku tama, ki te ako a tou papa, kaua hoki e whakarerea te ture a tou whaea;

audi fili mi disciplinam patris tui et ne dimittas legem matris tuae

Ka waiho hoki ena hei pare ataahua mo tou matenga, hei mekameka whakapaipai mo tou kaki.

ut addatur gratia capiti tuo et torques collo tuo

E taku tama, ki te whakawaia koe e te hunga hara, kaua e whakaae.

fili mi si te lactaverint peccatores ne adquiescas

Ki te mea ratou, Tatou ka haere, ka whakapapa atu, ka whakaheke toto; kia whanga puku tatou, he mea takekore, mo te tangata harakore:

si dixerint veni nobiscum insidiemur sanguini abscondamus tendiculas contra insontem frustra

Horomia oratia ratou e tatou, peratia me ta te rua tupapaku; ka riro tinana ratou, ka pera me te hunga e heke atu ana ki te poka:

degluttiamus eum sicut infernus viventem et integrum quasi descendentem in lacum

Ka kitea e tatou nga taonga utu nui katoa, ka whakakiia o tatou whare ki ta tatou e pahua ai:

omnem pretiosam substantiam repperiemus implebimus domos nostras spoliis

Maka mai tou wahi ki roto ki to matou; kia kotahi te putea ma tatou katoa.

sortem mitte nobiscum marsuppium unum sit omnium nostrum

E taku tama, kaua e haere tahi i te ara me ratou; kaiponuhia tou waewae i to ratou huarahi;

fili mi ne ambules cum eis prohibe pedem tuum a semitis eorum

E rere ana hoki o ratou waewae ki te kino, e hohoro ana ratou ki te whakaheke toto.

pedes enim illorum ad malum currunt et festinant ut effundant sanguinem

He maumau hoki te hora o te kupenga ki te tirohanga a tetahi manu.

frustra autem iacitur rete ante oculos pinnatorum

Ko ratou, he whakaheke i o ratou toto ano i whakapapa ai ratou; he whakamate i a ratou ano i piri ai ratou.

ipsique contra sanguinem suum insidiantur et moliuntur fraudes contra animas suas

Ka pena nga huarahi o te hunga apo taonga; ko te ora ano o ona rangatira e tangohia.

sic semitae omnis avari animas possidentium rapiunt

E hamama ana te whakaaro nui i te huarahi; e puaki ana tona reo i nga waharoa;

sapientia foris praedicat in plateis dat vocem suam

E karanga ana ia i te tino wahi whakaminenga; i te wahi tuwhera o nga kuwaha, i roto i te pa, e puaki ana ana kupu;

in capite turbarum clamitat in foribus portarum urbis profert verba sua dicens

E te hunga kuware, kia pehea ake te roa o to koutou aroha ki te kuwaretanga? O te hiahia ranei o te hunga whakahi ki to ratou whakahi? O te whakakino ranei a te hunga wairangi ki te matauranga?

usquequo parvuli diligitis infantiam et stulti ea quae sibi sunt noxia cupiunt et inprudentes odibunt scientiam

Tahuri mai ki taku ako: na ka ringihia e ahau toku wairua ki a koutou, ka whakaaturia aku kupu ki a koutou.

convertimini ad correptionem meam en proferam vobis spiritum meum et ostendam verba mea

I karanga atu hoki ahau, heoi kihai koutou i pai mai; i totoro atu toku ringa, a kihai tetahi i whai whakaaro mai;

quia vocavi et rennuistis extendi manum meam et non fuit qui aspiceret

Heoi whakakahoretia iho e koutou toku whakaaro katoa, kihai hoki i aro ki taku ako:

despexistis omne consilium meum et increpationes meas neglexistis

Mo reira ka kata ahau i te ra o to koutou aitua; ka tawai ina pa te pawera ki a koutou.

ego quoque in interitu vestro ridebo et subsannabo cum vobis quod timebatis advenerit

Ina tae mai to koutou pawera ano he tupuhi, a ka pa mai to koutou aitua ano he paroro; ina tae mai te pouri me te ngakau mamae ki a koutou.

cum inruerit repentina calamitas et interitus quasi tempestas ingruerit quando venerit super vos tribulatio et angustia

Ko reira ratou karanga ai ki ahau, a e kore ahau e whakahoki kupu atu; ka rapu nui ratou i ahau, otiia e kore ahau e kitea e ratou:

tunc invocabunt me et non exaudiam mane consurgent et non invenient me

Mo ratou i kino ki te matauranga; kihai hoki i whiriwhiria e ratou te wehi ki a Ihowa;

eo quod exosam habuerint disciplinam et timorem Domini non susceperint

Kihai i aro mai ki oku whakaaro; whakahawea ana ratou ki taku kupu riri katoa.

nec adquieverint consilio meo et detraxerint universae correptioni meae

Na reira ka kai ratou i nga hua o to ratou nei ara, ka whakakiia ano hoki ki nga mea i titoa e ratou.

comedent igitur fructus viae suae suisque consiliis saturabuntur

Ko te tahuritanga atu hoki o nga kuware hei patu i a ratou; ko te ngakau warea ano hoki o nga wairangi hei huna i a ratou.

aversio parvulorum interficiet eos et prosperitas stultorum perdet illos

Ko te tangata ia e rongo ana ki ahau, ka au tona noho, ka tea hoki i te wehi ki te kino.

qui autem me audierit absque terrore requiescet et abundantia perfruetur malorum timore sublato