Luke 1

Na, i te mea he tokomaha kua anga ki te whakakaupapa i te korero o nga mea kua whakatutukitia nei i waenganui i a tatou,

quoniam quidem multi conati sunt ordinare narrationem quae in nobis conpletae sunt rerum

He mea whakarite ki nga mea i homai ki a tatou e te hunga i kite a kanohi, i mahi hoki i te kupu,

sicut tradiderunt nobis qui ab initio ipsi viderunt et ministri fuerunt sermonis

Koia ahau i mahara ai, i te mea kua ata whakatakina iho e ahau nga mea katoa i te timatanga mai, kia tuhituhi whakatepe atu ki a koe, e Tiopira, e te tangata pai rawa,

visum est et mihi adsecuto a principio omnibus diligenter ex ordine tibi scribere optime Theophile

Kia matau ai koe ki te tuturutanga o nga mea i whakaakona ai koe.

ut cognoscas eorum verborum de quibus eruditus es veritatem

No mua, no nga ra o Herora kingi o Huria, tera tohunga, ko Hakaraia te ingoa, no te wiki o Apiata: ko tana wahine hoki no nga tamahine a Arona, ko Erihapeti tona ingoa.

fuit in diebus Herodis regis Iudaeae sacerdos quidam nomine Zaccharias de vice Abia et uxor illi de filiabus Aaron et nomen eius Elisabeth

He hunga tika hoki raua i te aroaro o te Atua, kahore he he o ta raua haere i runga i nga kupu ako katoa, i nga tikanga a te Ariki.

erant autem iusti ambo ante Deum incedentes in omnibus mandatis et iustificationibus Domini sine querella

Na kahore a raua tamariki, he pakoko hoki a Erihapeti, a i taua wa kua maha haere rawa nga ra o tetahi, o tetahi.

et non erat illis filius eo quod esset Elisabeth sterilis et ambo processissent in diebus suis

Na tupono tonu, i a ia e mahi ana i a te tohunga mahi i te aroaro o te Atua i te takanga o tana wiki,

factum est autem cum sacerdotio fungeretur in ordine vicis suae ante Deum

E whakarite ana i nga ritenga o nga tohunga, ka taka mana te haere ki roto ki te whare tapu o te Ariki, tahu ai te whakakakara.

secundum consuetudinem sacerdotii sorte exiit ut incensum poneret ingressus in templum Domini

Na i waho te nuinga katoa o te iwi e inoi ana i te haora whakakakara.

et omnis multitudo erat populi orans foris hora incensi

A ka puta mai ki a ia tetahi anahera a te Ariki e tu ana i te taha matau o te aata whakakakara.

apparuit autem illi angelus Domini stans a dextris altaris incensi

Na ka ohorere a Hakaraia i tona kitenga i a ia, a tau ana te wehi ki a ia.

et Zaccharias turbatus est videns et timor inruit super eum

Otira ka mea te anahera ki a ia, kaua e wehi, e Hakaraia: kua rangona hoki tau inoi, a ka whanau i tau wahine, i a Erihapeti, he tama mau, a ka huaina e koe tona ingoa ko Hoani.

ait autem ad illum angelus ne timeas Zaccharia quoniam exaudita est deprecatio tua et uxor tua Elisabeth pariet tibi filium et vocabis nomen eius Iohannem

A ka whiwhi koe i te hari me te harakoa; a he tokomaha hoki e hari i tona whanautanga.

et erit gaudium tibi et exultatio et multi in nativitate eius gaudebunt

E nui hoki ia i te aroaro o te Atua: e kore ia e inu i te waina, i te wai whakahaurangi ranei: a ka ki ia i te Wairua Tapu, mai ano o te kopu o tona whaea.

erit enim magnus coram Domino et vinum et sicera non bibet et Spiritu Sancto replebitur adhuc ex utero matris suae

He tokomaha ano hoki o nga tama a Iharaira ka whakatahuritia e ia ki te Ariki, ki to ratou Atua.

et multos filiorum Israhel convertet ad Dominum Deum ipsorum

Ka haere ano ia i tona aroaro i runga i te wairua, i te mana, o Iraia, hei whakatahuri i nga ngakau o nga matua ki nga tamariki, i te hunga whakatuturi ki nga whakaaro o te hunga tika; hei whakarite mo te Ariki i tetahi iwi i ata taka mona.

et ipse praecedet ante illum in spiritu et virtute Heliae ut convertat corda patrum in filios et incredibiles ad prudentiam iustorum parare Domino plebem perfectam

Na ko te meatanga a Hakaraia ki te anahera, Ma te aha ka matau ai ahau ki tenei mea? he koroheke nei hoki ahau, kua maha haere hoki nga ra o taku wahine.

et dixit Zaccharias ad angelum unde hoc sciam ego enim sum senex et uxor mea processit in diebus suis

Na ka whakahoki te anahera, ka mea ki a ia, Ko Kapariera ahau, kei te aroaro o te Atua toku turanga; kua tonoa mai hoki ahau ki te korero ki a koe, ki te whakapuaki i tenei rongo pai ki a koe.

et respondens angelus dixit ei ego sum Gabrihel qui adsto ante Deum et missus sum loqui ad te et haec tibi evangelizare

Nana, ka noho puku koe, kahore hoki e puta te korero i a koe, kia tae mai ra ano te ra e meatia ai enei mea, mou kihai i whakapono ki aku kupu, ka mana nei i te wa e rite ai.

et ecce eris tacens et non poteris loqui usque in diem quo haec fiant pro eo quod non credidisti verbis meis quae implebuntur in tempore suo

A tatari tonu te iwi ki a Hakaraia, me te miharo ano i a ia e whakaroa ana i roto i te whare tapu.

et erat plebs expectans Zacchariam et mirabantur quod tardaret ipse in templo

A, i tona putanga mai ki waho, kihai ia i ahei te korero ki a ratou: a ka mohio ratou kua kite ia i tetahi putanga atua ki a ia i roto i te whare tapu: hono tonu tana waitohu ki a ratou me te wahangu ano.

egressus autem non poterat loqui ad illos et cognoverunt quod visionem vidisset in templo et ipse erat innuens illis et permansit mutus

A ka rite nga ra hei minitatanga mana, ka hoki ia ki tona whare.

et factum est ut impleti sunt dies officii eius abiit in domum suam

Na muri iho i aua ra ka hapu tana wahine, a Erihapeti, a e rima nga marama i whakangaro ai i a ia, a i mea ia,

post hos autem dies concepit Elisabeth uxor eius et occultabat se mensibus quinque dicens

Ko ta te Ariki tenei i mea ai ki ahau, i nga ra i titiro mai ai ia, ki te whakamutu i toku tawainga i roto i nga tangata.

quia sic mihi fecit Dominus in diebus quibus respexit auferre obprobrium meum inter homines

Na i te ono o nga marama ka tonoa a Kapariera, te anahera, e te Atua ki tetahi pa o Kariri, ko Nahareta te ingoa,

in mense autem sexto missus est angelus Gabrihel a Deo in civitatem Galilaeae cui nomen Nazareth

Ki tetahi wahine i taumautia ma tetahi tangata, ko Hohepa te ingoa, no te whare o Rawiri; ko te ingoa o te wahine ko Meri.

ad virginem desponsatam viro cui nomen erat Ioseph de domo David et nomen virginis Maria

Na, ko tona haerenga ki roto, ki a ia, ka mea, Tena koe, e te wahine kua manakohia nei; kei a koe te Ariki: ko koe te manaakitia i roto i nga wahine.

et ingressus angelus ad eam dixit have gratia plena Dominus tecum benedicta tu in mulieribus

Otira he nui tona oho ki taua kupu, ka whakaaroaro ki te tikanga o tenei ohatanga.

quae cum vidisset turbata est in sermone eius et cogitabat qualis esset ista salutatio

Na ka mea te anahera ki a ia, Kei wehi koe, e Meri; kua paingia hoki koe e te Atua.

et ait angelus ei ne timeas Maria invenisti enim gratiam apud Deum

Nana, tera koe e hapu, ka whanau he tama, a ka huaina e koe tona ingoa ko Ihu.

ecce concipies in utero et paries filium et vocabis nomen eius Iesum

Ka nui ia, ka kiia hoki ko te Tama a te Runga Rawa: a ka hoatu ki a ia e te Ariki, e te Atua, te torona o Rawiri, o tona papa.

hic erit magnus et Filius Altissimi vocabitur et dabit illi Dominus Deus sedem David patris eius

Hei kingi hoki ia mo te whare o Hakopa ake ake; e kore ano e mutu tona rangatiratanga.

et regnabit in domo Iacob in aeternum et regni eius non erit finis

Na ka mea a Meri ki te anahera, E peheatia tenei, kahore nei hoki ahau e mohio ki te tane?

dixit autem Maria ad angelum quomodo fiet istud quoniam virum non cognosco

Na ka whakahoki te anahera, ka mea ki a ia, Ka tae te Wairua Tapu ki runga ki a koe, ka taumarumaru iho te kaha o te Runga Rawa ki runga ki a koe: no reira hoki ka kiia te mea e whanau mai he tapu, ko te Tama a te Atua.

et respondens angelus dixit ei Spiritus Sanctus superveniet in te et virtus Altissimi obumbrabit tibi ideoque et quod nascetur sanctum vocabitur Filius Dei

Na, ko tou whanaunga, ko Erihapeti, kua hapu hoki ia i tona ruruhitanga, he tama; a koe te ono tenei o nga marama ki a ia, i kiia ra he pakoko.

et ecce Elisabeth cognata tua et ipsa concepit filium in senecta sua et hic mensis est sextus illi quae vocatur sterilis

Kahore hoki he kupu i ahu mai i te Atua i kore e whai mana.

quia non erit inpossibile apud Deum omne verbum

Ano ra ko Meri, Ina, te pononga a te Ariki; kia peratia ahau me tau i korero ai. A mawehe atu ana te anahera i a ia.

dixit autem Maria ecce ancilla Domini fiat mihi secundum verbum tuum et discessit ab illa angelus

Na ka whakatika a Meri i aua ra, a haere kaika ana ki te whenua pukepuke ki tetahi pa o Hura;

exsurgens autem Maria in diebus illis abiit in montana cum festinatione in civitatem Iuda

A ka tomo ki te whare o Hakaraia, ka oha ki a Erihapeti.

et intravit in domum Zacchariae et salutavit Elisabeth

A, no te rongonga o Erihapeti i te oha a Meri, ka koiri te tamaiti i roto i tona kopu; na kua ki a Erihapeti i te Wairua Tapu:

et factum est ut audivit salutationem Mariae Elisabeth exultavit infans in utero eius et repleta est Spiritu Sancto Elisabeth

A he nui tona reo ki te karanga, ka mea, Ka manaakitia koe i roto i nga wahine, ka manaakitia ano te hua o tou kopu.

et exclamavit voce magna et dixit benedicta tu inter mulieres et benedictus fructus ventris tui

No hea hoki tenei ki ahau, kia haere mai te whaea o toku Ariki ki ahau?

et unde hoc mihi ut veniat mater Domini mei ad me

Na, pa kau mai te reo o tau oha ki oku taringa, ka oho te tamaiti i toku kopu i te hari.

ecce enim ut facta est vox salutationis tuae in auribus meis exultavit in gaudio infans in utero meo

Ka koa ano ia e whakapono ana: ka whakaritea hoki nga mea i korerotia ki a ia e te Ariki.

et beata quae credidit quoniam perficientur ea quae dicta sunt ei a Domino

A ka mea a Meri, Ka whakanui toku wairua i te Ariki,

et ait Maria magnificat anima mea Dominum

E hari ana toku wairua ki te Atua, ki toku Kaiwhakaora;

et exultavit spiritus meus in Deo salutari meo

Mona i titiro ki te iti o tana pononga; ta te mea hoki katahi ahau ka kiia e nga whakatupuranga katoa e haere ake nei, he wahine hari.

quia respexit humilitatem ancillae suae ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes

He nui hoki nga mahi a te Mea Kaha ki ahau; he tapu hoki tona ingoa.

quia fecit mihi magna qui potens est et sanctum nomen eius

He mahi tohu tana ki te hunga e wehi ana ki a ia, ki tenei whakatupuranga, ki tenei whakatupuranga.

et misericordia eius in progenies et progenies timentibus eum

Kua whakaputaina he kaha e ia, ara e tona ringa; nana te hunga whakakake i marara ai, i te whakaaro o o ratou ngakau.

fecit potentiam in brachio suo dispersit superbos mente cordis sui

Kua whakataka e ia nga piriniha i o ratou torona, a whakateiteitia ake ana te hunga iti.

deposuit potentes de sede et exaltavit humiles

Kua whakakiia e ia te hunga mate hiakai ki nga mea pai; kua tonoa kautia atu te hunga taonga.

esurientes implevit bonis et divites dimisit inanes

Kua tautokona e ia a Iharaira, tana pononga, he whakamahara hoki ki tana mahi tohu;

suscepit Israhel puerum suum memorari misericordiae

Ki a Aperahama ratou ko tana whanau ake tonu atu, pera hoki me tana i korero ai ki o tatou matua.

sicut locutus est ad patres nostros Abraham et semini eius in saecula

Na tata tonu ki te toru marama a Meri e noho ana ki a ia, a hoki ana ki tona whare.

mansit autem Maria cum illa quasi mensibus tribus et reversa est in domum suam

A ka rite te taima o Erihapeti e whanau ai; na ka whanau he tama.

Elisabeth autem impletum est tempus pariendi et peperit filium

A ka rongo te hunga e noho tata ana, me ona whanaunga, kua whakanuia e te Ariki tona aroha ki a ia; na ka hari tahi me ia.

et audierunt vicini et cognati eius quia magnificavit Dominus misericordiam suam cum illa et congratulabantur ei

A i te waru o nga ra ka haere mai ratou ki te kokoti i te tamaiti; ka mea kia huaina e ratou ko Hakaraia, ko te ingoa o tona papa.

et factum est in die octavo venerunt circumcidere puerum et vocabant eum nomine patris eius Zacchariam

Na ka whakahoki tona whaea, ka mea, Kahore; engari me hua ia ko Hoani.

et respondens mater eius dixit nequaquam sed vocabitur Iohannes

Na ko ta ratou meatanga ki a ia, Ara, kahore tenei ingoa i huaina ki tetahi o ou whanaunga.

et dixerunt ad illam quia nemo est in cognatione tua qui vocetur hoc nomine

Na ka ui ratou ki tona papa, he mea waitohu, ko wai tana e pai ai kia huaina ki a ia.

innuebant autem patri eius quem vellet vocari eum

Ka mea ia ki tetahi papa tuhituhi, a ka tuhituhi, ka mea, Ko Hoani hei ingoa mona. A miharo ana ratou katoa.

et postulans pugillarem scripsit dicens Iohannes est nomen eius et mirati sunt universi

Na whai reo tonu iho tona mangai, ka matara tona arero, ka korero ia, ka whakapai ki te Atua.

apertum est autem ilico os eius et lingua eius et loquebatur benedicens Deum

A tau ana te wehi ki te hunga katoa e noho tata ana ki a ratou: ka korerotia enei mea katoa puta noa i te whenua pukepuke katoa o Huria.

et factus est timor super omnes vicinos eorum et super omnia montana Iudaeae divulgabantur omnia verba haec

Na ka rongoatia enei mea e te hunga katoa i rangona ai ki roto ki o ratou ngakau, ka mea, He tamaiti aha ianei tenei? i a ia hoki te ringa o te Ariki.

et posuerunt omnes qui audierant in corde suo dicentes quid putas puer iste erit etenim manus Domini erat cum illo

Na kua ki a Hakaraia, tona papa, i te Wairua tapu, ka poropiti, ka mea,

et Zaccharias pater eius impletus est Spiritu Sancto et prophetavit dicens

Kia whakapaingia te Ariki, te Atua o Iharaira; kua titiro mai hoki ia, kua hoko i tana iwi,

benedictus Deus Israhel quia visitavit et fecit redemptionem plebi suae

Kua whakaarahia ake e ia he haona whakaora mo tatou, i roto i te whare o Rawiri, o tana pononga;

et erexit cornu salutis nobis in domo David pueri sui

Ko tana hoki ia i korerotia e te mangai o ana poropiti tapu, no te timatanga mai ano o te ao:

sicut locutus est per os sanctorum qui a saeculo sunt prophetarum eius

Hei whakaora i a tatou i o tatou hoa whawhai, i te ringa ano o te hunga katoa e kino ana ki a tatou;

salutem ex inimicis nostris et de manu omnium qui oderunt nos

Hei whakaputa i te mahi tohu ki o tatou tupuna, hei whakamahara ki tana kawenata tapu;

ad faciendam misericordiam cum patribus nostris et memorari testamenti sui sancti

Ki te oati i oati ai ia ki a Aperahama, ki to tatou tupuna,

iusiurandum quod iuravit ad Abraham patrem nostrum

Kia tukua mai e ia ki a tatou he ora i te ringa o o tatou hoa whawhai, kia mahi wehikore tatou ki a ia,

daturum se nobis ut sine timore de manu inimicorum nostrorum liberati serviamus illi

I runga i te tapu, i te tika, ki tona aroaro, i nga ra katoa e ora ai tatou.

in sanctitate et iustitia coram ipso omnibus diebus nostris

A ko koe, e tama, ka kiia ko te poropiti a te Runga Rawa: e haere hoki koe i te aroaro o te Ariki, hei whakapai i ona ara;

et tu puer propheta Altissimi vocaberis praeibis enim ante faciem Domini parare vias eius

Hei whakamatau i tana iwi ki te ora, i o ratou hara e murua ana;

ad dandam scientiam salutis plebi eius in remissionem peccatorum eorum

He mea hoki na te aroha, na te mahi tohu a to tatou Atua; na reira hoki i puta mai ai te puaotanga o runga ki a tatou,

per viscera misericordiae Dei nostri in quibus visitavit nos oriens ex alto

Hei whakamarama i te hunga e noho ana i te pouri, i te atarangi hoki o te mate, hei whakatika i o tatou waewae ki te huarahi o te rangimarie.

inluminare his qui in tenebris et in umbra mortis sedent ad dirigendos pedes nostros in viam pacis

Na ka tupu taua tamaiti, a ka kaha haere tona wairua, a noho ana i nga koraha, taea noatia te ra e whakakitea ai ia ki a Iharaira.

puer autem crescebat et confortabatur spiritu et erat in deserto usque in diem ostensionis suae ad Israhel