Proverbs 23

Ki te noho tahi korua ko te rangatira ki te kai, ata whakaaroa marietia tera i tou aroaro:

وقتی با حاکم غذا می‌خوری، به‌خاطر داشته باش که با چه کسی نشسته‌ای.

Whakapakia he maripi ki tou korokoro, ki te mea he tangata kakai koe.

اگر شخص پُرخوری هستی، خودت را کنترل کن

Kaua e hiahia ki ana mea reka: he kai tinihanga hoki era.

و حریص غذاهای لذیذ او نباش، زیرا ممکن است تو را فریب بدهد.

Kaua e taruke ki te mea taonga: kati tau mea ki tou matauranga.

عاقل باش و برای کسب ثروت، خود را خسته نکن،

E anga mai ranei ou kanohi ki taua mea korekore nei? He pono hoki ka whai parirau te taonga, koia ano kei te ekara, rere ana whaka te rangi.

زیرا ثروت پایدار نیست و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود.

Kaua e kainga te kai a te tangata kanohi kino, kei minamina hoki koe ki ana mea reka.

از سفرهٔ شخص خسیس غذا نخور و برای خوراکهای لذیذ او حریص نباش،

Ko tana hoki e mea ai i roto i a ia, pera tonu ia: E kai, e inu; koia tana kupu ki a koe; kahore ia ona ngakau ki a koe.

زیرا او حساب هرچه را که بخوری در فکر خود نگاه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، امّا این را از صمیم دل نمی‌گوید.

Ko te kongakonga i kainga e koe, ka ruakina e koe, ka maumauria ano hoki au kupu reka.

لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکّرات تو برباد خواهد رفت.

Kaua e korero ki nga taringa o te kuware; ka whakahawea hoki ia ki te whakaaro nui o au kupu.

آدم احمق را نصیحت نکن، زیرا او سخنان حکیمانهٔ تو را بی‌اهمیّت می‌شمارد.

Kei whakanekehia e koe te rohe tawhito; kei haere koe ki nga mara a te pani:

حدود زمین خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را بزور نگیر،

No te mea he kaha to ratou kaiwhakaora; ka tohea e ia ta ratou tohe ki a koe.

زیرا پشتیبان ایشان قوی است و به داد آنها می‌رسد.

Anga atu tou ngakau ki te ako, me ou taringa ki nga kupu o te matauranga.

وقتی معلّم تو را تعلیم می‌دهد، از صمیم دل به سخنان آموزندهٔ او گوش بده.

Kaua e tohungia te whiu ki te tamaiti: ki te patua hoki ia e koe ki te rakau, e kore ia e mate.

از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن، زیرا تنبیه او را نمی‌کشد،

Tatatia ia e koe ki te rakau, a ka whakaorangia e koe tona wairua i te reinga.

بلکه جان او را از هلاکت نجات می‌دهد.

E taku tama, ki te whakaaro nui tou ngakau, ka koa hoki toku ngakau, ae ra, toku nei ano:

فرزندم، اگر حکمت بیاموزی، دل من شاد می‌شود،

Ae ra, ka hari oku whatumanawa, ina korero ou ngutu i nga mea tika.

و هنگامی‌که سخن راست بگویی، تمام وجودم شادمان می‌گردد.

Kei hae tou ngakau ki te hunga hara; engari kia wehi koe ki a Ihowa, a pau noa te ra.

به شریران حسادت نورز، بلکه آرزوی تو اطاعت از خداوند باشد؛

He pono hoki tera ano he whakautu; e kore ano hoki tau i tumanako ai e hatepea atu.

زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو برباد نخواهد رفت.

Whakarongo ra, e taku tama, kia whai whakaaro hoki koe, a whakatikaia tou ngakau i te ara.

فرزندم، عاقل باش و به سخنانم گوش بده. در راه راست قدم بردار

Kei uru ki te hunga kakai waina; ki te hunga pukukai kikokiko:

و با میگساران و شکم‌پرستان معاشرت نکن،

No te mea ka tutuki tahi te tangata inu raua ko te tangata kakai ki te rawakore; he tawhetawhe hoki te kakahu a te momoe mo te tangata.

زیرا کسانی‌که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج می‌شوند.

Whakarongo ki tou papa nana koe; kaua hoki e whakahawea ki tou whaea ina ruruhi ia.

به نصیحت پدرت که تو را به وجود آورده است، گوش بده و مادرت را هنگامی‌که پیر می‌شود، خوار نشمار.

Hokona te pono, kaua hoki e whakawhitiwhitia; ae ra, te whakaaro nui, te ako hoki, me te matauranga.

در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و دانش را کسب کن و به هیچ قیمتی آنها را از دست نده.

Nui atu hoki te koa o te papa o te tangata tika; a, ko te tangata e whanau he tama whakaaro nui mana, ka hari ia ki a ia.

فرزندی درستکار و دانا باش تا باعث خوشی و خشنودی پدر و مادرت شوی.

Kia hari tou papa raua ko tou whaea, ina, kia koa te wahine i whanau ai koe.

فرزندی درستکار و دانا باش تا باعث خوشی و خشنودی پدر و مادرت شوی.

E taku tama, homai tou ngakau ki ahau, kia manako ano hoki ou kanohi ki aku ara.

فرزندم، سخنان مرا بشنو و زندگی مرا سرمشق خود قرار ده.

No te mea he rua hohonu te wahine kairau; he poka kuiti te wahine ke.

بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است.

Ae ra, ka whanga ia ano he kaipahua, a ka whakatokomahatia e ia nga tangata poka ke.

او مانند راهزن در کمین قربانی‌های خود می‌نشیند و به تعداد مردم خیانتکار می‌افزاید.

Ko wai e aue? Ko wai e tangi? Ko wai e totohe? Ko wai e ngangautia? Ko wai e maru, he mea takekore? Ko wai e whero tonu ona kanohi?

مصیبت و بدبختی نصیب چه کسی می‌شود؟ چه کسی همیشه جنگ و دعوا برپا می‌کند؟ چه کسی بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟

Ko te hunga e noho roa ana ki te waina; ko te hunga e haere ana ki te rapu i te waina whakaranu.

کسی‌که دایم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود.

Kaua e titiro ki te waina i te mea e whero ana, ina puta tona kara i roto i te kapu, ina mania tona heke.

پس فریفتهٔ شراب سرخ‌فام نشو که در جام به تو چشمک می‌زند و بعد آهسته از گلویت پایین می‌رود.

Tona tukunga iho ano he nakahi e ngau ana, koia ano kei te wero a te neke.

در آخر، همچون مار، تو را خواهد گزید و مانند افعی تو را نیش خواهد زد.

E kite hoki ou kanohi i nga mea rereke, a ka puta he kupu rereke i tou ngakau.

چشمانت چیزهای عجیب و غریب می‌بینند و گرفتار وهم و خیال می‌گردی.

Ae ra, ka rite koe ki te tangata e takoto ana i waenga moana, ki te tangata ranei e takoto ana i te tihi o te rewa.

مانند کسی می‌شوی که در دریا خوابیده و با امواج آن دست و پنجه نرم می‌کند.

A ka mea koe, Patua ana ahau e ratou, a kihai ahau i mamae; tatatia ana ahau e ratou, a kihai ahau i mohio: a hea ahau ara ake ai? Ka rapua ano e ahau.

می‌گویی: «مرا زدند، امّا دردی را احساس نمی‌کنم. چه وقت به هوش می‌آیم تا یک پیالهٔ دیگر بنوشم؟»