Proverbs 1

Salamonnak, Dávid fiának, Izráel királyának példabeszédei,

Sentencoj de Salomono, filo de David, reĝo de Izrael:

Bölcseség és erkölcsnek tanulására, értelmes beszédek megértésére;

Por scii saĝon kaj moralinstruon; Por kompreni parolojn de prudento;

Okos fenyítéknek, igazságnak és ítéletnek és becsületességnek megnyerésére;

Por ricevi instruon pri saĝo, Vero, justo, kaj honesto;

Együgyűeknek eszesség, gyermeknek tudomány és meggondolás adására.

Por doni al la malkleruloj spriton, Al la junulo scion kaj singardemon.

Hallja a bölcs és öregbítse az ő tanulságát, és az értelmes szerezzen érett tanácsokat.

Saĝulo aŭdu kaj plimultigu sian scion, Kaj prudentulo akiros gvidajn kapablojn,

Példabeszédnek és példázatnak, bölcsek beszédeinek és találós meséinek megértésére.

Por kompreni sentencon kaj retoraĵon, La vortojn de saĝuloj kaj iliajn enigmojn.

Az Úrnak félelme feje a bölcseségnek; a bölcseséget és erkölcsi tanítást a bolondok megútálják.

La timo antaŭ la Eternulo estas la komenco de sciado. Saĝon kaj instruon malpiuloj malestimas.

Hallgasd, fiam, a te atyádnak erkölcsi tanítását, és a te anyádnak oktatását el ne hagyd.

Aŭskultu, mia filo, la instruon de via patro, Kaj ne forĵetu la ordonon de via patrino;

Mert kedves ékesség lesz a te fejednek, és aranyláncz a te nyakadra.

Ĉar ili estas bela krono por via kapo, Kaj ornamo por via kolo.

Fiam, ha a bűnösök el akarnak csábítani téged: ne fogadd beszédöket.

Mia filo, se pekuloj vin logos, Ne sekvu ilin.

Ha azt mondják: jere mi velünk, leselkedjünk vér után, rejtezzünk el az ártatlan ellen ok nélkül;

Se ili diros: Iru kun ni, Ni embuskos por mortigi, Ni senkaŭze insidos senkulpulojn;

Nyeljük el azokat, mint a sír elevenen, és egészen, mint a kik mélységbe szállottak;

Kiel Ŝeol ni englutos ilin vivajn, Kaj la piulojn kiel irantajn en la tombon;

Minden drága marhát nyerünk, megtöltjük a mi házainkat zsákmánnyal;

Ni trovos diversajn grandvaloraĵojn, Ni plenigos niajn domojn per rabaĵo;

Sorsodat vesd közénk; egy erszényünk legyen mindnyájunknak:

Vi lotos meze inter ni, Unu monujo estos por ni ĉiuj:

Fiam, ne járj egy úton ezekkel, tartóztasd meg lábaidat ösvényüktől;

Mia filo, ne iru la vojon kune kun ili; Gardu vian piedon de ilia vojstreko,

Mert lábaik a gonoszra futnak, és sietnek a vérnek ontására.

Ĉar iliaj piedoj kuras al malbono, Kaj rapidas, por verŝi sangon.

Mert hiába vetik ki a hálót minden szárnyas állat szemei előtt:

Ĉar vane estas metata reto Antaŭ la okuloj de ĉiu birdo.

Ezek mégis vérök árán is ólálkodnak, lelkök árán is leselkednek;

Kaj ili embuskas sian propran sangon, Ili insidas siajn proprajn animojn.

Ilyen az útja minden kapzsi embernek: gazdájának életét veszi el.

Tiaj estas la vojoj de ĉiu, kiu avidas rabakiron; Ĝi forprenas la vivon de sia posedanto.

A bölcseség künn szerül-szerte kiált; az utczákon zengedezteti az ő szavát.

La saĝo krias sur la strato; Ĝi aŭdigas sian voĉon sur la placoj;

Lármás utczafőkön kiált a kapuk bemenetelin, a városban szólja az ő beszédit.

Ĝi vokas en la ĉefaj kunvenejoj, ĉe la pordegaj enirejoj; En la urbo ĝi diras siajn parolojn.

Míglen szeretitek, oh ti együgyűek az együgyűséget, és gyönyörködnek a csúfolók csúfolásban, és gyűlölik a balgatagok a tudományt?!

Ĝis kiam, ho malkleruloj, vi amos nescion? Kaj al blasfemantoj plaĉos blasfemado, Kaj senprudentuloj malamos scion?

Térjetek az én dorgálásomhoz; ímé közlöm veletek az én lelkemet, tudtotokra adom az én beszédimet néktek.

Returnu vin al mia predikado; Jen mi eligos al vi mian spiriton, Mi sciigos al vi miajn vortojn.

Mivelhogy hívtalak *titeket,* és vonakodtatok, kiterjesztém az én kezemet, és senki eszébe nem vette;

Ĉar mi vokis, kaj vi rifuzis; Mi etendis mian manon, kaj neniu atentis;

És elhagytátok minden én tanácsomat, és az én feddésemmel nem gondoltatok:

Kaj vi forĵetis ĉiujn miajn konsilojn, Kaj miajn predikojn vi ne deziris:

Én is a ti nyomorúságtokon nevetek, megcsúfollak, mikor eljő az, a mitől féltek.

Tial ankaŭ mi ridos ĉe via malfeliĉo; Mi mokos, kiam timo vin atakos.

Mikor eljő, mint a vihar, az, a mitől féltek, és a ti nyomorúságtok, mint a forgószél elközelget: mikor eljő ti reátok a nyomorgatás és a szorongatás.

Kiam la timo atakos vin kiel uragano, Kaj via malfeliĉo venos kiel ventego, Kiam venos al vi mizero kaj sufero:

Akkor segítségül hívnak engem, de nem hallgatom meg: keresnek engem, de meg nem találnak.

Tiam ili min vokos, sed mi ne respondos; Ili min serĉos, sed min ne trovos.

Azért hogy gyűlölték a bölcseséget, és az Úrnak félelmét nem választották.

Tial ke ili malamis scion, Kaj timon antaŭ la Eternulo ili ne deziris havi,

Nem engedtek az én tanácsomnak; megvetették minden én feddésemet.

Ili ne deziris miajn konsilojn, Ili malestimis ĉiujn miajn predikojn:

Esznek azért az ő útjoknak gyümölcséből, és az ő tanácsokból megelégednek.

Ili manĝu la fruktojn de sia agado, Kaj ili satiĝu de siaj pripensoj.

Mert az együgyűeknek pártossága megöli őket, és a balgatagoknak szerencséje elveszti őket.

Ĉar la kapricoj de la malsaĝuloj ilin mortigas, Kaj la senzorgeco de la senorduloj ilin pereigas.

A ki pedig hallgat engem, lakozik bátorságosan, és csendes lesz a gonosznak félelmétől.

Sed kiu min aŭskultas, tiu loĝos sendanĝere, Kaj estos trankvila, kaj ne timos malbonon.