Proverbs 6

ای فرزندم، آیا ضامن همسایه‌ات شده‌ای و به‌خاطر شخص غریبه‌ای قول داد‌ه‌ای؟

fili mi si spoponderis pro amico tuo defixisti apud extraneum manum tuam

آیا با دست خود، خودت را به دام انداخته‌ای و به‌خاطر قولی که داد‌ه‌ای گرفتار شده‌ای؟

inlaqueatus es verbis oris tui et captus propriis sermonibus

ای فرزندم، در این صورت اسیر شده‌ای. پس هرچه می‌گویم انجام بده تا خود را آزاد کنی. فوراً نزد او برو خواهش کن و ضمانت خود را پس بگیر.

fac ergo quod dico fili mi et temet ipsum libera quia incidisti in manu proximi tui discurre festina suscita amicum tuum

تا این کار را نکرده‌ای نخواب و حتّی لحظه‌ای آرام ننشین.

ne dederis somnum oculis tuis nec dormitent palpebrae tuae

خودت را مثل آهو از کمند و مثل گنجشک از دام صیاد آزاد کن.

eruere quasi dammula de manu et quasi avis de insidiis aucupis

مردم تنبل باید از زندگی مورچه‌ها عبرت بگیرند.

vade ad formicam o piger et considera vias eius et disce sapientiam

آنها نه رهبر دارند و نه فرمانده،

quae cum non habeat ducem nec praeceptorem nec principem

امّا آذوقهٔ زمستان خود را هنگام تابستان ذخیره می‌کنند.

parat aestate cibum sibi et congregat in messe quod comedat

شخص تنبل تا چه هنگام می‌خوابد و چه وقت بیدار خواهد شد؟

usquequo piger dormis quando consurges ex somno tuo

او می‌گوید: «اندکی بیشتر می‌خوابم و کمی استراحت می‌کنم!»

paululum dormies paululum dormitabis paululum conseres manus ut dormias

امّا وقتی‌که خواب است، فقر و هلاکت مانند راهزن بر او حمله می‌کنند.

et veniet tibi quasi viator egestas et pauperies quasi vir armatus

مردمان پست و بی‌ارزش همیشه و همه‌جا دروغ می‌گویند.

homo apostata vir inutilis graditur ore perverso

چشمک می‌زنند و حرکاتی می‌کنند که تو را فریب بدهند.

annuit oculis terit pede digito loquitur

همیشه فکرشان پر از نقشه‌های پلید و زشت است تا دردسر ایجاد کنند.

pravo corde machinatur malum et in omni tempore iurgia seminat

به همین دلیل، بلا و مصیبت ناگهانی بر آنها حمله می‌کند و آنها را طوری شکست می‌دهد که دیگر چاره‌ای نداشته باشند.

huic extemplo veniet perditio sua et subito conteretur nec habebit ultra medicinam

شش، بلکه هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد و نمی‌تواند تحمّل کند: نگاه متکبّرانه، زبان دروغگو، دستی که خون بی‌گناهی را بریزد، فکری که نقشه‌های پلید بکشد، پایی که برای انجام کارهای زشت عجله کند، شاهدی که شهادت دروغ بدهد و کسی‌که رابطهٔ دوستان و خویشاوندان را به هم بزند.

sex sunt quae odit Dominus et septimum detestatur anima eius

شش، بلکه هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد و نمی‌تواند تحمّل کند: نگاه متکبّرانه، زبان دروغگو، دستی که خون بی‌گناهی را بریزد، فکری که نقشه‌های پلید بکشد، پایی که برای انجام کارهای زشت عجله کند، شاهدی که شهادت دروغ بدهد و کسی‌که رابطهٔ دوستان و خویشاوندان را به هم بزند.

oculos sublimes linguam mendacem manus effundentes innoxium sanguinem

شش، بلکه هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد و نمی‌تواند تحمّل کند: نگاه متکبّرانه، زبان دروغگو، دستی که خون بی‌گناهی را بریزد، فکری که نقشه‌های پلید بکشد، پایی که برای انجام کارهای زشت عجله کند، شاهدی که شهادت دروغ بدهد و کسی‌که رابطهٔ دوستان و خویشاوندان را به هم بزند.

cor machinans cogitationes pessimas pedes veloces ad currendum in malum

شش، بلکه هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد و نمی‌تواند تحمّل کند: نگاه متکبّرانه، زبان دروغگو، دستی که خون بی‌گناهی را بریزد، فکری که نقشه‌های پلید بکشد، پایی که برای انجام کارهای زشت عجله کند، شاهدی که شهادت دروغ بدهد و کسی‌که رابطهٔ دوستان و خویشاوندان را به هم بزند.

proferentem mendacia testem fallacem et eum qui seminat inter fratres discordias

ای فرزند من هرچه پدرت می‌گوید انجام بده و آنچه مادرت می‌گوید فراموش مکن.

conserva fili mi praecepta patris tui et ne dimittas legem matris tuae

سخنان آنها را پیوسته به‌خاطر داشته‌ باش و آنها را در قلبت حفظ کن.

liga ea in corde tuo iugiter et circumda gutturi tuo

تعالیم آنها هنگام سفر راهنما، شبها محافظ و روزها مشاور تو خواهند بود.

cum ambulaveris gradiantur tecum cum dormieris custodiant te et evigilans loquere cum eis

اوامر آنها مانند چراغی روشن است و سرزنش‌های ایشان طریق زندگی را به تو می‌آموزد.

quia mandatum lucerna est et lex lux et via vitae increpatio disciplinae

آنها تو را از زن شوهردار و از سخنان فریبندهٔ او دور می‌کنند.

ut custodiant te a muliere mala et a blanda lingua extraneae

زیبایی آنان تو را تحریک ننماید و چشمان افسونگرشان تو را وسوسه نکند.

non concupiscat pulchritudinem eius cor tuum nec capiaris nutibus illius

زنا کردن با زن فاحشه، به قیمت یک قرص نان تمام می‌شود، امّا زنا کردن با زن شوهردار به قیمت هستی و زندگی انسان تمام می‌شود.

pretium enim scorti vix unius est panis mulier autem viri pretiosam animam capit

آیا می‌توانی آتش را در آغوش بگیری و نسوزی؟

numquid abscondere potest homo ignem in sinu suo ut vestimenta illius non ardeant

آیا کسی می‌تواند روی آتش راه برود و پایش نسوزد؟

aut ambulare super prunas et non conburentur plantae eius

همینطور کسی‌که با زن شوهردار همخواب شود، از مجازات در امان نخواهد بود.

sic qui ingreditur ad mulierem proximi sui non erit mundus cum tetigerit eam

مردم دزدی را که به‌خاطر گرسنگی دزدی کرده است، سرزنش نمی‌کنند؛

non grandis est culpae cum quis furatus fuerit furatur enim ut esurientem impleat animam

امّا اگر دستگیر شود، باید هفت برابر آن چه دزدیده جریمه بدهد. باید هرچه دارد بدهد.

deprehensus quoque reddet septuplum et omnem substantiam domus suae tradet

امّا مردی که با زن شوهردار زنا می‌کند، کاملاً بی‌شعور است. زیرا او جان خود را از بین می‌برد.

qui autem adulter est propter cordis inopiam perdet animam suam

رسوایی و کتک نصیب او خواهد شد و ننگ او از بین نخواهد رفت.

turpitudinem et ignominiam congregat sibi et obprobrium illius non delebitur

زیرا حسادت خشم شوهر را برمی‌انگیزد و در موقع انتقام هیچ رحم و شفقتی نخواهد کرد.

quia zelus et furor viri non parcet in die vindictae

هیچ چیز او را راضی نمی‌کند و به هیچ قیمتی نمی‌توان رضایت او را به ‌دست آورد.

nec adquiescet cuiusquam precibus nec suscipiet pro redemptione dona plurima