Proverbs 22

نیکنامی از ثروت هنگفت بهتر است و محبوبیت از طلا و نقره.
melius est nomen bonum quam divitiae multae super argentum et aurum gratia bona
فقیر و ثروتمند یک وجه مشترک دارند: هردوی آنها را خداوند آفریده است.
dives et pauper obviaverunt sibi utriusque operator est Dominus
شخص باهوش خطر را می‌بیند و از آن دوری می‌کند، امّا آدم نادان به سوی آن می‌رود و خود را گرفتار می‌سازد.
callidus vidit malum et abscondit se innocens pertransiit et adflictus est damno
نتیجهٔ فروتنی و اطاعت از خداوند، ثروت و احترام و عمر طولانی است.
finis modestiae timor Domini divitiae et gloria et vita
راه شریران پر از خارها و دامهاست. اگر جان خود را دوست داری از رفتن به آن راه خودداری کن.
arma et gladii in via perversi custos animae suae longe recedit ab eis
کودک را در راهی که باید برود، تربیت نما و او تا آخر عمر از آن منحرف نخواهد شد.
proverbium est adulescens iuxta viam suam etiam cum senuerit non recedet ab ea
فقیر، اسیر ثروتمند است و کسی‌که قرض می‌گیرد، غلام قرض‌دهنده.
dives pauperibus imperat et qui accipit mutuum servus est fenerantis
هر که ظلم بکارد، همان را درو خواهد کرد و قدرتش درهم خواهد شکست.
qui seminat iniquitatem metet mala et virga irae suae consummabitur
شخص سخاوتمند برکت خواهد یافت، چون خوراک خود را با فقرا تقسیم می‌کند.
qui pronus est ad misericordiam benedicetur de panibus enim suis dedit pauperi
شخص مسخره‌کننده را بیرون انداز تا دشمنی و کشمکش و فحاشی خاتمه یابد.
eice derisorem et exibit cum eo iurgium cessabuntque causae et contumeliae
کسی‌که قلب پاک و کلام دلنشین را دوست داشته باشد، حتّی پادشاه هم او را دوست خواهد داشت.
qui diligit cordis munditiam propter gratiam labiorum suorum habebit amicum regem
خداوند حافظ راستی است و سخنان دروغ را باطل می‌سازد.
oculi Domini custodiunt scientiam et subplantantur verba iniqui
آدم تنبل در خانه می‌ماند و می‌گوید: «اگر بیرون بروم، شیر مرا خواهد خورد.»
dicit piger leo foris in medio platearum occidendus sum
سخنان زن بدکار مانند یک دام، خطرناک است و هرکسی که مورد غضب خداوند باشد، در آن گرفتار می‌شود.
fovea profunda os alienae cui iratus est Dominus incidet in eam
حماقت در وجود کودک نهفته است، امّا تنبیه آن را از او بیرون می‌کند.
stultitia conligata est in corde pueri et virga disciplinae fugabit eam
کسی‌که به‌خاطر نفع خود به فقرا ظلم کند و به ثروتمندان هدیه بدهد، سرانجام گرفتار فقر خواهد شد.
qui calumniatur pauperem ut augeat divitias suas dabit ipse ditiori et egebit
به سخنان مردان حکیم که به تو یاد می‌دهم، گوش بده و آنها را یاد بگیر،
inclina aurem tuam et audi verba sapientium adpone autem cor ad doctrinam meam
زیرا یادآوری و بیان آنها تو را شادمان می‌سازد.
quae pulchra erit tibi cum servaveris eam in ventre tuo et redundabit in labiis tuis
این سخنان را امروز به تو تعلیم می‌دهم تا اعتماد تو بر خداوند باشد.
ut sit in Domino fiducia tua unde et ostendi eam tibi hodie
من این سی مَثَل را که پر از حکمت و نصیحت است، برای تو نوشته‌ام
ecce descripsi eam tibi tripliciter in cogitationibus et scientia
تا حقیقت را همان‌طور که هست به تو یاد بدهم و تو نیز آن را به کسانی‌که از تو می‌پرسند، تعلیم دهی.
ut ostenderem tibi firmitatem et eloquia veritatis respondere ex his illi qui misit te
به شخص فقیری که پشتیبانی ندارد، ظلم نکن و حق بیچارگان را در دادگاه پایمال نساز.
non facias violentiam pauperi quia pauper est neque conteras egenum in porta
زیرا خداوند به داد آنها می‌رسد و کسانی را که به آنها ظلم کرده‌اند، به سزای کارهایشان می‌رساند.
quia Dominus iudicabit causam eius et configet eos qui confixerint animam eius
با اشخاص تندخو که زود خشمگین می‌شوند معاشرت نکن،
noli esse amicus homini iracundo neque ambules cum viro furioso
مبادا تو نیز مانند آنها شوی و زندگی خود را تباه کنی.
ne forte discas semitas eius et sumas scandalum animae tuae
ضامن کسی نشو و تعهّد نکن که او قرض خود را ادا خواهد کرد،
noli esse cum his qui defigunt manus suas et qui vades se offerunt pro debitis
زیرا اگر مجبور به پرداخت قرض او شوی و نتوانی آن را بپردازی، رختخوابت را از زیرت بیرون می‌کشند.
si enim non habes unde restituas quid causae est ut tollat operimentum de cubili tuo
حدود زمین خود را که اجدادت از قدیم تعیین کرده‌اند، به نفع خود تغییر نده.
ne transgrediaris terminos antiquos quos posuerunt patres tui
آیا شخصی را که در کار خود مهارت دارد، می‌بینی؟ او نزد مردمِ عادی باقی نخواهد ماند، بلکه در حضور پادشاهان خدمت خواهد کرد.
vidisti virum velocem in opere suo coram regibus stabit nec erit ante ignobiles