Proverbs 20

شراب انسان را به کارهای احمقانه وادار می‌کند و مشروب باعث جنگ و دعوا می‌شود. کسانی‌که معتاد به مشروب می‌شوند، احمقند.

luxuriosa res vinum et tumultuosa ebrietas quicumque his delectatur non erit sapiens

خشم پادشاه مانند غرّش شیر است. هرکسی که خشم او را برانگیزاند، جان خود را به خطر می‌اندازد.

sicut rugitus leonis ita terror regis qui provocat eum peccat in animam suam

دوری از نزاع برای انسان عزّت می‌آورد. فقط آدمهای احمق هستند که نزاع برپا می‌کنند.

honor est homini qui separat se a contentionibus omnes autem stulti miscentur contumeliis

شخص تنبل به موقع زمین خود را شخم نمی‌زند، بنابراین هنگام برداشت محصول هرچه می‌گردد، چیزی نمی‌یابد.

propter frigus piger arare noluit mendicabit ergo aestate et non dabitur ei

افکار شخص مانند آب در ته چاه است و شخص دانا آن را بیرون می‌کشد.

sicut aqua profunda sic consilium in corde viri sed homo sapiens exhauriet illud

اشخاص زیادی ادّعا می‌کنند که باوفا هستند، امّا چه کسی می‌تواند شخصی را پیدا کند که واقعاً باوفا باشد؟

multi homines misericordes vocantur virum autem fidelem quis inveniet

فرزندان شخص صادق و درستکار در زندگی سعادتمند خواهند شد.

iustus qui ambulat in simplicitate sua beatos post se filios derelinquet

پادشاهی که برمسند قضاوت می‌نشیند، به دقّت جوانب امر را می‌سنجد و حق را از باطل تشخیص می‌دهد.

rex qui sedet in solio iudicii dissipat omne malum intuitu suo

چه کسی می‌تواند بگوید که دل خود را پاک نگاه داشته‌ام و بی‌گناه هستم؟

quis potest dicere mundum est cor meum purus sum a peccato

خداوند از کسانی‌که در معامله از وزنه و پیمانه‌های تقلّبی استفاده می‌کنند، متنفّر است.

pondus et pondus mensura et mensura utrumque abominabile est apud Deum

حتّی کودک را می‌توان از طرز رفتارش شناخت و فهمید که آنچه را انجام می‌دهد، پاک و راست است یا نه.

ex studiis suis intellegitur puer si munda et si recta sint opera eius

گوش شنوا و چشم بینا، هر دو هدیهٔ خداوند هستند.

aurem audientem et oculum videntem Dominus fecit utrumque

اگر خواب را دوست داشته باشی، فقیر می‌گردی پس بیدار باش تا سیر شوی.

noli diligere somnum ne te egestas opprimat aperi oculos tuos et saturare panibus

خریدار به جنس می‌نگرد و می‌گوید: «بد است!» امّا وقتی آن را خرید، از آن تعریف می‌کند.

malum est malum est dicit omnis emptor et cum recesserit tunc gloriabitur

سخنان حکیمانه گرانبهاتر از طلا و کمیاب‌تر از جواهر است.

est aurum et multitudo gemmarum vas autem pretiosum labia scientiae

از کسی‌که ضامن شخص بیگانه می‌شود، گرو بگیر.

tolle vestimentum eius qui fideiussor extitit alieni et pro extraneis aufer pignus ab eo

نانی که از راه فریبکاری به دست می‌آید؛ لذیذ است، امّا سرانجام کام را تلخ می‌کند.

suavis est homini panis mendacii et postea implebitur os eius calculo

نقشه‌هایت را بدون مشورت با دیگران عملی نکن و بدون تدبیر به جنگ نرو.

cogitationes consiliis roborantur et gubernaculis tractanda sunt bella

شخص سخن‌چین رازها را فاش می‌کند، پس با چنین شخصی معاشرت نکن.

ei qui revelat mysteria et ambulat fraudulenter et dilatat labia sua ne commiscearis

چراغ زندگی کسی‌که والدین خود را لعنت کند، خاموش خواهد شد.

qui maledicit patri suo et matri extinguetur lucerna eius in mediis tenebris

مالی که به آسانی به دست آمده باشد، برکتی نخواهد داشت.

hereditas ad quam festinatur in principio in novissimo benedictione carebit

مگو که خودم انتقام خواهم گرفت، بلکه بر خداوند توکّل نما و او تو را یاری خواهد کرد.

ne dicas reddam malum expecta Dominum et liberabit te

خداوند از اشخاصی که در معامله از ترازو و وزنه‌های تقلّبی استفاده می‌کنند، نفرت دارد.

abominatio est apud Deum pondus et pondus statera dolosa non est bona

خداوند راه زندگی ما را تعیین می‌کند، پس انسان چگونه می‌تواند بفهمد که راه زندگی او به کجا ختم می‌گردد؟

a Domino diriguntur gressus viri quis autem hominum intellegere potest viam suam

هرگز نسنجیده نذر نکن، زیرا ممکن است گرفتار شوی.

ruina est hominis devorare sanctos et post vota tractare

پادشاه دانا مردم بدکار را تشخیص می‌دهد و آنها را شدیداً مجازات می‌کند.

dissipat impios rex sapiens et curvat super eos fornicem

وجدان انسان، چراغ خداوند است که تمام رازهای پنهانی او را آشکار می‌سازد.

lucerna Domini spiraculum hominis quae investigat omnia secreta ventris

اگر پادشاه مهربان و درستکار باشد، سلطنتش پایدار می‌ماند.

misericordia et veritas custodiunt regem et roboratur clementia thronus eius

جلال و شکوه جوانان، قوّت آنهاست و عزّت پیران موی سفید آنها.

exultatio iuvenum fortitudo eorum et dignitas senum canities

تازیانه و تنبیه سخت، دلها را از بدی پاک می‌کنند.

livor vulneris absterget mala et plagae in secretioribus ventris