Proverbs 1

امثال سلیمان، پسر داوود، پادشاه ‌اسرائیل.

parabolae Salomonis filii David regis Israhel

این مثلها به شما کمک می‌کنند تا حکمت و نصیحت مفید را تشخیص داده و سخنان پر معنی را بفهمید.

ad sciendam sapientiam et disciplinam

آنها می‌توانند به شما یاد دهند که چگونه عاقلانه و با عدالت و انصاف زندگی کنید.

ad intellegenda verba prudentiae et suscipiendam eruditionem doctrinae iustitiam et iudicium et aequitatem

آنها می‌توانند به اشخاص بی‌تجربه، ذکاوت ببخشند و به جوانان، کاردانی.

ut detur parvulis astutia adulescenti scientia et intellectus

این مثلها حتّی می‌توانند حکمت دانایان را افزون نموده و تحصیل‌کردگان را راهنمایی نمایند تا بتوانند اسرار پیچیدهٔ مثلها و معماهای دانایان را درک نمایند.

audiens sapiens sapientior erit et intellegens gubernacula possidebit

این مثلها حتّی می‌توانند حکمت دانایان را افزون نموده و تحصیل‌کردگان را راهنمایی نمایند تا بتوانند اسرار پیچیدهٔ مثلها و معماهای دانایان را درک نمایند.

animadvertet parabolam et interpretationem verba sapientium et enigmata eorum

ترس از خداوند، ابتدای حکمت است. امّا مردم احمق توجهی به آن نمی‌نمایند و علم را رد می‌کنند.

timor Domini principium scientiae sapientiam atque doctrinam stulti despiciunt

ای فرزند من، نصیحت پدر خود را بشنو و تعالیم مادرت را فراموش مکن.

audi fili mi disciplinam patris tui et ne dimittas legem matris tuae

تعالیم و نصایح آنها مانند تاج عزّت و جلال بر سرت و گردنبند زیبایی و شکوه بر گردنت خواهند بود.

ut addatur gratia capiti tuo et torques collo tuo

ای فرزند من، وقتی گناهکاران کوشش می‌کنند تو را فریب دهند، تسلیم نشو.

fili mi si te lactaverint peccatores ne adquiescas

اگر بگویند: «بیا با هم متّحد شویم تا یک نفر را بکشیم و کمین کنیم تا خون بی‌گناهان را بریزیم،

si dixerint veni nobiscum insidiemur sanguini abscondamus tendiculas contra insontem frustra

بیا تا مثل قبر آنها را زنده‌زنده ببلعیم و مانند مرگ بر سر آنها نازل شویم،

degluttiamus eum sicut infernus viventem et integrum quasi descendentem in lacum

هرگونه اموال گرانبها به دست می‌آوریم و خانه‌های خود را از اموال دزدی پر می‌کنیم.

omnem pretiosam substantiam repperiemus implebimus domos nostras spoliis

بیا جزو دستهٔ ما باش تا هرچه بدزدیم با هم قسمت کنیم.»

sortem mitte nobiscum marsuppium unum sit omnium nostrum

ای فرزند من، با آنها همراه مشو و از ایشان دوری کن.

fili mi ne ambules cum eis prohibe pedem tuum a semitis eorum

چون پاهای ایشان به سوی شرارت می‌دود و برای ریختن خون می‌شتابند.

pedes enim illorum ad malum currunt et festinant ut effundant sanguinem

گذاشتن دام در مقابل چشمان پرنده کار بیهوده‌ای است.

frustra autem iacitur rete ante oculos pinnatorum

امّا این قبیل افراد، برای خود دام می‌گسترانند، دامی که در آن هلاک خواهند شد.

ipsique contra sanguinem suum insidiantur et moliuntur fraudes contra animas suas

دزدی، عاقبت باعث هلاکت دزد می‌شود. عاقبت کسانی‌که با قتل و غارت زندگی می‌کنند، مرگ و نابودی است.

sic semitae omnis avari animas possidentium rapiunt

حکمت در کوچه‌ها و در خیابانها با صدای بلند، همه را صدا می‌زند.

sapientia foris praedicat in plateis dat vocem suam

در دروازهٔ شهرها و هر جایی که مردم دور هم جمع می‌شوند فریاد می‌کند:

in capite turbarum clamitat in foribus portarum urbis profert verba sua dicens

«ای مردم احمق تا کی می‌خواهید احمق باشید؟ تا کی می‌خواهید از مسخره کردن دانایی لذّت ببرید؟ آیا شما هرگز خواهید آموخت؟

usquequo parvuli diligitis infantiam et stulti ea quae sibi sunt noxia cupiunt et inprudentes odibunt scientiam

وقتی شما را صدا می‌‌زنم، گوش دهید. پندهای خوبی می‌دهم و آنچه می‌دانم به شما می‌آموزم.

convertimini ad correptionem meam en proferam vobis spiritum meum et ostendam verba mea

چندین بار شما را صدا کردم ولی نیامدید. دستهای خود را به طرف شما دراز کردم، اعتنا نکردید.

quia vocavi et rennuistis extendi manum meam et non fuit qui aspiceret

نصایح مرا قبول نکردید و نخواستید که شما را اصلاح کنم.

despexistis omne consilium meum et increpationes meas neglexistis

پس وقتی گرفتار شوید، به شما می‌خندم و هنگامی‌که دچار ترس و وحشت شوید، شما را مسخره می‌کنم.

ego quoque in interitu vestro ridebo et subsannabo cum vobis quod timebatis advenerit

وقتی ترس مثل توفان به شما حمله کند و مصیبت مانند گردباد دور شما را بگیرد، وقتی‌که به تنگدستی و پریشانی دچار شوید.

cum inruerit repentina calamitas et interitus quasi tempestas ingruerit quando venerit super vos tribulatio et angustia

آنگاه مرا صدا خواهید کرد، ولی جواب نخواهم داد. همه‌جا به دنبال من خواهید گشت ولی مرا پیدا نخواهید کرد.

tunc invocabunt me et non exaudiam mane consurgent et non invenient me

زیرا شما هرگز به حکمت توجّه نکردید و از خداوند اطاعت ننمودید.

eo quod exosam habuerint disciplinam et timorem Domini non susceperint

هرگز با من مشورت نکردید و به نصیحتهای من توجّه ننمودید.

nec adquieverint consilio meo et detraxerint universae correptioni meae

بنابراین، آنچه کاشته‌اید درو خواهید کرد و کارهای شما، شما را گرفتار می‌سازد.

comedent igitur fructus viae suae suisque consiliis saturabuntur

مردم نادان که حکمت را قبول نمی‌کنند، نابود می‌شوند و بی‌توجّهی ایشان، آنها را هلاک خواهد کرد.

aversio parvulorum interficiet eos et prosperitas stultorum perdet illos

امّا کسانی‌که به من گوش دهند در آرامش زندگی خواهند کرد و از هیچ چیزی نخواهند ترسید.»

qui autem me audierit absque terrore requiescet et abundantia perfruetur malorum timore sublato