Proverbs 27

دربارهٔ فردا، با غرور صحبت نکن، زیرا نمی‌دانی که فردا چه پیش خواهد آمد.

[] Yarınla övünme, Çünkü ne getireceğini bilemezsin.

هرگز از خودت تعریف نکن، بگذار دیگران از تو تعریف کنند.

Seni kendi ağzın değil, başkaları övsün, Kendi dudakların değil, yabancı övsün.

حمل بار سنگ و ریگ سخت است، امّا تحمّل سختی‌هایی که یک شخص احمق ایجاد می‌کند، از آن هم سخت‌تر است.

Taş ağırdır, kum bir yüktür, Ama ahmağın kışkırtması ikisinden de ağırdır.

حسادت، خطرناکتر و بی‌رحمتر از خشم و غضب است.

Öfke zalim, hiddet azgındır, Ama kıskançlığa kim dayanabilir?

سرزنش آشکار از محبّت پنهان بهتر است.

Açık bir azar, Gizli tutulan sevgiden iyidir.

زخم دوست بهتر از بوسهٔ دشمن است.

Düşmanın öpücükleri aldatıcıdır, Ama dostun seni iyiliğin için yaralar.

شکم سیر حتّی از عسل کراهت دارد، امّا برای شکم گرسنه هر چیزِ تلخ، شیرین است.

Tok insanın canı balı bile çekmez, Aç kişiye en acı şey tatlı gelir.

کسی‌که از خانهٔ خود دور می‌شود، همچون پرنده‌ای است که از آشیانهٔ خود، آواره شده باشد.

Yuvasından uzak kalan kuş nasılsa, Yurdundan uzak kalan insan da öyledir.

مشورت صمیمانهٔ یک دوست همچون عطری خوشبو، دلپذیر است.

Güzel koku ve buhur canı ferahlatır, Dostun verdiği öğüt insana tatlı gelir.

دوست خود و دوست والدینت را هرگز ترک نکن، و وقتی‌که در سختی هستی، به سراغ خویشاوندت نرو. همسایهٔ نزدیک بهتر از خویشاوندی که از تو دور است، می‌تواند به تو کمک کند.

Kendi dostunu da babanın dostunu da bırakma Ve felakete uğradığın gün kardeşinin evine gitme; Yakın komşun uzaktaki kardeşten yeğdir.

فرزندم، حکمت بیاموز و دل مرا شاد کن تا بتوانم جواب کسانی را که سرزنشم می‌کنند، بدهم.

Oğlum, bilgece davran ki yüreğim sevinsin, Beni ayıplayana yanıt vereyim.

شخص زیرک، خطر را می‌بیند و از آن دوری می‌کند، امّا آدم جاهل به سوی آن می‌رود و خود را گرفتار می‌سازد.

İhtiyatlı kişi tehlikeyi görünce saklanır, Bönse öne atılır ve zarar görür.

از شخص احمقی که برای قرض بیگانه‌ای ضامن می‌شود، از اموالش چیزی را به گرو بگیر.

Tanımadığı birine kefil olanın giysisini al; Bir yabancı için yapıyorsa bunu, Giysisini rehin tut.

اگر صبح زود با دعای خیر دوستت را از خواب بیدار کنی، دعای تو همچون لعنت خواهد بود.

Sabah sabah komşuya verilen gürültülü bir selam Küfür sayılır.

غرغرهای زن بهانه‌گیر مثل چک‌چک آب در روز بارانی است.

Kavgacı kadının dırdırı Yağmurlu günde damlaların dinmeyen sesi gibidir.

همان‌طور که نمی‌توان از وزیدن باد جلوگیری کرد و یا با دستهای چرب چیزی را نگه داشت، جلوگیری از غرغر چنین زنی هم محال است.

Böyle bir kadını dizginlemeye kalkmak, Rüzgarı ya da yağı avuçta tutmaya çalışmak gibidir.

همان‌طور که آهن، آهن را تیز می‌کند، دوست نیز شخصیّت دوست خود را اصلاح می‌کند.

Demir demiri biler, İnsan da insanı...

هر که از درخت انجیر نگهداری کند، از میوه‌اش هم خواهد خورد، و هرکسی که به آقای خود خدمت کند، پاداش خدمت خود را خواهد گرفت.

İncir ağacını budayan meyvesini yer, Efendisine hizmet eden onurlandırılır.

همان‌طور که انسان در آب، روی خود را می‌بیند، در وجود دیگران نیز وجود خویش را مشاهده می‌کند.

Su görüntümüzü nasıl yansıtıyorsa, Yürek de insanın içini yansıtır.

همان‌طور که دنیای مردگان از بلعیدن زندگان سیر نمی‌شود، خواسته‌های انسان هم هرگز تمام شدنی نیست.

Ölüm ve yıkım diyarı insana doymaz, İnsanın gözü de hiç doymaz.

طلا و نقره را به وسیلهٔ آتش می‌آزمایند، امّا انسان را از عکس‌العملش در برابر تعریف و تمجید دیگران می‌توان شناخت.

Altın ocakta, gümüş potada sınanır, İnsansa aldığı övgüyle sınanır.

اگر شخص احمق را در هاون هم بکوبی، حماقتش از او جدا نمی‌شود.

Ahmağı buğdayla birlikte dibekte tokmakla dövsen bile, Ahmaklığından kurtulmaz.

مال و دارایی زود از بین می‌رود و تاج و تخت پادشاه تا ابد برای فرزندان او باقی نمی‌ماند. پس تو با دقّت از گلّه و رمه‌ات مواظبت کن.

Davarına iyi bak, Sığırlarına dikkat et.

مال و دارایی زود از بین می‌رود و تاج و تخت پادشاه تا ابد برای فرزندان او باقی نمی‌ماند. پس تو با دقّت از گلّه و رمه‌ات مواظبت کن.

Çünkü zenginlik kalıcı değildir Ve taç kuşaktan kuşağa geçmez.

علف را درو کن و سپس علوفهٔ کوهستان را جمع‌آوری نما تا زمانی که محصول تازه به بار می‌آید

Çayır biçilince, yeni çimen çıkınca, Dağlardaki otlar toplanınca,

آنگاه می‌توانی از پشم گوسفندانت لباس تهیّه کنی، از فروش بُزهایت زمین بخری

Kuzular seni giydirir, Tekeler tarlanın bedeli olur.

و از شیر بقیّهٔ بُزهایت تو و خانواده و کنیزانت سیر خواهید شد.

Keçilerin sütü yalnız seni değil, Ev halkını, hizmetçilerini de doyurmaya yeter.