Proverbs 23

وقتی با حاکم غذا می‌خوری، به‌خاطر داشته باش که با چه کسی نشسته‌ای.

Lè chèf envite ou manje sou menm tab ak li, pa janm bliye ki moun li ye.

اگر شخص پُرخوری هستی، خودت را کنترل کن

Si ou se yon moun ki gen bon lapeti, kontwole bouch ou.

و حریص غذاهای لذیذ او نباش، زیرا ممکن است تو را فریب بدهد.

Pa pote lanvi sou bon ti manje l'ap ofri ou yo. Se ka yon pèlen li tann pou ou.

عاقل باش و برای کسب ثروت، خود را خسته نکن،

Pa touye tèt ou ap kouri dèyè lajan pou ou vin rich. Wete lide ou sou sa.

زیرا ثروت پایدار نیست و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود.

Paske, anvan ou bat je ou, li gen tan disparèt. Ou ta di lajan gen zèl. Li rete konsa, li vole, li ale.

از سفرهٔ شخص خسیس غذا نخور و برای خوراکهای لذیذ او حریص نباش،

Pa chita pou ou manje sou menm tab ak moun ki tikoulout. Pa pote lanvi sou manje l'ap ofri ou.

زیرا او حساب هرچه را که بخوری در فکر خود نگاه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، امّا این را از صمیم دل نمی‌گوید.

Li chich ata ak tèt pa li, ale wè avè ou. L'ap di ou: Manje non, monchè! Bwè non! Men se pa ak tout kè li l'ap di ou sa.

لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکّرات تو برباد خواهد رفت.

W'a vonmi tou sa ou te manje a. Tout bèl pawòl ou te di l' yo p'ap sèvi ou anyen.

آدم احمق را نصیحت نکن، زیرا او سخنان حکیمانهٔ تو را بی‌اهمیّت می‌شمارد.

Pa chache fè yon moun san konprann konprann anyen. Li p'ap tande anyen nan sa w'ap di l' la. Lèfini, l'ap meprize ou met sou li.

حدود زمین خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را بزور نگیر،

Pa janm deplase bòn tè kote yo te ye depi lontan an. Pa antre sou jaden ki pou timoun san papa.

زیرا پشتیبان ایشان قوی است و به داد آنها می‌رسد.

Se Bondye k'ap defann yo, li gen anpil pouvwa. L'a plede kòz yo kont ou.

وقتی معلّم تو را تعلیم می‌دهد، از صمیم دل به سخنان آموزندهٔ او گوش بده.

Mete tèt ou an plas lè y'ap moutre ou kichòy. Louvri zòrèy ou lè yon moun ki gen konesans ap pale.

از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن، زیرا تنبیه او را نمی‌کشد،

Ou pa bezwen pè bat yon timoun. Yon bèl kal, sa p'ap touye l'.

بلکه جان او را از هلاکت نجات می‌دهد.

Okontrè, si ou bat li, w'a sove nanm li pou l' pa mouri.

فرزندم، اگر حکمت بیاموزی، دل من شاد می‌شود،

Pitit mwen, si ou gen bon konprann, mwen p'ap manke kontan.

و هنگامی‌که سخن راست بگویی، تمام وجودم شادمان می‌گردد.

M'a kontan anpil lè m'a tande bon pawòl k'ap soti nan bouch ou.

به شریران حسادت نورز، بلکه آرزوی تو اطاعت از خداوند باشد؛

Pa pote lanvi sou moun k'ap fè sa ki mal. Nan tou sa w'ap fè, toujou gen krentif pou Bondye.

زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو برباد نخواهد رفت.

Paske gen denmen. Se pa pou gremesi w'ap tann sa w'ap tann lan.

فرزندم، عاقل باش و به سخنانم گوش بده. در راه راست قدم بردار

Louvri zòrèy ou, gason mwen, pou ou ka gen bon konprann, pou ou ka mache dwat. Kalkile byen kote w'ap mete pye ou, pou ou ka mache dwat.

و با میگساران و شکم‌پرستان معاشرت نکن،

Pa fè zanmi avèk moun k'ap bwè twòp, ak moun k'ap fè safte.

زیرا کسانی‌که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج می‌شوند.

Paske moun k'ap fè metye bwè ak moun ki afre ap vin pòv. Si ou pase tout tan ou ap dòmi, talè konsa w'ap mache yon men devan yon men dèyè.

به نصیحت پدرت که تو را به وجود آورده است، گوش بده و مادرت را هنگامی‌که پیر می‌شود، خوار نشمار.

Pitit mwen, koute papa ou ki fè ou. Pa meprize manman ou lè li fin granmoun.

در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و دانش را کسب کن و به هیچ قیمتی آنها را از دست نده.

Verite, konesans, lespri ak bon konprann, se bagay ou mèt peye chè pou ou genyen. Men, pa janm vann sa.

فرزندی درستکار و دانا باش تا باعث خوشی و خشنودی پدر و مادرت شوی.

Papa ki gen yon pitit k'ap mache dwat ap toujou kontan. Manman ki fè yon pitit ki gen bon konprann ap toujou gen kè kontan.

فرزندی درستکار و دانا باش تا باعث خوشی و خشنودی پدر و مادرت شوی.

Fè kè papa ou ak manman ou kontan. Fè kè manman ki fè ou la kontan.

فرزندم، سخنان مرا بشنو و زندگی مرا سرمشق خود قرار ده.

Pitit mwen, louvri zòrèy ou pou tande sa m'ap di ou. Louvri je ou byen pou ou wè jan m'ap viv.

بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است.

Fanm jennès se tankou yon twou pèlen, fanm adiltè se tankou yon pi jis jis.

او مانند راهزن در کمین قربانی‌های خود می‌نشیند و به تعداد مردم خیانتکار می‌افزاید.

Tankou vòlò, y'ap pare pèlen pou ou. Yo fè anpil gason pèdi tèt yo.

مصیبت و بدبختی نصیب چه کسی می‌شود؟ چه کسی همیشه جنگ و دعوا برپا می‌کند؟ چه کسی بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟

Ki moun ki nan tèt chaje, ki nan lapenn? Ki moun ki toujou nan kont, ki tou tan ap plenyen? Ki moun k'ap pran kou san rezon, ki gen je yo tou wouj?

کسی‌که دایم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود.

Se moun k'ap bwè twòp gwòg, moun k'ap kouri dèyè tranpe.

پس فریفتهٔ شراب سرخ‌فام نشو که در جام به تو چشمک می‌زند و بعد آهسته از گلویت پایین می‌رود.

Pa kite bweson pran nanm ou, ou te mèt wè jan li bèl, jan li klè nan vè a. Lè ou bwè l', li desann dous nan gòj ou.

در آخر، همچون مار، تو را خواهد گزید و مانند افعی تو را نیش خواهد زد.

Men, pita ou santi se tankou yon move sèpan ki mòde ou, yon sèpan aspik ki pike ou.

چشمانت چیزهای عجیب و غریب می‌بینند و گرفتار وهم و خیال می‌گردی.

W'ap wè tout bagay ap vire devan je ou, w'ap depale.

مانند کسی می‌شوی که در دریا خوابیده و با امواج آن دست و پنجه نرم می‌کند.

W'ap santi tankou si ou te sou lanmè: w'ap tankou si ou te sou tèt yon ma batiman.

می‌گویی: «مرا زدند، امّا دردی را احساس نمی‌کنم. چه وقت به هوش می‌آیم تا یک پیالهٔ دیگر بنوشم؟»

Lè sa a w'a di: Gen lè yo bat mwen, mwen pa santi sa. Gen lè yo te ban m' kou, mwen pa konn sa. Kilè m'a leve la a? Mwen ta pran yon ti kou ankò.