Proverbs 23

وقتی با حاکم غذا می‌خوری، به‌خاطر داشته باش که با چه کسی نشسته‌ای.

Wenn du dich hinsetzest, um mit einem Herrscher zu speisen, so beachte wohl, wen du vor dir hast;

اگر شخص پُرخوری هستی، خودت را کنترل کن

und setze ein Messer an deine Kehle, wenn du gierig bist.

و حریص غذاهای لذیذ او نباش، زیرا ممکن است تو را فریب بدهد.

Laß dich nicht gelüsten nach seinen Leckerbissen, denn sie sind eine trügliche Speise.

عاقل باش و برای کسب ثروت، خود را خسته نکن،

Bemühe dich nicht, reich zu werden, laß ab von deiner Klugheit.

زیرا ثروت پایدار نیست و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود.

Willst du deine Augen darauf hinfliegen lassen, und siehe, fort ist es? Denn sicherlich schafft es sich Flügel gleich dem Adler, der gen Himmel fliegt.

از سفرهٔ شخص خسیس غذا نخور و برای خوراکهای لذیذ او حریص نباش،

Iß nicht das Brot des Scheelsehenden, und laß dich nicht gelüsten nach seinen Leckerbissen.

زیرا او حساب هرچه را که بخوری در فکر خود نگاه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، امّا این را از صمیم دل نمی‌گوید.

Denn wie er es abmißt in seiner Seele, so ist er. "Iß und trink!", spricht er zu dir, aber sein Herz ist nicht mit dir.

لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکّرات تو برباد خواهد رفت.

Deinen Bissen, den du gegessen hast, mußt du ausspeien, und deine freundlichen Worte wirst du verlieren.

آدم احمق را نصیحت نکن، زیرا او سخنان حکیمانهٔ تو را بی‌اهمیّت می‌شمارد.

Rede nicht zu den Ohren eines Toren, denn er wird die Einsicht deiner Worte verachten.

حدود زمین خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را بزور نگیر،

Verrücke nicht die alte Grenze, und dringe nicht ein in die Felder der Waisen.

زیرا پشتیبان ایشان قوی است و به داد آنها می‌رسد.

Denn ihr Erlöser ist stark; er wird ihren Rechtsstreit wider dich führen.

وقتی معلّم تو را تعلیم می‌دهد، از صمیم دل به سخنان آموزندهٔ او گوش بده.

Bringe dein Herz her zur Unterweisung, und deine Ohren zu den Worten der Erkenntnis.

از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن، زیرا تنبیه او را نمی‌کشد،

Entziehe dem Knaben nicht die Züchtigung; wenn du ihn mit der Rute schlägst, wird er nicht sterben.

بلکه جان او را از هلاکت نجات می‌دهد.

Du schlägst ihn mit der Rute, und du errettest seine Seele von dem Scheol.

فرزندم، اگر حکمت بیاموزی، دل من شاد می‌شود،

Mein Sohn, wenn dein Herz weise ist, so wird auch mein Herz sich freuen;

و هنگامی‌که سخن راست بگویی، تمام وجودم شادمان می‌گردد.

und meine Nieren werden frohlocken, wenn deine Lippen Geradheit reden.

به شریران حسادت نورز، بلکه آرزوی تو اطاعت از خداوند باشد؛

Dein Herz beneide nicht die Sünder, sondern beeifere sich jeden Tag um die Furcht Jehovas.

زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو برباد نخواهد رفت.

Wahrlich, es gibt ein Ende, und deine Hoffnung wird nicht vernichtet werden.

فرزندم، عاقل باش و به سخنانم گوش بده. در راه راست قدم بردار

Höre du, mein Sohn, und werde weise, und leite dein Herz geradeaus auf dem Wege.

و با میگساران و شکم‌پرستان معاشرت نکن،

Sei nicht unter Weinsäufern, noch unter denen, die Fleisch verprassen;

زیرا کسانی‌که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج می‌شوند.

denn ein Säufer und ein Schlemmer verarmen, und Schlummer kleidet in Lumpen.

به نصیحت پدرت که تو را به وجود آورده است، گوش بده و مادرت را هنگامی‌که پیر می‌شود، خوار نشمار.

Höre auf deinen Vater, der dich gezeugt hat, und verachte deine Mutter nicht, wenn sie alt geworden ist.

در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و دانش را کسب کن و به هیچ قیمتی آنها را از دست نده.

Kaufe Wahrheit und verkaufe sie nicht, Weisheit und Unterweisung und Verstand.

فرزندی درستکار و دانا باش تا باعث خوشی و خشنودی پدر و مادرت شوی.

Hoch frohlockt der Vater eines Gerechten; und wer einen Weisen gezeugt hat, der freut sich seiner.

فرزندی درستکار و دانا باش تا باعث خوشی و خشنودی پدر و مادرت شوی.

Freuen mögen sich dein Vater und deine Mutter, und frohlocken, die dich geboren!

فرزندم، سخنان مرا بشنو و زندگی مرا سرمشق خود قرار ده.

Gib mir, mein Sohn, dein Herz, und laß deine Augen Gefallen haben an meinen Wegen!

بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است.

Denn die Hure ist eine tiefe Grube und die Fremde ein enger Brunnen;

او مانند راهزن در کمین قربانی‌های خود می‌نشیند و به تعداد مردم خیانتکار می‌افزاید.

ja, sie lauert auf wie ein Räuber, und sie mehrt die Treulosen unter den Menschen.

مصیبت و بدبختی نصیب چه کسی می‌شود؟ چه کسی همیشه جنگ و دعوا برپا می‌کند؟ چه کسی بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟

Wer hat Ach, wer hat Weh, wer Zänkereien, wer Klage, wer Wunden ohne Ursache? wer Trübung der Augen?

کسی‌که دایم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود.

Die spät beim Weine sitzen, die einkehren, um Mischtrank zu kosten.

پس فریفتهٔ شراب سرخ‌فام نشو که در جام به تو چشمک می‌زند و بعد آهسته از گلویت پایین می‌رود.

Sieh den Wein nicht an, wenn er sich rot zeigt, wenn er im Becher blinkt, leicht hinuntergleitet.

در آخر، همچون مار، تو را خواهد گزید و مانند افعی تو را نیش خواهد زد.

Sein Ende ist, daß er beißt wie eine Schlange und sticht wie ein Basilisk.

چشمانت چیزهای عجیب و غریب می‌بینند و گرفتار وهم و خیال می‌گردی.

Deine Augen werden Seltsames sehen, und dein Herz wird verkehrte Dinge reden.

مانند کسی می‌شوی که در دریا خوابیده و با امواج آن دست و پنجه نرم می‌کند.

Und du wirst sein wie einer, der im Herzen des Meeres liegt, und wie einer, der da liegt auf der Spitze eines Mastes.

می‌گویی: «مرا زدند، امّا دردی را احساس نمی‌کنم. چه وقت به هوش می‌آیم تا یک پیالهٔ دیگر بنوشم؟»

"Man hat mich geschlagen, es schmerzte mich nicht; man hat mich geprügelt, ich fühlte es nicht. Wann werde ich aufwachen? Ich will es wieder tun, will ihn abermals aufsuchen."