Proverbs 27

دربارهٔ فردا، با غرور صحبت نکن، زیرا نمی‌دانی که فردا چه پیش خواهد آمد.

Не се хвали с утрешния ден, защото не знаеш какво ще роди денят.

هرگز از خودت تعریف نکن، بگذار دیگران از تو تعریف کنند.

Нека те хвали друг, а не устата ти — чужд, а не устните ти.

حمل بار سنگ و ریگ سخت است، امّا تحمّل سختی‌هایی که یک شخص احمق ایجاد می‌کند، از آن هم سخت‌تر است.

Камъкът е тежък и пясъкът — товар, но гневът на безумния е по-тежък и от двете.

حسادت، خطرناکتر و بی‌رحمتر از خشم و غضب است.

Яростта е жестока и гневът — наводнение, но кой може да устои пред ревността?

سرزنش آشکار از محبّت پنهان بهتر است.

По-добре открито изобличение, отколкото скрита любов.

زخم دوست بهتر از بوسهٔ دشمن است.

Раните от приятел са искрени, а целувките от неприятел — изобилни.

شکم سیر حتّی از عسل کراهت دارد، امّا برای شکم گرسنه هر چیزِ تلخ، شیرین است.

Наситена душа стъпква медена пита, а на гладна душа всичко горчиво е сладко.

کسی‌که از خانهٔ خود دور می‌شود، همچون پرنده‌ای است که از آشیانهٔ خود، آواره شده باشد.

Както птица, която се скита далеч от гнездото си, така е човек, който се скита далеч от мястото си.

مشورت صمیمانهٔ یک دوست همچون عطری خوشبو، دلپذیر است.

Маслото и благоуханното кадене радват сърцето и сладостта на приятел идва от съвета на душата му.

دوست خود و دوست والدینت را هرگز ترک نکن، و وقتی‌که در سختی هستی، به سراغ خویشاوندت نرو. همسایهٔ نزدیک بهتر از خویشاوندی که از تو دور است، می‌تواند به تو کمک کند.

Не изоставяй приятеля си и приятеля на баща си и не отивай в дома на брат си в деня на нещастието си — по-добре близък съсед, отколкото далечен брат.

فرزندم، حکمت بیاموز و دل مرا شاد کن تا بتوانم جواب کسانی را که سرزنشم می‌کنند، بدهم.

Сине мой, бъди мъдър и радвай сърцето ми, за да мога да отговарям на онзи, който ме хули.

شخص زیرک، خطر را می‌بیند و از آن دوری می‌کند، امّا آدم جاهل به سوی آن می‌رود و خود را گرفتار می‌سازد.

Благоразумният вижда нещастието и се скрива, а простите вървят напред и плащат.

از شخص احمقی که برای قرض بیگانه‌ای ضامن می‌شود، از اموالش چیزی را به گرو بگیر.

Вземи дрехата на този, който става поръчител за чужд човек, вземи му залог заради чужденците.

اگر صبح زود با دعای خیر دوستت را از خواب بیدار کنی، دعای تو همچون لعنت خواهد بود.

Който става рано и благославя на висок глас ближния си, ще му се счете, като че го кълне.

غرغرهای زن بهانه‌گیر مثل چک‌چک آب در روز بارانی است.

Неспирен капчук в дъждовен ден и свадлива жена си приличат —

همان‌طور که نمی‌توان از وزیدن باد جلوگیری کرد و یا با دستهای چرب چیزی را نگه داشت، جلوگیری از غرغر چنین زنی هم محال است.

който я обуздава, обуздава вятъра и хваща масло с десницата си.

همان‌طور که آهن، آهن را تیز می‌کند، دوست نیز شخصیّت دوست خود را اصلاح می‌کند.

Както желязо остри желязо, така и човек остри лицето на приятеля си.

هر که از درخت انجیر نگهداری کند، از میوه‌اش هم خواهد خورد، و هرکسی که به آقای خود خدمت کند، پاداش خدمت خود را خواهد گرفت.

Който пази смокинята, ще яде плода й и който внимава за господаря си, ще бъде почитан.

همان‌طور که انسان در آب، روی خود را می‌بیند، در وجود دیگران نیز وجود خویش را مشاهده می‌کند.

Както във водата лицето отразява лицето, така и сърцето на човека отразява човека.

همان‌طور که دنیای مردگان از بلعیدن زندگان سیر نمی‌شود، خواسته‌های انسان هم هرگز تمام شدنی نیست.

Шеол и Авадон никога не се насищат, така и човешките очи никога не се насищат.

طلا و نقره را به وسیلهٔ آتش می‌آزمایند، امّا انسان را از عکس‌العملش در برابر تعریف و تمجید دیگران می‌توان شناخت.

Топилнята за среброто и пещта за златото, а човек — според хвалбата си.

اگر شخص احمق را در هاون هم بکوبی، حماقتش از او جدا نمی‌شود.

Дори и да счукаш безумния в хаван със счукано жито, пак безумието му няма да се отдели от него.

مال و دارایی زود از بین می‌رود و تاج و تخت پادشاه تا ابد برای فرزندان او باقی نمی‌ماند. پس تو با دقّت از گلّه و رمه‌ات مواظبت کن.

Внимавай да познаваш добре състоянието на стадата си и имай грижа за добитъка си,

مال و دارایی زود از بین می‌رود و تاج و تخت پادشاه تا ابد برای فرزندان او باقی نمی‌ماند. پس تو با دقّت از گلّه و رمه‌ات مواظبت کن.

защото запасите не са вечни и короната за всички поколения ли е?

علف را درو کن و سپس علوفهٔ کوهستان را جمع‌آوری نما تا زمانی که محصول تازه به بار می‌آید

Когато сеното е прибрано, зелената трева се е показала и планинските билки са събрани,

آنگاه می‌توانی از پشم گوسفندانت لباس تهیّه کنی، از فروش بُزهایت زمین بخری

агнетата ти осигуряват облеклото и козлите — цената на полето,

و از شیر بقیّهٔ بُزهایت تو و خانواده و کنیزانت سیر خواهید شد.

и ще има достатъчно козе мляко за храната ти, за храната на домочадието ти и за изхранването на слугините ти.