Proverbs 23

وقتی با حاکم غذا می‌خوری، به‌خاطر داشته باش که با چه کسی نشسته‌ای.

Когато седнеш да ядеш с управител, много внимавай какво има пред теб,

اگر شخص پُرخوری هستی، خودت را کنترل کن

и сложи нож на гърлото си, ако си лаком.

و حریص غذاهای لذیذ او نباش، زیرا ممکن است تو را فریب بدهد.

Не пожелавай неговите лакомства, защото те са измамни гозби.

عاقل باش و برای کسب ثروت، خود را خسته نکن،

Не се старай да се обогатиш, отдалечи се от тази си мъдрост.

زیرا ثروت پایدار نیست و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود.

Насочиш ли към него очите си — и го няма; защото богатството наистина си прави крила като орел, който лети към небето.

از سفرهٔ شخص خسیس غذا نخور و برای خوراکهای لذیذ او حریص نباش،

Не яж хляба на онзи, който има лошо око, и не пожелавай неговите лакомства,

زیرا او حساب هرچه را که بخوری در فکر خود نگاه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، امّا این را از صمیم دل نمی‌گوید.

защото каквито са мислите в душата му, такъв е и той. Казва ти: Яж и пий! — но сърцето му не е с теб.

لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکّرات تو برباد خواهد رفت.

Залъка, който си изял, ще повърнеш и ще изгубиш сладките си думи.

آدم احمق را نصیحت نکن، زیرا او سخنان حکیمانهٔ تو را بی‌اهمیّت می‌شمارد.

Не говори в ушите на безумния, защото той ще презре мъдростта на думите ти.

حدود زمین خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را بزور نگیر،

Не премествай стари граници и не навлизай в нивите на сираците,

زیرا پشتیبان ایشان قوی است و به داد آنها می‌رسد.

защото Изкупителят им е мощен, Той ще защити делото им против теб.

وقتی معلّم تو را تعلیم می‌دهد، از صمیم دل به سخنان آموزندهٔ او گوش بده.

Предай сърцето си на поука и ушите си — на думи на знание.

از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن، زیرا تنبیه او را نمی‌کشد،

Не задържай наказанието от детето, защото, ако и да го биеш с пръчката, то няма да умре.

بلکه جان او را از هلاکت نجات می‌دهد.

Ти ще го биеш с пръчката, но ще избавиш душата му от Шеол.

فرزندم، اگر حکمت بیاموزی، دل من شاد می‌شود،

Сине мой, ако сърцето ти Е мъдро, и моето сърце ще се радва;

و هنگامی‌که سخن راست بگویی، تمام وجودم شادمان می‌گردد.

и сърцето ми ще се радва, когато устните ти говорят право.

به شریران حسادت نورز، بلکه آرزوی تو اطاعت از خداوند باشد؛

Да не завижда сърцето ти на грешните, а живей в страха от ГОСПОДА цял ден,

زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو برباد نخواهد رفت.

защото наистина има бъдеще и надеждата ти няма да се отсече.

فرزندم، عاقل باش و به سخنانم گوش بده. در راه راست قدم بردار

Слушай, сине мой, и бъди мъдър, и насочвай сърцето си право в пътя.

و با میگساران و شکم‌پرستان معاشرت نکن،

Не бъди между пияници, с лакоми месоядци,

زیرا کسانی‌که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج می‌شوند.

защото пияницата и гуляйджията осиромашават и сънливостта облича в дрипи.

به نصیحت پدرت که تو را به وجود آورده است، گوش بده و مادرت را هنگامی‌که پیر می‌شود، خوار نشمار.

Слушай баща си, който те е родил, и не презирай майка си, когато остарее.

در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و دانش را کسب کن و به هیچ قیمتی آنها را از دست نده.

Купувай истина и не я продавай, и мъдрост, и поука, и разум.

فرزندی درستکار و دانا باش تا باعث خوشی و خشنودی پدر و مادرت شوی.

Бащата на праведния ще се радва много и който ражда мъдър син, ще има радост в него.

فرزندی درستکار و دانا باش تا باعث خوشی و خشنودی پدر و مادرت شوی.

Нека се веселят баща ти и майка ти и нека се възхищава тази, която те е родила.

فرزندم، سخنان مرا بشنو و زندگی مرا سرمشق خود قرار ده.

Сине мой, дай сърцето си на мен и нека очите ти внимават в моите пътища,

بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است.

защото блудницата е дълбока яма и чужда жена е тесен ров.

او مانند راهزن در کمین قربانی‌های خود می‌نشیند و به تعداد مردم خیانتکار می‌افزاید.

Да, тя причаква като крадец и умножава неверните между хората.

مصیبت و بدبختی نصیب چه کسی می‌شود؟ چه کسی همیشه جنگ و دعوا برپا می‌کند؟ چه کسی بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟

Кой има горко? Кой има скръб? Кой има кавги? Кой има оплакване? Кой има удари без причина? Кой има мътни очи?

کسی‌که دایم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود.

Онези, които закъсняват над виното, които ходят да търсят подправено вино.

پس فریفتهٔ شراب سرخ‌فام نشو که در جام به تو چشمک می‌زند و بعد آهسته از گلویت پایین می‌رود.

Не гледай виното, че е червено, че искри в чашата, че се поглъща гладко,

در آخر، همچون مار، تو را خواهد گزید و مانند افعی تو را نیش خواهد زد.

защото накрая то хапе като змия и жили като усойница.

چشمانت چیزهای عجیب و غریب می‌بینند و گرفتار وهم و خیال می‌گردی.

Очите ти ще виждат странности и сърцето ти ще говори объркано,

مانند کسی می‌شوی که در دریا خوابیده و با امواج آن دست و پنجه نرم می‌کند.

и ще бъдеш като спящ сред морето или като лежащ на върха на мачта.

می‌گویی: «مرا زدند، امّا دردی را احساس نمی‌کنم. چه وقت به هوش می‌آیم تا یک پیالهٔ دیگر بنوشم؟»

Удариха ме, но не ме заболя, биха ме, но не усетих. Кога ще се събудя, за да продължа, да го потърся пак?