Proverbs 1

امثال سلیمان، پسر داوود، پادشاه ‌اسرائیل.

Притчи на Соломон, син на Давид, цар на Израил,

این مثلها به شما کمک می‌کنند تا حکمت و نصیحت مفید را تشخیص داده و سخنان پر معنی را بفهمید.

за познаване на мъдрост и наставление, за разбиране на думи на разум,

آنها می‌توانند به شما یاد دهند که چگونه عاقلانه و با عدالت و انصاف زندگی کنید.

за приемане на наставление за благоразумие, правда, съд и правота,

آنها می‌توانند به اشخاص بی‌تجربه، ذکاوت ببخشند و به جوانان، کاردانی.

за даване на ум на простите, знание и разсъдливост на младежа.

این مثلها حتّی می‌توانند حکمت دانایان را افزون نموده و تحصیل‌کردگان را راهنمایی نمایند تا بتوانند اسرار پیچیدهٔ مثلها و معماهای دانایان را درک نمایند.

Мъдрият нека слуша и ще увеличи знание и разумният ще получи мъдър съвет,

این مثلها حتّی می‌توانند حکمت دانایان را افزون نموده و تحصیل‌کردگان را راهنمایی نمایند تا بتوانند اسرار پیچیدهٔ مثلها و معماهای دانایان را درک نمایند.

за да разбира притча и дълбока реч, думите на мъдрите и техните загадки.

ترس از خداوند، ابتدای حکمت است. امّا مردم احمق توجهی به آن نمی‌نمایند و علم را رد می‌کنند.

Страхът от ГОСПОДА е началото на познанието, а безумните презират мъдрост и наставление.

ای فرزند من، نصیحت پدر خود را بشنو و تعالیم مادرت را فراموش مکن.

Сине мой, слушай наставлението на баща си и не отхвърляй закона на майка си,

تعالیم و نصایح آنها مانند تاج عزّت و جلال بر سرت و گردنبند زیبایی و شکوه بر گردنت خواهند بود.

защото те ще бъдат благодатен венец за главата ти и огърлица за шията ти.

ای فرزند من، وقتی گناهکاران کوشش می‌کنند تو را فریب دهند، تسلیم نشو.

Сине мой, ако грешниците те примамват, не се съгласявай.

اگر بگویند: «بیا با هم متّحد شویم تا یک نفر را بکشیم و کمین کنیم تا خون بی‌گناهان را بریزیم،

Ако кажат: Ела с нас, нека направим засада за кръв, нека причакаме без причина невинния,

بیا تا مثل قبر آنها را زنده‌زنده ببلعیم و مانند مرگ بر سر آنها نازل شویم،

нека ги погълнем живи като Шеол и цели, като онези, които слизат в рова;

هرگونه اموال گرانبها به دست می‌آوریم و خانه‌های خود را از اموال دزدی پر می‌کنیم.

ще намерим всякакви скъпоценни притежания, ще напълним къщите си с плячка;

بیا جزو دستهٔ ما باش تا هرچه بدزدیم با هم قسمت کنیم.»

хвърли жребия си сред нас, една кесия ще имаме всички!

ای فرزند من، با آنها همراه مشو و از ایشان دوری کن.

Сине мой, не ходи с тях в пътя, възпирай крака си от тяхната пътека,

چون پاهای ایشان به سوی شرارت می‌دود و برای ریختن خون می‌شتابند.

защото краката им тичат към зло и бързат да проливат кръв.

گذاشتن دام در مقابل چشمان پرنده کار بیهوده‌ای است.

Защото напразно се простира мрежа пред очите на която и да било птица.

امّا این قبیل افراد، برای خود دام می‌گسترانند، دامی که در آن هلاک خواهند شد.

Но тези поставят засада против своята си кръв, причакват своите си души.

دزدی، عاقبت باعث هلاکت دزد می‌شود. عاقبت کسانی‌که با قتل و غارت زندگی می‌کنند، مرگ و نابودی است.

Такива са пътищата на всеки, който ламти за нечестна придобивка — тя отнема живота на своя притежател.

حکمت در کوچه‌ها و در خیابانها با صدای بلند، همه را صدا می‌زند.

Мъдростта вика навън, издига гласа си по площадите,

در دروازهٔ شهرها و هر جایی که مردم دور هم جمع می‌شوند فریاد می‌کند:

провиква се на най-шумните места, при входовете на портите, в града говори думите си:

«ای مردم احمق تا کی می‌خواهید احمق باشید؟ تا کی می‌خواهید از مسخره کردن دانایی لذّت ببرید؟ آیا شما هرگز خواهید آموخت؟

Докога, пр'ости, ще обичате невежеството и присмивачите ще се наслаждават на присмиванията си, и безумните ще мразят знанието?

وقتی شما را صدا می‌‌زنم، گوش دهید. پندهای خوبی می‌دهم و آنچه می‌دانم به شما می‌آموزم.

Обърнете се към моето изобличение! Ето, аз ще излея духа си на вас, ще ви известя словата си.

چندین بار شما را صدا کردم ولی نیامدید. دستهای خود را به طرف شما دراز کردم، اعتنا نکردید.

Понеже аз виках, а вие отказахте, простирах ръката си, а никой не обърна внимание,

نصایح مرا قبول نکردید و نخواستید که شما را اصلاح کنم.

и отхвърлихте всичките ми съвети, и не искахте изобличението ми,

پس وقتی گرفتار شوید، به شما می‌خندم و هنگامی‌که دچار ترس و وحشت شوید، شما را مسخره می‌کنم.

то аз също ще се смея на вашето нещастие, ще се присмея, когато дойде вашият ужас,

وقتی ترس مثل توفان به شما حمله کند و مصیبت مانند گردباد دور شما را بگیرد، وقتی‌که به تنگدستی و پریشانی دچار شوید.

когато дойде вашият ужас като буря и нещастието ви връхлети като вихрушка, когато притеснение и страх дойдат върху вас.

آنگاه مرا صدا خواهید کرد، ولی جواب نخواهم داد. همه‌جا به دنبال من خواهید گشت ولی مرا پیدا نخواهید کرد.

Тогава те ще ме призоват, но аз няма да отговоря; ревностно ще ме търсят, но няма да ме намерят.

زیرا شما هرگز به حکمت توجّه نکردید و از خداوند اطاعت ننمودید.

Понеже намразиха знанието и не избраха страха от ГОСПОДА,

هرگز با من مشورت نکردید و به نصیحتهای من توجّه ننمودید.

не приеха съвета ми и презряха цялото ми изобличение,

بنابراین، آنچه کاشته‌اید درو خواهید کرد و کارهای شما، شما را گرفتار می‌سازد.

затова ще ядат от плодовете на своя си път и ще се наситят от своите си измислици.

مردم نادان که حکمت را قبول نمی‌کنند، نابود می‌شوند و بی‌توجّهی ایشان، آنها را هلاک خواهد کرد.

Защото отстъплението на простите ще ги убие и безгрижието на безумните ще ги погуби.

امّا کسانی‌که به من گوش دهند در آرامش زندگی خواهند کرد و از هیچ چیزی نخواهند ترسید.»

Но който ме слуша, ще живее безопасно и ще бъде спокоен, без да се бои от зло.