Exodus 18

یترون، پدر زن موسی که کاهن مدیان بود، آنچه را که خدا برای موسی و قوم اسرائیل انجام داده و آنها را از سرزمین مصر بیرون آورده بود شنید.

И мадиамският свещеник Йотор, тъстът на Мойсей, чу за всичко, което Бог извършил за Мойсей и за Своя народ Израил, как ГОСПОД извел Израил от Египет.

پس یترون، صفوره، زن موسی که او را نزد پدرش به خانه فرستاده بود، و دو پسرش یعنی جرشوم و الیعزر را برداشت و به نزد موسی آمد. (موسی گفته ‌بود که «من در سرزمین بیگانه، غریب هستم.» پس اسم پسر خود را جرشوم گذاشت.

И Йотор, тъстът на Мойсей, взе Сепфора, жената на Мойсей, след като той я беше изпратил обратно,

پس یترون، صفوره، زن موسی که او را نزد پدرش به خانه فرستاده بود، و دو پسرش یعنی جرشوم و الیعزر را برداشت و به نزد موسی آمد. (موسی گفته ‌بود که «من در سرزمین بیگانه، غریب هستم.» پس اسم پسر خود را جرشوم گذاشت.

и двамата й сина, от които единият се казваше Гирсом, защото Мойсей беше казал: Пришълец станах в чужда земя. --

بعد از آن گفته‌ بود: «خدای پدرم به من کمک کرد و نگذاشت به دست فرعون کشته شوم.» بنابراین اسم پسر دوم خود را الیعزر گذاشت.)

а другият се казваше Елиезер, защото беше казал: Бащиният ми Бог ми стана помощник и ме избави от меча на фараона.

یترون با زن موسی و دو پسر او به بیابانی آمد که موسی در آنجا در کوه مقدّس خیمه زده بود.

И Йотор, тъстът на Мойсей, дойде при Мойсей със синовете му и с жена му в пустинята до Божията планина, където се беше разположил на стан.

یترون برای موسی پیغام فرستاد که ما به نزد تو می‌آییم.

И съобщи на Мойсей: Аз, тъст ти Йотор, идвам при теб с жена ти и двамата й сина с нея.

موسی به استقبال او رفت و در مقابل او تعظیم کرد و او را بوسید. آنها بعد از احوالپرسی به خیمهٔ موسی رفتند.

Тогава Мойсей излезе да посрещне тъста си, поклони се и го целуна; и като се поздравиха, влязоха в шатрата.

موسی برای یترون تعریف کرد که خدا برای نجات بنی‌اسرائیل چه به سر فرعون و اهالی مصر آورد. همچنین تعریف کرد که چطور آنها در بین راه در سختی و زحمت بودند و خداوند چگونه آنها را نجات داده است.

И Мойсей разказа на тъста си всичко, което ГОСПОД беше направил на фараона и на египтяните заради Израил, и всичките трудности, които ги бяха сполетели по пътя, и как ГОСПОД ги беше избавил.

یترون وقتی ماجرا را شنید خوشحال شد

И Йотор много се зарадва за цялата добрина, която ГОСПОД беше оказал на Израил, като го беше избавил от ръката на египтяните.

و گفت: «سپاس بر خداوندی که شما را از دست فرعون و مردم مصر نجات داد. شکر بر خداوندی که قوم خود را از بردگی آزاد کرد.

И Йотор каза: Благословен ГОСПОД, който ви избави от ръката на египтяните и от ръката на фараона; който избави народа от ръката на египтяните!

حالا می‌دانم که خداوند از همهٔ خدایان بزرگتر است زیرا خداوند این کار را هنگامی انجام داد که مصریان با بنی‌اسرائیل با ظلم و ستم رفتار می‌کردند.»

Сега познавам, че ГОСПОД е велик над всичките богове, защото в това, в което се възгордяха, Той беше над тях.

آنگاه یترون قربانی سوختنی آورد تا سوخته شود و نیز قربانی‌های دیگر تا به خداوند تقدیم کند. بعد از آن هارون و تمام رهبران اسرائیل آمدند تا به اتّفاق یترون پدر زن موسی در حضور خداوند با هم غذا بخورند.

Тогава Йотор, тъстът на Мойсей, взе всеизгаряне и жертви да принесе на Бога; и Аарон и всичките израилеви старейшини дойдоха да ядат хляб с тъста на Мойсей пред Бога.

روز بعد موسی برای رسیدگی به شکایات مردم در بین آنها حاضر شد و از صبح تا شب مشغول بود.

На другия ден Мойсей седна да съди народа. И народът стоеше пред Мойсей от сутрин до вечер.

وقتی یترون تمام کارهایی را که موسی انجام می‌داد دید، از موسی پرسید: «این چه‌کاری است که تو برای مردم انجام می‌دهی؟ چرا همهٔ این‌کارها را به تنهایی انجام می‌دهی و مردم از صبح تا شب اینجا منتظر می‌ایستند تا با تو مشورت کنند؟»

А когато тъстът на Мойсей видя всичко, което той вършеше за народа, каза: Какво е това, което правиш с народа? Защо седиш сам и целият народ стои пред теб от сутрин до вечер?

موسی در جواب گفت: «من باید این کار را انجام دهم، چون مردم پیش من می‌آیند تا بدانند ارادهٔ خدا چیست.

А Мойсей каза на тъста си: Защото народът идва при мен да се допитва до Бога.

هرگاه دو نفر با هم اختلاف داشته ‌باشند پیش من می‌آیند و من تشخیص می‌دهم حق با چه کسی است و قوانین و دستورات خدا را برای آنها شرح می‌دهم.»

Когато имат нещо, идват при мен, и аз съдя между единия и другия, и аз им показвам Божиите наредби и закони.

یترون گفت: «تو کار درستی نمی‌کنی!

Но тъстът на Мойсей каза: Това, което правиш, не е добро.

تو با این کار هم خودت و هم مردم را خسته می‌کنی. چون این کار به تنهایی برای تو خیلی دشوار است.

Ти съвсем ще се изтощиш -- и ти, и този народ, който е с теб -- защото това е много тежко за теб; не можеш да го вършиш сам.

حالا من به تو نصیحت خوبی می‌کنم و خدا با تو خواهد بود. این درست است که تو قوم را به حضور خدا ببری و اختلافات آنها را به خدا عرض کنی.

Сега послушай гласа ми; ще те посъветвам и Бог да бъде с теб. Ти представлявай народа пред Бога и ти представяй делата пред Бога,

تو باید اوامر خدا را به آنها تعلیم دهی و برای آنها شرح دهی که زندگی و رفتار آنها چگونه باشد.

и ги учи на наредбите и законите и им показвай пътя, по който трябва да ходят, и делата, които трябва да вършат.

امّا علاوه بر این تو باید مردان قابل و کاردان که خدا ترس و امین باشند و رشوه نگیرند از میان مردم انتخاب کنی تا رهبر گروههای هزار نفری، صد نفری، پنجاه نفری و ده نفری باشند.

Но си избери измежду целия народ способни мъже, които се боят от Бога, обичат истината и мразят несправедливата печалба, и ги постави над тях за хилядници, стотници, петдесетници и десетници.

آنها همیشه بین مردم داوری کنند. آنها می‌توانند تمام کارهای مشکل را نزد تو بیاورند ولی کارهای کوچک را خودشان حل و فصل کنند. آنها با این کار به تو کمک می‌کنند و بار تو سبک‌تر و کار تو راحت‌تر می‌شود.

И нека те всякога съдят народа. Всяко голямо дело нека донасят пред теб, а всяко малко дело нека отсъждат сами. Така ще ти олекне и те ще носят товара заедно с теб.

اگر این کار را طبق خواست خدا انجام دهی، هم خودت را زیاد خسته نمی‌کنی و هم مردم اختلافاتشان زودتر حل شده و به سر کار خود می‌روند.»

Ако направиш това и ако Бог така ти заповяда, тогава ще можеш да издържиш, а и целият този народ ще стигне на мястото си с мир.

موسی نصیحت پدر زن خود یترون را قبول کرد

И Мойсей послуша гласа на тъста си и направи всичко, което той му каза.

و مردان قابلی از بین تمام بنی‌اسرائیل انتخاب و آنها را به رهبری گروههای هزار نفری، صد نفری، پنجاه نفری و ده نفری منصوب کرد.

Мойсей избра способни мъже измежду целия Израил и ги постави началници над народа -- хилядници, стотници, петдесетници и десетници.

آنها همیشه بین مردم داوری کرده و کارهای مشکل را نزد موسی می‌آوردند. ولی کارهای کوچک‌تر را خودشان حل و فصل می‌کردند.

Те съдеха народа по всяко време. Трудните дела донасяха на Мойсей, а всяко малко дело съдеха сами.

پس از آن موسی با پدر زن خود، یترون خداحافظی کرد و یترون به خانهٔ خود برگشت.

След това Мойсей изпрати тъста си и той отиде в своята земя.