Proverbs 24

Ne sekvu malbonajn homojn, Kaj ne deziru esti kun ili;

Не завидуй злим людям, не бажай бути з ними,

Ĉar ilia koro pensas pri perfortaĵo, Kaj ilia buŝo parolas malbonaĵon.

бо їхне серце говорить про здирство, а уста їхні мовлять про зло.

Per saĝo konstruiĝas domo, Kaj per prudento ĝi fortikiĝas;

Дім будується мудрістю, і розумом ставиться міцно.

Kaj per sciado la ĉambroj pleniĝas Per ĉia havo grandvalora kaj agrabla.

А через пізнання кімнати наповнюються усіляким маєтком цінним та приємним.

Homo saĝa havas forton, Kaj homo prudenta estas potenca.

Мудрий сильніший від сильного, а людина розумна від повносилого.

Kun pripenso faru militon; Kaj venko venas per multe da konsilantoj.

Тому то провадь війну мудрими радами, бо спасіння в численності радників.

Tro alta estas la saĝo por malsaĝulo; Ĉe la pordego li ne malfermos sian buŝon.

Для безумного мудрість занадто висока, своїх уст не розкриє при брамі.

Kiu intencas fari malbonon, Tiun oni nomas maliculo.

Хто чинити лихе заміряє, того звуть лукавим.

Malico de malsaĝulo estas peko; Kaj blasfemanto estas abomenaĵo por homo.

Замір глупоти то гріх, а насмішник огида людині.

Se vi montriĝis malforta en tago de mizero, Via forto estas ja malgranda.

Якщо ти в день недолі знесилився, то мала твоя сила.

Savu tiujn, kiujn oni prenis por mortigi, Kaj ne fortiriĝu de tiuj, kiuj estas kondamnitaj al morto.

Рятуй узятих на смерть, також тих, хто на страчення хилиться, хіба не підтримаєш їх?

Se vi diras: Ni tion ne sciis, La esploranto de koroj ja komprenas, Kaj la gardanto de via animo ja scias, Kaj Li redonas al homo laŭ liaj faroj.

Якщо скажеш: Цього ми не знали! чи ж Той, хто серця випробовує, знати не буде? Він Сторож твоєї душі, і він знає про це, і поверне людині за чином її.

Manĝu, mia filo, mielon, ĉar ĝi estas bona; Kaj la mieltavolo estas dolĉa por via gorĝo;

Їж, сину мій, мед, бо він добрий, а мед щільниковий солодкий він на піднебінні твоїм,

Tia estas por via animo la sciado de saĝo, se vi ĝin trovis, Kaj ekzistas estonteco, kaj via espero ne pereos.

отак мудрість пізнай для своєї душі: якщо знайдеш її, то ти маєш майбутність, і надія твоя не понищиться!

Ne insidu, ho malvirtulo, kontraŭ la domo de virtulo; Ne ataku lian ripozejon;

Не чатуй на помешкання праведного, ти безбожнику, не ограблюй мешкання його,

Ĉar sep fojojn virtulo falos, kaj tamen leviĝos; Sed malvirtuloj implikiĝas en la malfeliĉo.

бо праведний сім раз впаде та зведеться, а безбожний в погибіль впаде!

Kiam falas via malamiko, ne ĝoju, Kaj ĉe lia malfeliĉo via koro ne plezuriĝu;

Не тішся, як ворог твій падає, а коли він спіткнеться, хай серце твоє не радіє,

Ĉar eble la Eternulo vidos, kaj tio ne plaĉos al Li, Kaj Li returnos de li Sian koleron.

щоб Господь не побачив, і це не було в Його очах лихим, і щоб Він не звернув Свого гніву від нього на тебе!

Ne koleru kontraŭ malbonfarantoj, Kaj ne enviu la malvirtulojn;

Не пались на злочинців, не заздри безбожним,

Ĉar la malbonulo ne havos estontecon; La lumilo de malvirtuloj estingiĝos.

бо злому не буде майбутности, світильник безбожних погасне.

Timu, mia filo, la Eternulon kaj la reĝon; Kun ribeluloj ne komunikiĝu.

Бійся, сину мій, Господа та царя, не водися з непевними,

Ĉar subite venos ilia pereo; Kaj kiu scias, kiam venos la puno de ambaŭ?

бо погибіль їхня нагло постане, а біду від обох тих хто знає?

Ankaŭ ĉi tio estas vortoj de saĝuloj: Konsideri personojn ĉe juĝado estas ne bone.

І оце ось походить від мудрих: Звертати увагу в суді на обличчя не добре.

Kiu diras al malvirtulo: Vi estas virtulo, Tiun malbenos popoloj, tiun malamos gentoj.

Хто буде казати безбожному: Праведний ти! того проклинатимуть люди, і гніватись будуть на того народи.

Sed kiuj faras riproĉojn, tiuj plaĉas, Kaj sur ilin venos bona beno.

А тим, хто картає його, буде миле оце, і прийде на них благословення добра!

Kiu respondas ĝustajn vortojn, Tiu kisas per la lipoj.

Мов у губи цілує, хто відповідає правдиве.

Plenumu vian laboron ekstere, Pretigu ĉion sur via kampo; Kaj poste aranĝu vian domon.

Приготуй свою працю надворі, й оброби собі поле, а потім збудуєш свій дім.

Ne atestu sen kaŭzo kontraŭ via proksimulo; Ĉu vi trompus per via buŝo?

Не будь ложним свідком на свого ближнього, і не підговорюй устами своїми.

Ne diru: Kiel li agis kontraŭ mi, tiel mi agos kontraŭ li; Mi redonos al la homo laŭ lia faro.

Не кажи: Як зробив він мені, так зроблю я йому, верну людині за чином її!

Mi pasis tra kampo de homo maldiligenta Kaj tra vinberĝardeno de sensaĝulo;

Я проходив край поля людини лінивої, та край виноградника недоумкуватого,

Kaj jen ĉie elkreskis urtiko, Ĉio estas kovrita de dornoj, Kaj la ŝtona muro estas detruita.

і ось все воно позаростало терням, будяками покрита поверхня його, камінний же мур його був поруйнований...

Kaj kiam mi vidis, mi prenis ĝin en mian koron, Mi rigardis, kaj ricevis instruon:

І бачив я те, і увагу звернув, і взяв я поуку собі:

Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;

Ще трохи поспати, подрімати ще трохи, руки трохи зложити, щоб полежати,

Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.

і приходить, немов мандрівник, незаможність твоя, і нужда твоя, як озброєний муж!...