Proverbs 6

Mia filo! se vi garantiis por via proksimulo Kaj donis vian manon por aliulo,

HIJO mío, si salieres fiador por tu amigo, Si tocaste tu mano por el extraño,

Tiam vi enretiĝis per la vortoj de via buŝo, Kaptiĝis per la vortoj de via buŝo.

Enlazado eres con las palabras de tu boca, Y preso con las razones de tu boca.

Tiam, mia filo, agu tiel kaj saviĝu, Ĉar vi falis en la mano de via proksimulo: Iru, vigliĝu, kaj petegu vian proksimulon;

Haz esto ahora, hijo mío, y líbrate, Ya que has caído en la mano de tu prójimo: Ve, humíllate, y asegúrate de tu amigo.

Ne lasu viajn okulojn dormi Kaj viajn palpebrojn dormeti;

No des sueño á tus ojos, Ni á tus párpados adormecimiento.

Savu vin, kiel gazelo, el la mano, Kaj kiel birdo el la mano de la birdokaptisto.

Escápate como el corzo de la mano del cazador, Y como el ave de la mano del parancero.

Iru al la formiko, vi maldiligentulo; Rigardu ĝian agadon, kaj saĝiĝu.

Ve á la hormiga, oh perezoso Mira sus caminos, y sé sabio;

Kvankam ĝi ne havas estron, Nek kontrolanton, nek reganton,

La cual no teniendo capitán, Ni gobernador, ni señor,

Ĝi pretigas en la somero sian panon, Ĝi kolektas dum la rikolto sian manĝon.

Prepara en el verano su comida Y allega en el tiempo de la siega su mantenimiento.

Ĝis kiam, maldiligentulo, vi kuŝos? Kiam vi leviĝos de via dormo?

Perezoso, ¿hasta cuándo has de dormir? ¿Cuándo te levantarás de tu sueño?

Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;

Un poco de sueño, un poco de dormitar, Y cruzar por un poco las manos para reposo:

Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.

Así vendrá tu necesidad como caminante, Y tu pobreza como hombre de escudo.

Homo sentaŭga, homo malbonfarema, Iras kun buŝo malica,

El hombre malo, el hombre depravado, Anda en perversidad de boca;

Donas signojn per la okuloj, aludas per siaj piedoj, Komprenigas per siaj fingroj;

Guiña de sus ojos, habla con sus pies, Indica con sus dedos;

Perverseco estas en lia koro, li intencas malbonon; En ĉiu tempo li semas malpacon.

Perversidades hay en su corazón, anda pensando mal en todo tiempo; Enciende rencillas.

Tial subite venos lia pereo; Li estos rompita subite, kaj neniu lin sanigos.

Por tanto su calamidad vendrá de repente; Súbitamente será quebrantado, y no habrá remedio.

Jen estas ses aferoj, kiujn la Eternulo malamas, Kaj sep, kiujn Li abomenegas.

Seis cosas aborrece JEHOVÁ, Y aun siete abomina su alma:

Arogantaj okuloj, mensogema lango, Kaj manoj, kiuj verŝas senkulpan sangon,

Los ojos altivos, la lengua mentirosa, Las manos derramadoras de sangre inocente,

Koro, kiu preparas malbonfarajn intencojn, Piedoj, kiuj rapidas kuri al malbono,

El corazón que maquina pensamientos inicuos, Los pies presurosos para correr al mal,

Falsa atestanto, kiu elspiras mensogojn; Kaj tiu, kiu semas malpacon inter fratoj.

El testigo falso que habla mentiras, Y el que enciende rencillas entre los hermanos.

Konservu, mia filo, la ordonon de via patro, Kaj ne forĵetu la instruon de via patrino.

Guarda, hijo mío, el mandamiento de tu padre, Y no dejes la enseñanza de tu madre:

Ligu ilin por ĉiam al via koro, Volvu ilin sur vian kolon.

Átalos siempre en tu corazón, Enlázalos á tu cuello.

Kiam vi iros, ili gvidos vin; Kiam vi kuŝiĝos, ili vin gardos; Kaj kiam vi vekiĝos, ili parolos kun vi.

Te guiarán cuando anduvieres; cuando durmieres te guardarán; Hablarán contigo cuando despertares.

Ĉar moralordono estas lumingo, kaj instruo estas lumo, Kaj edifaj predikoj estas vojo de vivo,

Porque el mandamiento es antorcha, y la enseñanza luz; Y camino de vida las reprensiones de la enseñanza:

Por gardi vin kontraŭ malbona virino, Kontraŭ glata lango de fremdulino.

Para que te guarden de la mala mujer, De la blandura de la lengua de la extraña.

Ne deziregu en via koro ŝian belecon, Kaj ne kaptiĝu per ŝiaj palpebroj.

No codicies su hermosura en tu corazón, Ni ella te prenda con sus ojos:

Ĉar la kosto de publikulino estas nur unu pano; Sed fremda edzino forkaptas la grandvaloran animon.

Porque á causa de la mujer ramera es reducido el hombre á un bocado de pan; Y la mujer caza la preciosa alma del varón.

Ĉu iu povas teni fajron en sia sino tiel, Ke liaj vestoj ne brulu?

¿Tomará el hombre fuego en su seno, Sin que sus vestidos se quemen?

Ĉu iu povas marŝi sur ardantaj karboj, Ne bruligante siajn piedojn?

¿Andará el hombre sobre las brasas, Sin que sus pies se abrasen?

Tiel ankaŭ estas kun tiu, kiu venas al la edzino de sia proksimulo; Neniu, kiu ŝin ektuŝas, restas sen puno.

Así el que entrare á la mujer de su prójimo; No será sin culpa cualquiera que la tocare.

Oni ne faras grandan honton al ŝtelanto, Se li ŝtelas por sin satigi, kiam li malsatas;

No tienen en poco al ladrón, cuando hurtare Para saciar su alma teniendo hambre:

Kaj kiam oni lin kaptas, li pagas sepoble; La tutan havon de sia domo li fordonas.

Empero tomado, paga las setenas, Da toda la sustancia de su casa.

Sed kiu adultas kun virino, tiu estas sensaĝa; Tiu, kiu faras tion, pereigas sian animon;

Mas el que comete adulterio con la mujer, es falto de entendimiento: Corrompe su alma el que tal hace.

Batojn kaj malhonoron li ricevas, Kaj lia honto ne elviŝiĝas;

Plaga y vergüenza hallará; Y su afrenta nunca será raída.

Ĉar furiozas la ĵaluzo de la edzo; Kaj li ne indulgas en la tempo de la venĝo.

Porque los celos son el furor del hombre, Y no perdonará en el día de la venganza.

Li rigardas nenian kompenson, Kaj li ne akceptas, se vi volas eĉ multe donaci.

No tendrá respeto á ninguna redención; Ni querrá perdonar, aunque multipliques los dones.