Proverbs 25

Ankaŭ ĉi tio estas sentencoj de Salomono, kiujn kolektis la viroj de Ĥizkija, reĝo de Judujo.

TAMBIÉN éstos son proverbios de Salomón, los cuales copiaron los varones de Ezechîas, rey de Judá.

Honoro de Dio estas kaŝi aferon; Sed honoro de reĝoj estas esplori aferon.

Gloria de Dios es encubrir la palabra; Mas honra del rey es escudriñar la palabra.

La ĉielo estas alta, la tero estas profunda, Kaj la koro de reĝoj estas neesplorebla.

Para la altura de los cielos, y para la profundidad de la tierra, Y para el corazón de los reyes, no hay investigación.

Forigu de arĝento la almiksaĵon, Kaj la puriganto ricevos vazon.

Quita las escorias de la plata, Y saldrá vaso al fundidor.

Forigu malvirtulon de la reĝo, Kaj lia trono fortikiĝos en justeco.

Aparta al impío de la presencia del rey, Y su trono se afirmará en justicia.

Ne montru vin granda antaŭ la reĝo, Kaj sur la loko de eminentuloj ne stariĝu;

No te alabes delante del rey, Ni estés en el lugar de los grandes:

Ĉar pli bone estas, se oni diros al vi: Leviĝu ĉi tien, Ol se oni malaltigos vin antaŭ eminentulo, Kiun vidis viaj okuloj.

Porque mejor es que se te diga, Sube acá, Que no que seas humillado delante del príncipe Que miraron tus ojos.

Ne komencu tuj disputi; Ĉar kion vi faros poste, kiam via proksimulo vin hontigos?

No salgas á pleito presto, No sea que no sepas qué hacer al fin, Después que tu prójimo te haya dejado confuso.

Faru disputon kun via proksimulo mem, Sed sekreton de aliulo ne malkaŝu;

Trata tu causa con tu compañero Y no descubras el secreto á otro.

Ĉar alie aŭdanto vin riproĉos, Kaj vian babilon vi jam ne povos repreni.

No sea que te deshonre el que lo oyere, Y tu infamia no pueda repararse.

Vorto dirita en ĝusta tempo Estas kiel oraj pomoj sur retaĵo arĝenta.

Manzana de oro con figuras de plata Es la palabra dicha como conviene.

Kiel ora orelringo kaj multekosta kolringo, Tiel estas saĝa admonanto por aŭskultanta orelo.

Como zarcillo de oro y joyel de oro fino, Es el que reprende al sabio que tiene oído dócil.

Kiel malvarmo de neĝo en la tempo de rikolto, Tiel estas fidela sendito por siaj sendintoj: Li revigligas la animon de sia sinjoro.

Como frío de nieve en tiempo de la siega, Así es el mensajero fiel á los que lo envían: Pues al alma de su señor da refrigerio.

Kiel nuboj kaj vento sen pluvo, Tiel estas homo, kiu fanfaronas per dono, kiun li ne faras.

Como nubes y vientos sin lluvia, Así es el hombre que se jacta de vana liberalidad.

Per pacienco oni altiras al si potenculon, Kaj mola parolo rompas oston.

Con larga paciencia se aplaca el príncipe; Y la lengua blanda quebranta los huesos.

Kiam vi trovis mielon, manĝu, kiom vi bezonas, Por ke vi ne fariĝu tro sata kaj ne elvomu ĝin.

¿Hallaste la miel? come lo que te basta; No sea que te hartes de ella, y la vomites.

Detenu vian piedon de la domo de via proksimulo; Ĉar alie vi tedus lin kaj li vin malamus.

Detén tu pie de la casa de tu vecino, Porque harto de ti no te aborrezca.

Kiel martelo kaj glavo kaj akra sago Estas tiu homo, kiu parolas pri sia proksimulo malveran ateston.

Martillo y cuchillo y saeta aguda, Es el hombre que habla contra su prójimo falso testimonio.

Kiel putra dento kaj malforta piedo Estas nefidinda espero en tago de mizero.

Diente quebrado y pie resbalador, Es la confianza en el prevaricador en tiempo de angustia.

Kiel demeto de vesto en tempo de malvarmo, kiel vinagro sur natro, Tiel estas kantado de kantoj al koro suferanta.

El que canta canciones al corazón afligido, Es como el que quita la ropa en tiempo de frío, ó el que sobre el jabón echa vinagre.

Se via malamanto estas malsata, manĝigu al li panon; Kaj se li estas soifa, trinkigu al li akvon;

Si el que te aborrece tuviere hambre, dale de comer pan; Y si tuviere sed, dale de beber agua:

Ĉar fajrajn karbojn vi kolektos sur lia kapo, Kaj la Eternulo vin rekompencos.

Porque ascuas allegas sobre su cabeza, Y JEHOVÁ te lo pagará.

Norda vento kaŭzas pluvon, Kaj ĉagrenita vizaĝo kaŝatan parolon.

El viento del norte ahuyenta la lluvia, Y el rostro airado la lengua detractora.

Pli bone estas loĝi sur angulo de tegmento, Ol kun malpacema edzino en komuna domo.

Mejor es estar en un rincón de casa, Que con la mujer rencillosa en espaciosa casa.

Kiel malvarma akvo por suferanto de soifo, Tiel estas bona sciigo el lando malproksima.

Como el agua fría al alma sedienta, Así son las buenas nuevas de lejanas tierras.

Virtulo, kiu falas antaŭ malvirtulo, Estas malklara fonto kaj malbonigita puto.

Como fuente turbia y manantial corrompido, Es el justo que cae delante del impío.

Ne bone estas manĝi tro multe da mielo; Kaj ne glore estas serĉi sian gloron.

Comer mucha miel no es bueno: Ni el buscar la propia gloria es gloria.

Homo, kiu ne povas regi sian spiriton, Estas urbo detruita, kiu ne havas muron.

Como ciudad derribada y sin muro, Es el hombre cuyo espíritu no tiene rienda.