Proverbs 25

Ankaŭ ĉi tio estas sentencoj de Salomono, kiujn kolektis la viroj de Ĥizkija, reĝo de Judujo.

Também estes são provérbios de Salomão, os quais transcreveram os homens de Ezequias, rei de Judá.

Honoro de Dio estas kaŝi aferon; Sed honoro de reĝoj estas esplori aferon.

A glória de Deus é encobrir as coisas; mas a glória dos reis é esquadrinhá-las.

La ĉielo estas alta, la tero estas profunda, Kaj la koro de reĝoj estas neesplorebla.

Como o céu na sua altura, e como a terra na sua profundidade, assim o coração dos reis é inescrutável.

Forigu de arĝento la almiksaĵon, Kaj la puriganto ricevos vazon.

Tira da prata a escória, e sairá um vaso para o fundidor.

Forigu malvirtulon de la reĝo, Kaj lia trono fortikiĝos en justeco.

Tira o ímpio da presença do rei, e o seu trono se firmará na justiça.

Ne montru vin granda antaŭ la reĝo, Kaj sur la loko de eminentuloj ne stariĝu;

Não reclames para ti honra na presença do rei, nem te ponhas no lugar dos grandes;

Ĉar pli bone estas, se oni diros al vi: Leviĝu ĉi tien, Ol se oni malaltigos vin antaŭ eminentulo, Kiun vidis viaj okuloj.

porque melhor é que te digam: Sobe, para aqui; do que seres humilhado perante o príncipe.

Ne komencu tuj disputi; Ĉar kion vi faros poste, kiam via proksimulo vin hontigos?

O que os teus olhos viram, não te apresses a revelar, para depois, ao fim, não saberes o que hás de fazer, podendo-te confundir o teu próximo.

Faru disputon kun via proksimulo mem, Sed sekreton de aliulo ne malkaŝu;

Pleiteia a tua causa com o teu próximo mesmo; e não reveles o segredo de outrem;

Ĉar alie aŭdanto vin riproĉos, Kaj vian babilon vi jam ne povos repreni.

para que não te desonre aquele que o ouvir, não se apartando de ti a infâmia.

Vorto dirita en ĝusta tempo Estas kiel oraj pomoj sur retaĵo arĝenta.

Como maçãs de ouro em salvas de prata, assim é a palavra dita a seu tempo.

Kiel ora orelringo kaj multekosta kolringo, Tiel estas saĝa admonanto por aŭskultanta orelo.

Como brinco de ouro e ornamento de ouro puro, assim é o sábio repreensor para o ouvido obediente.

Kiel malvarmo de neĝo en la tempo de rikolto, Tiel estas fidela sendito por siaj sendintoj: Li revigligas la animon de sia sinjoro.

Como o frescor de neve no tempo da sega, assim é o mensageiro fiel para com os que o enviam, porque refrigera o espírito dos seus senhores.

Kiel nuboj kaj vento sen pluvo, Tiel estas homo, kiu fanfaronas per dono, kiun li ne faras.

Como nuvens e ventos que não trazem chuva, assim é o homem que se gaba de dádivas que não fez.

Per pacienco oni altiras al si potenculon, Kaj mola parolo rompas oston.

Pela longanimidade se persuade o príncipe, e a língua branda quebranta os ossos.

Kiam vi trovis mielon, manĝu, kiom vi bezonas, Por ke vi ne fariĝu tro sata kaj ne elvomu ĝin.

Se achaste mel, come somente o que te basta, para que porventura não te fartes dele, e o venhas a vomitar.

Detenu vian piedon de la domo de via proksimulo; Ĉar alie vi tedus lin kaj li vin malamus.

Põe raramente o teu pé na casa do teu próximo, para que não se enfade de ti, e te aborreça.

Kiel martelo kaj glavo kaj akra sago Estas tiu homo, kiu parolas pri sia proksimulo malveran ateston.

Malho, e espada, e flecha aguda é o homem que levanta falso testemunho contra o seu próximo.

Kiel putra dento kaj malforta piedo Estas nefidinda espero en tago de mizero.

Como dente quebrado, e pé deslocado, é a confiança no homem desleal, no dia da angústia.

Kiel demeto de vesto en tempo de malvarmo, kiel vinagro sur natro, Tiel estas kantado de kantoj al koro suferanta.

O que entoa canções ao coração aflito é como aquele que despe uma peça de roupa num dia de frio, e como vinagre sobre a chaga.

Se via malamanto estas malsata, manĝigu al li panon; Kaj se li estas soifa, trinkigu al li akvon;

Se o teu inimigo tiver fome, dá-lhe pão para comer, e se tiver sede, dá-lhe água para beber;

Ĉar fajrajn karbojn vi kolektos sur lia kapo, Kaj la Eternulo vin rekompencos.

porque assim lhe amontoarás brasas sobre a cabeça, e o Senhor te recompensará.

Norda vento kaŭzas pluvon, Kaj ĉagrenita vizaĝo kaŝatan parolon.

O vento norte traz chuva, e a língua caluniadora, o rosto irado.

Pli bone estas loĝi sur angulo de tegmento, Ol kun malpacema edzino en komuna domo.

Melhor é morar num canto do eirado, do que com a mulher rixosa numa casa ampla.

Kiel malvarma akvo por suferanto de soifo, Tiel estas bona sciigo el lando malproksima.

Como água fresca para o homem sedento, tais são as boas-novas de terra remota.

Virtulo, kiu falas antaŭ malvirtulo, Estas malklara fonto kaj malbonigita puto.

Como fonte turva, e manancial poluído, assim é o justo que cede lugar diante do ímpio.

Ne bone estas manĝi tro multe da mielo; Kaj ne glore estas serĉi sian gloron.

Comer muito mel não é bom; não multipliques, pois, as palavras de lisonja.

Homo, kiu ne povas regi sian spiriton, Estas urbo detruita, kiu ne havas muron.

Como a cidade derribada, que não tem muros, assim é o homem que não pode conter o seu espírito.