Proverbs 24

Ne sekvu malbonajn homojn, Kaj ne deziru esti kun ili;

Vær ikke misunnelig på onde mennesker, og ha ikke lyst til å være med dem!

Ĉar ilia koro pensas pri perfortaĵo, Kaj ilia buŝo parolas malbonaĵon.

For deres hjerte tenker bare på å ødelegge, og deres leber taler ulykke.

Per saĝo konstruiĝas domo, Kaj per prudento ĝi fortikiĝas;

Ved visdom bygges et hus, og ved forstand blir det trygget,

Kaj per sciado la ĉambroj pleniĝas Per ĉia havo grandvalora kaj agrabla.

og ved kunnskap fylles kammerne med all slags kostelig og herlig gods.

Homo saĝa havas forton, Kaj homo prudenta estas potenca.

En vis mann er sterk, og en kyndig mann øker sin kraft.

Kun pripenso faru militon; Kaj venko venas per multe da konsilantoj.

Du skal søke veiledning når du fører krig; hvor det er mange rådgivere, er det frelse.

Tro alta estas la saĝo por malsaĝulo; Ĉe la pordego li ne malfermos sian buŝon.

Visdom er for høi for dåren; i byporten lukker han ikke sin munn op.

Kiu intencas fari malbonon, Tiun oni nomas maliculo.

Den som tenker ut onde råd, blir kalt en renkesmed.

Malico de malsaĝulo estas peko; Kaj blasfemanto estas abomenaĵo por homo.

Dårskaps råd er synd, og en spotter er en vederstyggelighet blandt folk.

Se vi montriĝis malforta en tago de mizero, Via forto estas ja malgranda.

Viser du dig motløs på trengselens dag, så er din kraft ringe.

Savu tiujn, kiujn oni prenis por mortigi, Kaj ne fortiriĝu de tiuj, kiuj estas kondamnitaj al morto.

Frels dem som hentes til døden, og hold tilbake dem som føres skjelvende bort til retterstedet!

Se vi diras: Ni tion ne sciis, La esploranto de koroj ja komprenas, Kaj la gardanto de via animo ja scias, Kaj Li redonas al homo laŭ liaj faroj.

Når du sier: Se, vi visste ikke noget om det, mon da ikke han skjønner det, han som veier hjertene, og han som gir akt på din sjel, mon ikke han vet det og gjengjelder enhver efter hans gjerninger?

Manĝu, mia filo, mielon, ĉar ĝi estas bona; Kaj la mieltavolo estas dolĉa por via gorĝo;

Et honning, min sønn, for den er god, og fin honning er søt for din gane!

Tia estas por via animo la sciado de saĝo, se vi ĝin trovis, Kaj ekzistas estonteco, kaj via espero ne pereos.

Akt visdommen like så gagnlig for din sjel! Har du funnet den, så er det en fremtid for dig, og ditt håp skal ikke bli til intet.

Ne insidu, ho malvirtulo, kontraŭ la domo de virtulo; Ne ataku lian ripozejon;

Lur ikke som en ugudelig på den rettferdiges bolig, ødelegg ikke hans hjem!

Ĉar sep fojojn virtulo falos, kaj tamen leviĝos; Sed malvirtuloj implikiĝas en la malfeliĉo.

For syv ganger faller den rettferdige og står op igjen, men de ugudelige kastes over ende når ulykken kommer.

Kiam falas via malamiko, ne ĝoju, Kaj ĉe lia malfeliĉo via koro ne plezuriĝu;

Når din fiende faller, må du ikke glede dig, og når han snubler, må ikke ditt hjerte fryde sig,

Ĉar eble la Eternulo vidos, kaj tio ne plaĉos al Li, Kaj Li returnos de li Sian koleron.

forat ikke Herren skal se det og mislike det, så han vender sin vrede fra ham.

Ne koleru kontraŭ malbonfarantoj, Kaj ne enviu la malvirtulojn;

La ikke din vrede optendes over de onde, bli ikke harm over de ugudelige!

Ĉar la malbonulo ne havos estontecon; La lumilo de malvirtuloj estingiĝos.

For de onde har ingen fremtid, de ugudeliges lampe slukner.

Timu, mia filo, la Eternulon kaj la reĝon; Kun ribeluloj ne komunikiĝu.

Frykt Herren, min sønn, og kongen! Med folk som setter sig op mot dem, må du ikke ha noget å gjøre;

Ĉar subite venos ilia pereo; Kaj kiu scias, kiam venos la puno de ambaŭ?

for ulykken kommer brått over dem, og ødeleggelsen fra dem begge - hvem kjenner den?

Ankaŭ ĉi tio estas vortoj de saĝuloj: Konsideri personojn ĉe juĝado estas ne bone.

Også disse ordsprog er av vismenn: Dommeren bør ikke gjøre forskjell på folk.

Kiu diras al malvirtulo: Vi estas virtulo, Tiun malbenos popoloj, tiun malamos gentoj.

Den som sier til den skyldige: Du er uskyldig, ham vil folkeslagene forbanne, ham vil folkene ønske ondt over;

Sed kiuj faras riproĉojn, tiuj plaĉas, Kaj sur ilin venos bona beno.

men dem som straffer ham, skal det gå vel, og lykke og velsignelse skal komme over dem.

Kiu respondas ĝustajn vortojn, Tiu kisas per la lipoj.

Kyss på leber gir den som svarer med rette ord.

Plenumu vian laboron ekstere, Pretigu ĉion sur via kampo; Kaj poste aranĝu vian domon.

Fullfør din gjerning der ute og gjør den ferdig på marken! Siden kan du bygge ditt hus.

Ne atestu sen kaŭzo kontraŭ via proksimulo; Ĉu vi trompus per via buŝo?

Vær ikke vidne mot din næste uten årsak! Eller skulde du gjøre svik med dine leber?

Ne diru: Kiel li agis kontraŭ mi, tiel mi agos kontraŭ li; Mi redonos al la homo laŭ lia faro.

Si ikke: Som han har gjort mot mig, således vil jeg gjøre mot ham; jeg vil gjengjelde enhver efter hans gjerninger.

Mi pasis tra kampo de homo maldiligenta Kaj tra vinberĝardeno de sensaĝulo;

Jeg kom gående forbi en lat manns mark, et uforstandig menneskes vingård,

Kaj jen ĉie elkreskis urtiko, Ĉio estas kovrita de dornoj, Kaj la ŝtona muro estas detruita.

og se, den var helt overgrodd med tistler; nesler skjulte dens bunn, og stengjerdet om den var revet ned.

Kaj kiam mi vidis, mi prenis ĝin en mian koron, Mi rigardis, kaj ricevis instruon:

Og jeg, jeg blev det var, jeg gav akt på det; jeg så det og tok lærdom av det:

Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;

Sier du: La mig ennu sove litt, blunde litt, folde mine hender litt og hvile -

Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.

så kommer armoden over dig som en landstryker, og nøden som en mann med skjold.