Proverbs 30

Vortoj de Agur, filo de Jake. Profeta parolo de tiu viro al Itiel, al Itiel kaj Ukal.

Agurnak, a Jáké fiának beszédei, próféczia, melyet mondott a férfiú Itielnek, Itielnek és Ukálnak.

Mi estas la plej malklera homo, Kaj homan prudenton mi ne posedas.

Minden embernél tudatlanabb vagyok én, és nincs emberi értelem én bennem.

Kaj mi ne lernis saĝon, Kaj pri la Sanktulo mi ne havas ekkonon.

És nem tanultam a bölcseséget, hogy a Szentnek ismeretét tudnám.

Kiu leviĝis en la ĉielon, kaj malleviĝis? Kiu kolektis la venton en siajn mankavojn? Kiu ligis la akvon en la veston? Kiu aranĝis ĉiujn limojn de la tero? Kia estas lia nomo? kaj kia estas la nomo de lia filo? Ĉu vi scias?

Kicsoda ment fel az égbe, hogy onnan leszállott volna? Kicsoda fogta össze a szelet az ő markába? Kicsoda kötötte a vizet az ő köntösébe? Ki állapította meg a földnek minden határit? Kicsoda ennek neve? Avagy kicsoda ennek fiának neve, ha tudod?

Ĉiu diro de Dio estas pura; Li estas ŝildo por tiuj, kiuj Lin fidas.

Az Istennek teljes beszéde igen tiszta, és paizs az ahhoz folyamodóknak.

Ne aldonu al Liaj vortoj, Por ke Li ne punu vin, kaj por ke vi ne aperu mensoganto.

Ne tégy az ő beszédéhez; hogy meg ne feddjen téged, és hazug ne légy.

Du aferojn mi petis de Vi; Ne rifuzu al mi, antaŭ ol mi mortos:

Kettőt kérek tőled; ne tartsd meg én tőlem, mielőtt meghalnék.

Falsaĵon kaj mensogaĵon forigu de mi; Malriĉecon kaj riĉecon ne donu al mi; Nutru min per tiom da pano, kiom mi bezonas.

A hiábavalóságot és a hazugságot messze távoztasd tőlem; szegénységet vagy gazdagságot ne adj nékem; táplálj engem hozzám illendő eledellel.

Ĉar alie mi eble trosatiĝus kaj neus, kaj dirus: Kiu estas la Eternulo? Aŭ eble mi malriĉiĝus kaj ŝtelus, Kaj malbonuzus la nomon de mia Dio.

Hogy megelégedvén, meg ne tagadjalak, és azt ne mondjam: kicsoda az Úr? Se pedig megszegényedvén, ne lopjak, és gonoszul ne éljek az én Istenem nevével!

Ne kalumniu sklavon antaŭ lia sinjoro, Por ke li ne malbenu vin kaj vi ne fariĝu kulpulo.

Ne rágalmazd a szolgát az ő uránál, hogy meg ne átkozzon téged, és bűnhődnöd ne kelljen.

Estas generacio, kiu malbenas sian patron Kaj ne benas sian patrinon;

*Van oly* nemzetség, a ki az ő atyját átkozza, és az ő anyját nem áldja.

Generacio, kiu estas pura en siaj okuloj Kaj tamen ne laviĝis de siaj malpuraĵoj;

*Van* nemzetség, a ki a maga szemei előtt tiszta, pedig az ő rútságából ki nem tisztíttatott.

Generacio, kiu tiel alte tenas siajn okulojn Kaj tiel levas siajn palpebrojn;

*Van* kevély szemű nemzetség, és a kinek szemöldökei igen fellátnak!

Generacio, kies dentoj estas glavoj kaj kies makzeloj estas tranĉiloj, Por formanĝi la malriĉulojn de la tero kaj la mizerulojn inter la homoj.

*Van* olyan nemzetség, a kinek fogai fegyverek, és a kinek zápfogai kések; hogy a szegényeket kiemészszék e földről, és az emberek közül a szűkölködőket.

Hirudo havas du filinojn, kiuj krias: Donu, donu; Ili tri neniam satiĝas. Kvar objektoj ne diras: Sufiĉe:

A nadálynak két leánya van: addsza, addsza! E három nem elégszik meg; négyen nem mondják: elég;

Ŝeol; senfrukta ventro; la tero ne satiĝas de akvo; kaj la fajro ne diras: Sufiĉe.

A sír és a meddő asszony, a föld meg nem elégszik a vízzel, és a tűz nem mondja: elég!

Okulon, kiu mokas la patron Kaj malŝatas obeadon al la patrino, Elpikos korvoj ĉe la rivero kaj formanĝos aglidoj.

A szemet, mely megcsúfolja atyját, vagy megútálja az anyja iránt való engedelmességet, kivágják a völgynek hollói, vagy megeszik a sasfiak.

Tri aferoj estas nekompreneblaj por mi, Kaj kvaran mi ne scias:

E három megfoghatatlan előttem, és e négy dolgot nem tudom:

La vojon de aglo en la aero; La vojon de serpento sur roko; La vojon de ŝipo meze de la maro; Kaj la vojon de viro ĉe virgulino.

A keselyűnek útát az égben, a kígyónak útát a kősziklán, a hajónak nyomát a mély tengerben, és a férfiúnak útát a leányzóval.

Tia estas la vojo de virino adultanta: Ŝi manĝas, viŝas la buŝon, Kaj diras: Mi faris nenian pekon.

Ilyen a paráználkodó asszonynak úta; eszik, azután megtörli száját és azt mondja: nem cselekedtem semmi gonoszt.

Sub tri objektoj tremas la tero, Kaj kvar ĝi ne povas porti:

Három *dolog* alatt indul meg a föld, és négyet nem szenvedhet el.

Sklavon, kiam li fariĝis reĝo; Malsaĝulon, kiam li tro satiĝis de pano;

A szolga alatt, mikor uralkodik, és a bolond alatt, mikor elég kenyere van,

Malamatan virinon, kiam ŝi edziniĝis, Kaj sklavinon, kiam ŝi elpelis sian sinjorinon.

A gyűlölt asszony alatt, ha *mégis* férjhez megy; és a szolgáló alatt, ha örököse lesz az ő asszonyának.

Kvar estas malgranduloj sur la tero, Kaj tamen ili estas tre saĝaj:

E négy apró állata *van* a földnek, a melyek bölcsek, elmések:

La formikoj, popolo ne forta, Tamen ili en somero pretigas al si manĝaĵon;

A hangyák erőtlen nép, mégis megkeresik nyárban a magok eledelét;

La hirakoj, popolo senforta, Tamen ili faras siajn domojn en la roko;

A marmoták nem hatalmas nép, mégis kősziklán csinálják az ő házokat;

La akridoj ne havas reĝon, Kaj tamen ili ĉiuj eliras en vicoj;

Királyuk nincs a sáskáknak, mindazáltal mindnyájan szép renddel mennek ki;

La lacerto kroĉiĝas per siaj manoj, Tamen ĝi estas en reĝaj palacoj.

A pókot kézzel megfoghatod, mégis ott van a királyok palotáiban.

Ekzistas tri, kiuj bone iras, Kaj kvar, kiuj marŝas bele:

Három állat van, a mely szépen jár, sőt négy, a mely jól jár.

La leono, plej forta el la bestoj, Cedas al neniu;

Az oroszlán, a hős a vadak között, mely el nem fut senki elől;

Cervo kun bonaj lumboj; virkapro; Kaj reĝo, kiun neniu povas kontraŭstari.

A harczra felékesített ló, vagy a kecskebak, és a király, a kinek senki nem mer ellene állani.

Se vi agis malsaĝe pro via fiereco, Kaj se vi intencis malbonon, Tiam metu la manon sur la buŝon.

Ha bolond voltál felfuvalkodásodban, vagy ha meggondoltad: kezedet szájadra vessed.

Ĉar batado de lakto produktas buteron, Ekbato de nazo aperigas sangon, Kaj incitado de kolero kaŭzas malpacon.

Mert *miképen* a ki tejet köpül, vajat csinál; és a ki keményen fújja ki az ő orrát, vért hoz ki: *úgy* a ki a haragot ingerli, háborúságot szerez.