Proverbs 6

Mia filo! se vi garantiis por via proksimulo Kaj donis vian manon por aliulo,

Mon fils, si tu as cautionné ton prochain, Si tu t'es engagé pour autrui,

Tiam vi enretiĝis per la vortoj de via buŝo, Kaptiĝis per la vortoj de via buŝo.

Si tu es enlacé par les paroles de ta bouche, Si tu es pris par les paroles de ta bouche,

Tiam, mia filo, agu tiel kaj saviĝu, Ĉar vi falis en la mano de via proksimulo: Iru, vigliĝu, kaj petegu vian proksimulon;

Fais donc ceci, mon fils, dégage-toi, Puisque tu es tombé au pouvoir de ton prochain; Va, prosterne-toi, et fais des instances auprès de lui;

Ne lasu viajn okulojn dormi Kaj viajn palpebrojn dormeti;

Ne donne ni sommeil à tes yeux, Ni assoupissement à tes paupières;

Savu vin, kiel gazelo, el la mano, Kaj kiel birdo el la mano de la birdokaptisto.

Dégage-toi comme la gazelle de la main du chasseur, Comme l'oiseau de la main de l'oiseleur.

Iru al la formiko, vi maldiligentulo; Rigardu ĝian agadon, kaj saĝiĝu.

Va vers la fourmi, paresseux; Considère ses voies, et deviens sage.

Kvankam ĝi ne havas estron, Nek kontrolanton, nek reganton,

Elle n'a ni chef, Ni inspecteur, ni maître;

Ĝi pretigas en la somero sian panon, Ĝi kolektas dum la rikolto sian manĝon.

Elle prépare en été sa nourriture, Elle amasse pendant la moisson de quoi manger.

Ĝis kiam, maldiligentulo, vi kuŝos? Kiam vi leviĝos de via dormo?

Paresseux, jusqu'à quand seras-tu couché? Quand te lèveras-tu de ton sommeil?

Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;

Un peu de sommeil, un peu d'assoupissement, Un peu croiser les mains pour dormir!...

Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.

Et la pauvreté te surprendra, comme un rôdeur, Et la disette, comme un homme en armes.

Homo sentaŭga, homo malbonfarema, Iras kun buŝo malica,

L'homme pervers, l'homme inique, Marche la fausseté dans la bouche;

Donas signojn per la okuloj, aludas per siaj piedoj, Komprenigas per siaj fingroj;

Il cligne des yeux, parle du pied, Fait des signes avec les doigts;

Perverseco estas en lia koro, li intencas malbonon; En ĉiu tempo li semas malpacon.

La perversité est dans son coeur, Il médite le mal en tout temps, Il excite des querelles.

Tial subite venos lia pereo; Li estos rompita subite, kaj neniu lin sanigos.

Aussi sa ruine arrivera-t-elle subitement; Il sera brisé tout d'un coup, et sans remède.

Jen estas ses aferoj, kiujn la Eternulo malamas, Kaj sep, kiujn Li abomenegas.

Il y a six choses que hait l'Eternel, Et même sept qu'il a en horreur;

Arogantaj okuloj, mensogema lango, Kaj manoj, kiuj verŝas senkulpan sangon,

Les yeux hautains, la langue menteuse, Les mains qui répandent le sang innocent,

Koro, kiu preparas malbonfarajn intencojn, Piedoj, kiuj rapidas kuri al malbono,

Le coeur qui médite des projets iniques, Les pieds qui se hâtent de courir au mal,

Falsa atestanto, kiu elspiras mensogojn; Kaj tiu, kiu semas malpacon inter fratoj.

Le faux témoin qui dit des mensonges, Et celui qui excite des querelles entre frères.

Konservu, mia filo, la ordonon de via patro, Kaj ne forĵetu la instruon de via patrino.

Mon fils, garde les préceptes de ton père, Et ne rejette pas l'enseignement de ta mère.

Ligu ilin por ĉiam al via koro, Volvu ilin sur vian kolon.

Lie-les constamment sur ton coeur, Attache-les à ton cou.

Kiam vi iros, ili gvidos vin; Kiam vi kuŝiĝos, ili vin gardos; Kaj kiam vi vekiĝos, ili parolos kun vi.

Ils te dirigeront dans ta marche, Ils te garderont sur ta couche, Ils te parleront à ton réveil.

Ĉar moralordono estas lumingo, kaj instruo estas lumo, Kaj edifaj predikoj estas vojo de vivo,

Car le précepte est une lampe, et l'enseignement une lumière, Et les avertissements de la correction sont le chemin de la vie:

Por gardi vin kontraŭ malbona virino, Kontraŭ glata lango de fremdulino.

Ils te préserveront de la femme corrompue, De la langue doucereuse de l'étrangère.

Ne deziregu en via koro ŝian belecon, Kaj ne kaptiĝu per ŝiaj palpebroj.

Ne la convoite pas dans ton coeur pour sa beauté, Et ne te laisse pas séduire par ses paupières.

Ĉar la kosto de publikulino estas nur unu pano; Sed fremda edzino forkaptas la grandvaloran animon.

Car pour la femme prostituée on se réduit à un morceau de pain, Et la femme mariée tend un piège à la vie précieuse.

Ĉu iu povas teni fajron en sia sino tiel, Ke liaj vestoj ne brulu?

Quelqu'un mettra-t-il du feu dans son sein, Sans que ses vêtements s'enflamment?

Ĉu iu povas marŝi sur ardantaj karboj, Ne bruligante siajn piedojn?

Quelqu'un marchera-t-il sur des charbons ardents, Sans que ses pieds soient brûlés?

Tiel ankaŭ estas kun tiu, kiu venas al la edzino de sia proksimulo; Neniu, kiu ŝin ektuŝas, restas sen puno.

Il en est de même pour celui qui va vers la femme de son prochain: Quiconque la touche ne restera pas impuni.

Oni ne faras grandan honton al ŝtelanto, Se li ŝtelas por sin satigi, kiam li malsatas;

On ne tient pas pour innocent le voleur qui dérobe Pour satisfaire son appétit, quand il a faim;

Kaj kiam oni lin kaptas, li pagas sepoble; La tutan havon de sia domo li fordonas.

Si on le trouve, il fera une restitution au septuple, Il donnera tout ce qu'il a dans sa maison.

Sed kiu adultas kun virino, tiu estas sensaĝa; Tiu, kiu faras tion, pereigas sian animon;

Mais celui qui commet un adultère avec une femme est dépourvu de sens, Celui qui veut se perdre agit de la sorte;

Batojn kaj malhonoron li ricevas, Kaj lia honto ne elviŝiĝas;

Il n'aura que plaie et ignominie, Et son opprobre ne s'effacera point.

Ĉar furiozas la ĵaluzo de la edzo; Kaj li ne indulgas en la tempo de la venĝo.

Car la jalousie met un homme en fureur, Et il est sans pitié au jour de la vengeance;

Li rigardas nenian kompenson, Kaj li ne akceptas, se vi volas eĉ multe donaci.

Il n'a égard à aucune rançon, Et il est inflexible, quand même tu multiplierais les dons.