Proverbs 19

Pli bona estas malriĉulo, kiu iras en sia senkulpeco, Ol homo, kiu estas malicbuŝulo kaj malsaĝulo.

Mieux vaut le pauvre qui marche dans son intégrité, Que l'homme qui a des lèvres perverses et qui est un insensé.

Vivo sen prudento ne estas bona; Kaj kiu tro rapidas, tiu maltrafas la vojon.

Le manque de science n'est bon pour personne, Et celui qui précipite ses pas tombe dans le péché.

Malsaĝeco de homo erarigas lian vojon, Kaj lia koro koleras la Eternulon.

La folie de l'homme pervertit sa voie, Et c'est contre l'Eternel que son coeur s'irrite.

Riĉeco donas multon da amikoj; Sed malriĉulo estas forlasata de sia amiko.

La richesse procure un grand nombre d'amis, Mais le pauvre est séparé de son ami.

Falsa atestanto ne restos sen puno; Kaj kiu elspiras mensogojn, tiu ne saviĝos.

Le faux témoin ne restera pas impuni, Et celui qui dit des mensonges n'échappera pas.

Multaj serĉas favoron de malavarulo; Kaj ĉiu estas amiko de homo, kiu donas donacojn.

Beaucoup de gens flattent l'homme généreux, Et tous sont les amis de celui qui fait des présents.

Ĉiuj fratoj de malriĉulo lin malamas; Tiom pli malproksimiĝas de li liaj amikoj! Li havas esperon pri vortoj, kiuj ne estos plenumitaj.

Tous les frères du pauvre le haïssent; Combien plus ses amis s'éloignent-ils de lui! Il leur adresse des paroles suppliantes, mais ils disparaissent.

Kiu akiras prudenton, tiu amas sian animon; Kiu gardas saĝon, tiu trovas bonon.

Celui qui acquiert du sens aime son âme; Celui qui garde l'intelligence trouve le bonheur.

Falsa atestanto ne restos sen puno; Kaj kiu elspiras mensogojn, tiu pereos.

Le faux témoin ne restera pas impuni, Et celui qui dit des mensonges périra.

Al malsaĝulo ne konvenas agrablaĵo; Ankoraŭ malpli konvenas al sklavo regi super princoj.

Il ne sied pas à un insensé de vivre dans les délices; Combien moins à un esclave de dominer sur des princes!

Saĝo de homo faras lin pacienca; Kaj gloro por li estas pardoni pekon.

L'homme qui a de la sagesse est lent à la colère, Et il met sa gloire à oublier les offenses.

Kiel kriego de leono estas la kolero de reĝo; Kaj lia favoro estas kiel roso sur herbo.

La colère du roi est comme le rugissement d'un lion, Et sa faveur est comme la rosée sur l'herbe.

Pereo por sia patro estas malsaĝa filo; Kaj malpacema edzino estas kiel konstanta gutado.

Un fils insensé est une calamité pour son père, Et les querelles d'une femme sont une gouttière sans fin.

Domo kaj havo estas heredataj post gepatroj; Sed saĝa edzino estas de la Eternulo.

On peut hériter de ses pères une maison et des richesses, Mais une femme intelligente est un don de l'Eternel.

Mallaboremeco enigas en profundan dormon, Kaj animo maldiligenta suferos malsaton.

La paresse fait tomber dans l'assoupissement, Et l'âme nonchalante éprouve la faim.

Kiu konservas moralordonon, tiu konservas sian animon; Sed kiu ne atentas Lian vojon, tiu mortos.

Celui qui garde ce qui est commandé garde son âme; Celui qui ne veille pas sur sa voie mourra.

Kiu kompatas malriĉulon, tiu pruntedonas al la Eternulo, Kaj Tiu redonos al li por lia bonfaro.

Celui qui a pitié du pauvre prête à l'Eternel, Qui lui rendra selon son oeuvre.

Punu vian filon, dum ekzistas espero, Sed via koro ne deziru lian pereon.

Châtie ton fils, car il y a encore de l'espérance; Mais ne désire point le faire mourir.

Koleranto devas esti punata; Ĉar se vi lin indulgos, li fariĝos ankoraŭ pli kolerema.

Celui que la colère emporte doit en subir la peine; Car si tu le libères, tu devras y revenir.

Aŭskultu konsilon kaj akceptu admonon, Por ke vi poste estu saĝa.

Ecoute les conseils, et reçois l'instruction, Afin que tu sois sage dans la suite de ta vie.

Multaj estas la intencoj en la koro de homo, Sed la decido de la Eternulo restas fortike.

Il y a dans le coeur de l'homme beaucoup de projets, Mais c'est le dessein de l'Eternel qui s'accomplit.

Ornamo estas por la homo lia bonfaro; Kaj pli bona estas malriĉulo, ol homo mensogema.

Ce qui fait le charme d'un homme, c'est sa bonté; Et mieux vaut un pauvre qu'un menteur.

Timo antaŭ la Eternulo kondukas al vivo, Al sateco, kaj al evito de malbono.

La crainte de l'Eternel mène à la vie, Et l'on passe la nuit rassasié, sans être visité par le malheur.

Mallaboremulo metas sian manon en la poton, Kaj eĉ al sia buŝo li ĝin ne relevas.

Le paresseux plonge sa main dans le plat, Et il ne la ramène pas à sa bouche.

Se vi batos blasfemanton, sensciulo fariĝos atenta; Se oni punas saĝulon, li komprenas la instruon.

Frappe le moqueur, et le sot deviendra sage; Reprends l'homme intelligent, et il comprendra la science.

Kiu ruinigas patron kaj forpelas patrinon, Tiu estas filo hontinda kaj malbeninda.

Celui qui ruine son père et qui met en fuite sa mère Est un fils qui fait honte et qui fait rougir.

Ĉesu, mia filo, aŭskulti admonon Kaj tamen dekliniĝi de la vortoj de la instruo.

Cesse, mon fils, d'écouter l'instruction, Si c'est pour t'éloigner des paroles de la science.

Fripona atestanto mokas juĝon; Kaj la buŝo de malvirtuloj englutas maljustaĵon.

Un témoin pervers se moque de la justice, Et la bouche des méchants dévore l'iniquité.

La blasfemantojn atendas punoj, Kaj batoj la dorson de malsaĝuloj.

Les châtiments sont prêts pour les moqueurs, Et les coups pour le dos des insensés.