Proverbs 23

Kiam vi sidiĝos, por manĝi kun reganto, Rigardu bone, kio estas antaŭ vi;
وقتی با حاکم غذا می‌خوری، به‌خاطر داشته باش که با چه کسی نشسته‌ای.
Kaj vi metu tranĉilon al via gorĝo, Se vi estas avidulo.
اگر شخص پُرخوری هستی، خودت را کنترل کن
Ne deziru liajn bongustajn manĝojn; Ĉar ĝi estas trompa pano.
و حریص غذاهای لذیذ او نباش، زیرا ممکن است تو را فریب بدهد.
Ne penu riĉiĝi; Forlasu vian pripensadon.
عاقل باش و برای کسب ثروت، خود را خسته نکن،
Ĉu vi direktos viajn okulojn al ĝi? ĝi jam ne ekzistos; Ĉar riĉeco faras al si flugilojn kiel aglo, kaj forflugas al la ĉielo.
زیرا ثروت پایدار نیست و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود.
Ne manĝu panon de malbondeziranto, Kaj ne deziru liajn bongustajn manĝojn.
از سفرهٔ شخص خسیس غذا نخور و برای خوراکهای لذیذ او حریص نباش،
Ĉar kiaj estas la pensoj en lia animo, tia li ankaŭ estas: Manĝu kaj trinku, li diros al vi, Sed lia koro ne estas kun vi.
زیرا او حساب هرچه را که بخوری در فکر خود نگاه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، امّا این را از صمیم دل نمی‌گوید.
La pecon, kiun vi manĝis, vi elvomos; Kaj vane vi perdis viajn agrablajn vortojn.
لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکّرات تو برباد خواهد رفت.
En la orelojn de malsaĝulo ne parolu; Ĉar li malŝatos la saĝecon de viaj vortoj.
آدم احمق را نصیحت نکن، زیرا او سخنان حکیمانهٔ تو را بی‌اهمیّت می‌شمارد.
Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kaj sur la kampon de orfoj ne iru.
حدود زمین خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را بزور نگیر،
Ĉar ilia Liberiganto estas forta; Li defendos ilian aferon kontraŭ vi.
زیرا پشتیبان ایشان قوی است و به داد آنها می‌رسد.
Elmetu vian koron al instruo Kaj viajn orelojn al paroloj de prudento.
وقتی معلّم تو را تعلیم می‌دهد، از صمیم دل به سخنان آموزندهٔ او گوش بده.
Ne malvolu puni knabon: Se vi batos lin per kano, li ne mortos.
از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن، زیرا تنبیه او را نمی‌کشد،
Vi batos lin per kano, Kaj lian animon vi savos de Ŝeol.
بلکه جان او را از هلاکت نجات می‌دهد.
Mia filo, se via koro estos saĝa, Tiam ĝojos ankaŭ mia koro.
فرزندم، اگر حکمت بیاموزی، دل من شاد می‌شود،
Kaj mia internaĵo ĝojos, Kiam viaj lipoj parolos ĝustaĵon.
و هنگامی‌که سخن راست بگویی، تمام وجودم شادمان می‌گردد.
Via koro sin tiru ne al pekuloj, Sed al timo antaŭ la Eternulo ĉiutage.
به شریران حسادت نورز، بلکه آرزوی تو اطاعت از خداوند باشد؛
Ĉar ekzistas estonteco, Kaj via espero ne perdiĝos.
زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو برباد نخواهد رفت.
Aŭskultu vi, mia filo, kaj estu saĝa, Kaj direktu vian koron al la ĝusta vojo.
فرزندم، عاقل باش و به سخنانم گوش بده. در راه راست قدم بردار
Ne estu inter la drinkantoj de vino, Inter tiuj, kiuj manĝas tro da viando;
و با میگساران و شکم‌پرستان معاشرت نکن،
Ĉar drinkemulo kaj manĝegemulo malriĉiĝos, Kaj dormemulo havos sur si ĉifonaĵojn.
زیرا کسانی‌که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج می‌شوند.
Aŭskultu vian patron, kiu vin naskigis, Kaj ne malŝatu vian patrinon, kiam ŝi maljuniĝos.
به نصیحت پدرت که تو را به وجود آورده است، گوش بده و مادرت را هنگامی‌که پیر می‌شود، خوار نشمار.
Veron aĉetu, kaj ne vendu saĝon Kaj instruon kaj prudenton.
در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و دانش را کسب کن و به هیچ قیمتی آنها را از دست نده.
Grandan ĝojon havas patro de virtulo, Kaj naskinto de saĝulo ĝojos pro li.
فرزندی درستکار و دانا باش تا باعث خوشی و خشنودی پدر و مادرت شوی.
Via patro kaj via patrino ĝojos, Kaj via naskintino triumfos.
فرزندی درستکار و دانا باش تا باعث خوشی و خشنودی پدر و مادرت شوی.
Donu, mia filo, vian koron al mi, Kaj al viaj okuloj plaĉu miaj vojoj.
فرزندم، سخنان مرا بشنو و زندگی مرا سرمشق خود قرار ده.
Ĉar malĉastulino estas profunda foso, Kaj fremda edzino estas malvasta puto.
بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است.
Ŝi embuskas kiel rabisto, Kaj kolektas ĉirkaŭ si perfidulojn.
او مانند راهزن در کمین قربانی‌های خود می‌نشیند و به تعداد مردم خیانتکار می‌افزاید.
Ĉe kiu estas ploro? ĉe kiu estas ĝemoj? ĉe kiu estas malpaco? Ĉe kiu estas plendoj? ĉe kiu estas senkaŭzaj batoj? Ĉe kiu estas malklaraj okuloj?
مصیبت و بدبختی نصیب چه کسی می‌شود؟ چه کسی همیشه جنگ و دعوا برپا می‌کند؟ چه کسی بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟
Ĉe tiuj, kiuj sidas malfrue ĉe vino, Ĉe tiuj, kiuj venas, por gustumi aroman trinkaĵon.
کسی‌که دایم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود.
Ne rigardu la vinon, kiel ruĝa ĝi estas, Kiel ĝi brilas en la pokalo, kiel glate ĝi eniras:
پس فریفتهٔ شراب سرخ‌فام نشو که در جام به تو چشمک می‌زند و بعد آهسته از گلویت پایین می‌رود.
En la fino ĝi mordas kiel serpento Kaj pikas kiel vipuro.
در آخر، همچون مار، تو را خواهد گزید و مانند افعی تو را نیش خواهد زد.
Viaj okuloj vidos fremdaĵojn, Kaj via koro parolos malĝustaĵojn.
چشمانت چیزهای عجیب و غریب می‌بینند و گرفتار وهم و خیال می‌گردی.
Kaj vi estos kiel dormanto meze de la maro, Kaj kiel dormanto sur la supro de masto.
مانند کسی می‌شوی که در دریا خوابیده و با امواج آن دست و پنجه نرم می‌کند.
Ili batis min, sed ĝi min ne doloris; Ili frapis min, sed mi ne sentis; Kiam mi vekiĝos, mi denove tion serĉos.
می‌گویی: «مرا زدند، امّا دردی را احساس نمی‌کنم. چه وقت به هوش می‌آیم تا یک پیالهٔ دیگر بنوشم؟»