Proverbs 24

Ne sekvu malbonajn homojn, Kaj ne deziru esti kun ili;

Не завиждай на зли хора и не пожелавай да си с тях,

Ĉar ilia koro pensas pri perfortaĵo, Kaj ilia buŝo parolas malbonaĵon.

защото сърцето им измисля насилие и устните им говорят за беда.

Per saĝo konstruiĝas domo, Kaj per prudento ĝi fortikiĝas;

С мъдрост се гради дом и с разум се утвърждава,

Kaj per sciado la ĉambroj pleniĝas Per ĉia havo grandvalora kaj agrabla.

и чрез знание стаите се напълват с всякакви скъпоценни и приятни богатства.

Homo saĝa havas forton, Kaj homo prudenta estas potenca.

Мъдър човек се укрепява и човек със знание расте в сила,

Kun pripenso faru militon; Kaj venko venas per multe da konsilantoj.

защото чрез мъдър съвет ще водиш войната си и в множеството на съветниците има избавление.

Tro alta estas la saĝo por malsaĝulo; Ĉe la pordego li ne malfermos sian buŝon.

Мъдростта е непостижима за безумния, той не отваря устата си в портата.

Kiu intencas fari malbonon, Tiun oni nomas maliculo.

Който замисля да прави зло, ще се нарече коварен човек.

Malico de malsaĝulo estas peko; Kaj blasfemanto estas abomenaĵo por homo.

Измислянето на безумие е грях и присмивателят е мерзост за хората.

Se vi montriĝis malforta en tago de mizero, Via forto estas ja malgranda.

Ако покажеш малодушие в усилно време, силата ти е малка.

Savu tiujn, kiujn oni prenis por mortigi, Kaj ne fortiriĝu de tiuj, kiuj estas kondamnitaj al morto.

Избавяй теглените към смърт и задържай залитащите към клане.

Se vi diras: Ni tion ne sciis, La esploranto de koroj ja komprenas, Kaj la gardanto de via animo ja scias, Kaj Li redonas al homo laŭ liaj faroj.

Ако кажеш: Ето, ние не знаехме това! — Онзи, който претегля сърцата, не разбира ли? Онзи, който пази душата ти, не знае ли? И няма ли да въздаде на всеки човек според делата му?

Manĝu, mia filo, mielon, ĉar ĝi estas bona; Kaj la mieltavolo estas dolĉa por via gorĝo;

Сине мой, яж мед, защото е добър, и медена пита, защото е сладка на вкуса ти.

Tia estas por via animo la sciado de saĝo, se vi ĝin trovis, Kaj ekzistas estonteco, kaj via espero ne pereos.

Знай, че такава е и мъдростта за душата ти — ако я намериш, има бъдеще и надеждата ти няма да се отсече.

Ne insidu, ho malvirtulo, kontraŭ la domo de virtulo; Ne ataku lian ripozejon;

Не залягай в засада, безбожни човече, против жилището на праведния! Не разваляй мястото му за почивка,

Ĉar sep fojojn virtulo falos, kaj tamen leviĝos; Sed malvirtuloj implikiĝas en la malfeliĉo.

защото праведният седем пъти пада и пак става, а безбожните ще се сринат във зло.

Kiam falas via malamiko, ne ĝoju, Kaj ĉe lia malfeliĉo via koro ne plezuriĝu;

Не се радвай, когато падне врагът ти, и сърцето ти да не се весели, когато той се препъне,

Ĉar eble la Eternulo vidos, kaj tio ne plaĉos al Li, Kaj Li returnos de li Sian koleron.

да не би ГОСПОД да види и това да е зло в очите Му, и Той да отвърне гнева Си от него.

Ne koleru kontraŭ malbonfarantoj, Kaj ne enviu la malvirtulojn;

Не се раздразнявай заради злодеите и не завиждай на безбожните,

Ĉar la malbonulo ne havos estontecon; La lumilo de malvirtuloj estingiĝos.

защото за злия няма да има бъдеще, светилникът на безбожните ще угасне.

Timu, mia filo, la Eternulon kaj la reĝon; Kun ribeluloj ne komunikiĝu.

Сине мой, бой се от ГОСПОДА и от царя и не се свързвай със смутители,

Ĉar subite venos ilia pereo; Kaj kiu scias, kiam venos la puno de ambaŭ?

защото гибелта им ще се надигне внезапно, а кой знае унищожението и на двамата?

Ankaŭ ĉi tio estas vortoj de saĝuloj: Konsideri personojn ĉe juĝado estas ne bone.

И тези притчи са на мъдрите: Да се показва пристрастие в съд, не е добро.

Kiu diras al malvirtulo: Vi estas virtulo, Tiun malbenos popoloj, tiun malamos gentoj.

Който казва на безбожния: Ти си праведен! — народи ще го кълнат, племена ще го укоряват,

Sed kiuj faras riproĉojn, tiuj plaĉas, Kaj sur ilin venos bona beno.

а онези, които изобличават злия, ще имат благоволение и върху тях ще дойде благословението на добрите.

Kiu respondas ĝustajn vortojn, Tiu kisas per la lipoj.

Който отговаря с прави думи, целува устни.

Plenumu vian laboron ekstere, Pretigu ĉion sur via kampo; Kaj poste aranĝu vian domon.

Подготвй работата си навън и си я приготвй на нивата, а след това и съгради дома си.

Ne atestu sen kaŭzo kontraŭ via proksimulo; Ĉu vi trompus per via buŝo?

Не бъди свидетел против ближния си без причина — ще мамиш ли с устните си?

Ne diru: Kiel li agis kontraŭ mi, tiel mi agos kontraŭ li; Mi redonos al la homo laŭ lia faro.

Не казвай: Както ми направи той, така ще му направя и аз, ще върна на човека според делата му.

Mi pasis tra kampo de homo maldiligenta Kaj tra vinberĝardeno de sensaĝulo;

Минах покрай нивата на ленивия и покрай лозето на човека без разум,

Kaj jen ĉie elkreskis urtiko, Ĉio estas kovrita de dornoj, Kaj la ŝtona muro estas detruita.

и ето, всичко беше обрасло с тръни, коприва беше покрила повърхността му и каменната му ограда беше съборена.

Kaj kiam mi vidis, mi prenis ĝin en mian koron, Mi rigardis, kaj ricevis instruon:

И аз, като видях, размислих в сърцето си, погледнах и си взех поука.

Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;

Малко спане, малко дрямка, малко сгъване на ръце за сън —

Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.

и беднотията ти ще дойде като разбойник, и нуждата ти — като въоръжен мъж.