Luke 1

Nademaal velen ter hand genomen hebben, om in orde te stellen een verhaal van de dingen, die onder ons volkomen zekerheid hebben;

quoniam quidem multi conati sunt ordinare narrationem quae in nobis conpletae sunt rerum

Gelijk ons overgeleverd hebben, die van den beginne zelven aanschouwers en dienaars des Woords geweest zijn;

sicut tradiderunt nobis qui ab initio ipsi viderunt et ministri fuerunt sermonis

Zo heeft het ook mij goed gedacht, hebbende alles van voren aan naarstiglijk onderzocht, vervolgens aan u te schrijven, voortreffelijke Theofilus!

visum est et mihi adsecuto a principio omnibus diligenter ex ordine tibi scribere optime Theophile

Opdat gij moogt kennen de zekerheid der dingen, waarvan gij onderwezen zijt.

ut cognoscas eorum verborum de quibus eruditus es veritatem

In de dagen van Herodes, den koning van Judea, was een zeker priester, met name Zacharias, van de dagorde van Abia; en zijn vrouw was uit de dochteren van Aäron, en haar naam Elizabet.

fuit in diebus Herodis regis Iudaeae sacerdos quidam nomine Zaccharias de vice Abia et uxor illi de filiabus Aaron et nomen eius Elisabeth

En zij waren beiden rechtvaardig voor God, wandelende in al de geboden en rechten des Heeren, onberispelijk.

erant autem iusti ambo ante Deum incedentes in omnibus mandatis et iustificationibus Domini sine querella

En zij hadden geen kind, omdat Elizabet onvruchtbaar was, en zij beiden verre op hun dagen gekomen waren.

et non erat illis filius eo quod esset Elisabeth sterilis et ambo processissent in diebus suis

En het geschiedde, dat, als hij het priesterambt bediende voor God, in de beurt zijner dagorde.

factum est autem cum sacerdotio fungeretur in ordine vicis suae ante Deum

Naar de gewoonte der priesterlijke bediening, hem te lote was gevallen, dat hij zoude ingaan in den tempel des Heeren om te reukofferen.

secundum consuetudinem sacerdotii sorte exiit ut incensum poneret ingressus in templum Domini

En al de menigte des volks was buiten, biddende, ten ure des reukoffers.

et omnis multitudo erat populi orans foris hora incensi

En van hem werd gezien een engel des Heeren, staande ter rechter zijde van het altaar des reukoffers.

apparuit autem illi angelus Domini stans a dextris altaris incensi

En Zacharias, hem ziende, werd ontroerd, en vreze is op hem gevallen.

et Zaccharias turbatus est videns et timor inruit super eum

Maar de engel zeide tot hem: Vrees niet, Zacharias! want uw gebed is verhoord, en uw vrouw Elizabet zal u een zoon baren, en gij zult zijn naam heten Johannes.

ait autem ad illum angelus ne timeas Zaccharia quoniam exaudita est deprecatio tua et uxor tua Elisabeth pariet tibi filium et vocabis nomen eius Iohannem

En u zal blijdschap en verheuging zijn, en velen zullen zich over zijn geboorte verblijden.

et erit gaudium tibi et exultatio et multi in nativitate eius gaudebunt

Want hij zal groot zijn voor den Heere; noch wijn, noch sterken drank zal hij drinken, en hij zal met den Heiligen Geest vervuld worden, ook van zijner moeders lijf aan.

erit enim magnus coram Domino et vinum et sicera non bibet et Spiritu Sancto replebitur adhuc ex utero matris suae

En hij zal velen der kinderen Israëls bekeren tot den Heere, hun God.

et multos filiorum Israhel convertet ad Dominum Deum ipsorum

En hij zal voor Hem heengaan, in den geest en de kracht van Elias, om te bekeren de harten der vaderen tot de kinderen, en de ongehoorzamen tot de voorzichtigheid der rechtvaardigen, om den Heere te bereiden een toegerust volk.

et ipse praecedet ante illum in spiritu et virtute Heliae ut convertat corda patrum in filios et incredibiles ad prudentiam iustorum parare Domino plebem perfectam

En Zacharias zeide tot den engel: Waarbij zal ik dat weten? Want ik ben oud, en mijn vrouw is verre op haar dagen gekomen.

et dixit Zaccharias ad angelum unde hoc sciam ego enim sum senex et uxor mea processit in diebus suis

En de engel antwoordde en zeide tot hem: Ik ben Gabriël, die voor God sta, en ben uitgezonden, om tot u te spreken, en u deze dingen te verkondigen.

et respondens angelus dixit ei ego sum Gabrihel qui adsto ante Deum et missus sum loqui ad te et haec tibi evangelizare

En zie, gij zult zwijgen, en niet kunnen spreken, tot op den dag, dat deze dingen geschied zullen zijn; om dies wil, dat gij mijn woorden niet geloofd hebt, welke vervuld zullen worden op hun tijd.

et ecce eris tacens et non poteris loqui usque in diem quo haec fiant pro eo quod non credidisti verbis meis quae implebuntur in tempore suo

En het volk was wachtende op Zacharias, en zij waren verwonderd, dat hij zo lang vertoefde in den tempel.

et erat plebs expectans Zacchariam et mirabantur quod tardaret ipse in templo

En als hij uitkwam, kon hij tot hen niet spreken; en zij bekenden, dat hij een gezicht in den tempel gezien had. En hij wenkte hun toe, en bleef stom.

egressus autem non poterat loqui ad illos et cognoverunt quod visionem vidisset in templo et ipse erat innuens illis et permansit mutus

En het geschiedde, als de dagen zijner bediening vervuld waren, dat hij naar zijn huis ging.

et factum est ut impleti sunt dies officii eius abiit in domum suam

En na die dagen werd Elizabet, zijn vrouw, bevrucht; en zij verborg zich vijf maanden, zeggende:

post hos autem dies concepit Elisabeth uxor eius et occultabat se mensibus quinque dicens

Alzo heeft mij de Heere gedaan, in de dagen, in welke Hij mij aangezien heeft, om mijn versmaadheid onder de mensen weg te nemen.

quia sic mihi fecit Dominus in diebus quibus respexit auferre obprobrium meum inter homines

En in de zesde maand werd de engel Gabriël van God gezonden naar een stad in Galilea, genaamd Nazareth;

in mense autem sexto missus est angelus Gabrihel a Deo in civitatem Galilaeae cui nomen Nazareth

Tot een maagd, die ondertrouwd was met een man, wiens naam was Jozef, uit den huize Davids; en de naam der maagd was Maria.

ad virginem desponsatam viro cui nomen erat Ioseph de domo David et nomen virginis Maria

En de engel tot haar ingekomen zijnde, zeide: Wees gegroet, gij begenadigde; de Heere is met u; gij zijt gezegend onder de vrouwen.

et ingressus angelus ad eam dixit have gratia plena Dominus tecum benedicta tu in mulieribus

En als zij hem zag, werd zij zeer ontroerd over dit zijn woord, en overleide, hoedanig deze groetenis mocht zijn.

quae cum vidisset turbata est in sermone eius et cogitabat qualis esset ista salutatio

En de engel zeide tot haar: Vrees niet, Maria, want gij hebt genade bij God gevonden.

et ait angelus ei ne timeas Maria invenisti enim gratiam apud Deum

En zie, gij zult bevrucht worden, en een Zoon baren, en zult Zijn naam heten JEZUS.

ecce concipies in utero et paries filium et vocabis nomen eius Iesum

Deze zal groot zijn, en de Zoon des Allerhoogsten genaamd worden; en God, de Heere, zal Hem den troon van Zijn vader David geven.

hic erit magnus et Filius Altissimi vocabitur et dabit illi Dominus Deus sedem David patris eius

En Hij zal over het huis Jakobs Koning zijn in der eeuwigheid, en Zijns Koninkrijks zal geen einde zijn.

et regnabit in domo Iacob in aeternum et regni eius non erit finis

En Maria zeide tot den engel: Hoe zal dat wezen, dewijl ik geen man bekenne?

dixit autem Maria ad angelum quomodo fiet istud quoniam virum non cognosco

En de engel, antwoordende, zeide tot haar: De Heilige Geest zal over u komen, en de kracht des Allerhoogsten zal u overschaduwen; daarom ook, dat Heilige, Dat uit u geboren zal worden, zal Gods Zoon genaamd worden.

et respondens angelus dixit ei Spiritus Sanctus superveniet in te et virtus Altissimi obumbrabit tibi ideoque et quod nascetur sanctum vocabitur Filius Dei

En zie, Elizabet, uw nicht, is ook zelve bevrucht, met een zoon, in haar ouderdom; en deze maand is haar, die onvruchtbaar genaamd was, de zesde.

et ecce Elisabeth cognata tua et ipsa concepit filium in senecta sua et hic mensis est sextus illi quae vocatur sterilis

Want geen ding zal bij God onmogelijk zijn.

quia non erit inpossibile apud Deum omne verbum

En Maria zeide: Zie, de dienstmaagd des Heeren; mij geschiede naar uw woord. En de engel ging weg van haar.

dixit autem Maria ecce ancilla Domini fiat mihi secundum verbum tuum et discessit ab illa angelus

En Maria, opgestaan zijnde in diezelfde dagen, reisde met haast naar het gebergte, in een stad van Juda;

exsurgens autem Maria in diebus illis abiit in montana cum festinatione in civitatem Iuda

En kwam in het huis van Zacharias, en groette Elizabet.

et intravit in domum Zacchariae et salutavit Elisabeth

En het geschiedde, als Elizabet de groetenis van Maria hoorde, zo sprong het kindeken op in haar buik; en Elizabet werd vervuld met den Heiligen Geest;

et factum est ut audivit salutationem Mariae Elisabeth exultavit infans in utero eius et repleta est Spiritu Sancto Elisabeth

En riep uit met een grote stem, en zeide: Gezegend zijt gij onder de vrouwen, en gezegend is de vrucht uws buiks!

et exclamavit voce magna et dixit benedicta tu inter mulieres et benedictus fructus ventris tui

En van waar komt mij dit, dat de moeder mijns Heeren tot mij komt?

et unde hoc mihi ut veniat mater Domini mei ad me

Want zie, als de stem uwer groetenis in mijn oren geschiedde, zo sprong het kindeken van vreugde op in mijn buik.

ecce enim ut facta est vox salutationis tuae in auribus meis exultavit in gaudio infans in utero meo

En zalig is zij, die geloofd heeft; want de dingen, die haar van den Heere gezegd zijn, zullen volbracht worden.

et beata quae credidit quoniam perficientur ea quae dicta sunt ei a Domino

En Maria zeide: Mijn ziel maakt groot den Heere;

et ait Maria magnificat anima mea Dominum

En mijn geest verheugt zich in God, mijn Zaligmaker;

et exultavit spiritus meus in Deo salutari meo

Omdat Hij de nederheid Zijner dienstmaagd heeft aangezien; want zie, van nu aan zullen mij zalig spreken al de geslachten.

quia respexit humilitatem ancillae suae ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes

Want grote dingen heeft aan mij gedaan Hij, Die machtig is, en heilig is Zijn Naam.

quia fecit mihi magna qui potens est et sanctum nomen eius

En Zijn barmhartigheid is van geslacht tot geslacht over degenen, die Hem vrezen.

et misericordia eius in progenies et progenies timentibus eum

Hij heeft een krachtig werk gedaan door Zijn arm; Hij heeft verstrooid de hoogmoedigen in de gedachten hunner harten.

fecit potentiam in brachio suo dispersit superbos mente cordis sui

Hij heeft machtigen van de tronen afgetrokken, en nederigen heeft Hij verhoogd.

deposuit potentes de sede et exaltavit humiles

Hongerigen heeft Hij met goederen vervuld; en rijken heeft Hij ledig weggezonden.

esurientes implevit bonis et divites dimisit inanes

Hij heeft Israël, Zijn knecht, opgenomen, opdat Hij gedachtig ware der barmhartigheid.

suscepit Israhel puerum suum memorari misericordiae

(Gelijk Hij gesproken heeft tot onze vaderen, namelijk tot Abraham, en zijn zaad) in eeuwigheid.

sicut locutus est ad patres nostros Abraham et semini eius in saecula

En Maria bleef bij haar omtrent drie maanden, en keerde weder tot haar huis.

mansit autem Maria cum illa quasi mensibus tribus et reversa est in domum suam

En de tijd van Elizabet werd vervuld, dat zij baren zoude, en zij baarde een zoon.

Elisabeth autem impletum est tempus pariendi et peperit filium

En die daar rondom woonden, en haar magen hoorden, dat de Heere Zijn barmhartigheid grotelijks aan haar bewezen had, en waren met haar verblijd.

et audierunt vicini et cognati eius quia magnificavit Dominus misericordiam suam cum illa et congratulabantur ei

En het geschiedde, dat zij op den achtsten dag kwamen, om het kindeken te besnijden, en noemden het Zacharias, naar den naam zijns vaders.

et factum est in die octavo venerunt circumcidere puerum et vocabant eum nomine patris eius Zacchariam

En zijn moeder antwoordde en zeide: Niet alzo, maar hij zal Johannes heten.

et respondens mater eius dixit nequaquam sed vocabitur Iohannes

En zij zeiden tot haar: Er is niemand in uw maagschap, die met dien naam genaamd wordt.

et dixerunt ad illam quia nemo est in cognatione tua qui vocetur hoc nomine

En zij wenkten zijn vader, hoe hij wilde, dat hij genaamd zou worden.

innuebant autem patri eius quem vellet vocari eum

En als hij een schrijftafeltje geëist had, schreef hij, zeggende: Johannes is zijn naam. En zij verwonderden zich allen.

et postulans pugillarem scripsit dicens Iohannes est nomen eius et mirati sunt universi

En terstond werd zijn mond geopend, en zijn tong losgemaakt; en hij sprak, God lovende.

apertum est autem ilico os eius et lingua eius et loquebatur benedicens Deum

En er kwam vrees over allen, die rondom hen woonden; en in het gehele gebergte van Judea werd veel gesproken van al deze dingen.

et factus est timor super omnes vicinos eorum et super omnia montana Iudaeae divulgabantur omnia verba haec

En allen, die het hoorden, namen het ter harte, zeggende: Wat zal toch dit kindeken wezen? En de hand des Heeren was met hem.

et posuerunt omnes qui audierant in corde suo dicentes quid putas puer iste erit etenim manus Domini erat cum illo

En Zacharias, zijn vader, werd vervuld met den Heiligen Geest, en profeteerde, zeggende:

et Zaccharias pater eius impletus est Spiritu Sancto et prophetavit dicens

Geloofd zij de Heere, de God Israëls, want Hij heeft bezocht, en verlossing te weeg gebracht Zijn volke;

benedictus Deus Israhel quia visitavit et fecit redemptionem plebi suae

En heeft een hoorn der zaligheid ons opgericht, in het huis van David, Zijn knecht;

et erexit cornu salutis nobis in domo David pueri sui

Gelijk Hij gesproken heeft door den mond Zijner heilige profeten, die van het begin der wereld geweest zijn;

sicut locutus est per os sanctorum qui a saeculo sunt prophetarum eius

Namelijk een verlossing van onze vijanden, en van de hand al dergenen, die ons haten;

salutem ex inimicis nostris et de manu omnium qui oderunt nos

Opdat Hij barmhartigheid deed aan onze vaderen, en gedachtig ware aan Zijn heilig verbond;

ad faciendam misericordiam cum patribus nostris et memorari testamenti sui sancti

En aan den eed, dien Hij Abraham, onzen vader, gezworen heeft, om ons te geven.

iusiurandum quod iuravit ad Abraham patrem nostrum

Dat wij, verlost zijnde uit de hand onzer vijanden, Hem dienen zouden zonder vreze.

daturum se nobis ut sine timore de manu inimicorum nostrorum liberati serviamus illi

In heiligheid en gerechtigheid voor Hem, al de dagen onzes levens.

in sanctitate et iustitia coram ipso omnibus diebus nostris

En gij, kindeken, zult een profeet des Allerhoogsten genaamd worden; want gij zult voor het aangezicht des Heeren heengaan, om Zijn wegen te bereiden;

et tu puer propheta Altissimi vocaberis praeibis enim ante faciem Domini parare vias eius

Om Zijn volk kennis der zaligheid te geven, in vergeving hunner zonden,

ad dandam scientiam salutis plebi eius in remissionem peccatorum eorum

door de innerlijke bewegingen der barmhartigheid onzes Gods, met welke ons bezocht heeft de Opgang uit de hoogte;

per viscera misericordiae Dei nostri in quibus visitavit nos oriens ex alto

Om te verschijnen dengenen, die gezeten zijn in duisternis en schaduw des doods; om onze voeten te richten op den weg des vredes.

inluminare his qui in tenebris et in umbra mortis sedent ad dirigendos pedes nostros in viam pacis

En het kindeken wies op, en werd gesterkt in den geest, en was in de woestijnen, tot den dag zijner vertoning aan Israël.

puer autem crescebat et confortabatur spiritu et erat in deserto usque in diem ostensionis suae ad Israhel