Matthew 13

当那一天，耶稣从房子里出来，坐在海边。

taua ra i haere atu a Ihu i te whare, ka noho ki te taha o te moana.

有许多人到他那里聚集，他只得上船坐下，众人都站在岸上。

Na he rahi he hui i huihui ki a ia, a ka eke ia ki te kaipuke noho ai; i te takutai ano te hui katoa e tu ana.

他用比喻对他们讲许多道理，说：有一个撒种的出去撒种；

A he maha ana korero ki a ratou, he mea whakarite; i mea ia, Na i haere te kairui ki te rui;

撒的时候，有落在路旁的，飞鸟来吃尽了；

A, i a ia e rui ana, ka ngahoro etahi o nga purapura ki te taha o te ara, a, ko te rerenga mai o nga manu, kainga ake:

有落在土浅石头地上的，土既不深，发苗最快，

Ko etahi i ngahoro ki nga wahi kamaka, ki nga wahi kihai i nui te oneone: na pihi tonu ake, kahore hoki i hohonu te oneone:

日头出来一晒，因为没有根，就枯干了；

A, no te whitinga o te ra, ngaua iho; a, no te mea kahore he putake, memenge noa iho:

有落在荆棘里的，荆棘长起来，把它挤住了；

Ko etahi i ngahoro ki roto ki nga tataramoa; a, no te tupunga ake o nga tataramoa, kowaowaotia ana nga purapura:

又有落在好土里的，就结实，有一百倍的，有六十倍的，有三十倍的。

Ko etahi i ngahoro ki te oneone pai, a ka hua, no etahi kotahi rau, no etahi e ono tekau, no etahi e toru tekau.

有耳可听的，就应当听！

Ki te whai taringa tetahi hei whakarongo, kia rongo ia.

门徒进前来，问耶稣说：对众人讲话，为什么用比喻呢？

A ka haere nga akonga, ka mea ki a ia, He aha koe i korero whakarite tonu ai ki a ratou?

耶稣回答说：因为天国的奥祕只叫你们知道，不叫他们知道。

Na, ka whakahoki ia ki a ratou, ka mea, No te mea kua hoatu ki a koutou te matauranga ki nga mea ngaro o te rangatiratanga o te rangi, ki a ratou ia kahore i hoatu.

凡有的，还要加给他，叫他有余；凡没有的，连他所有的，也要夺去。

Ki te whai mea hoki tetahi, ka hoatu ano ki a ia, a ka maha atu ana: ki te kahore ia he mea a tetahi, ka tangohia i a ia ana ake.

所以我用比喻对他们讲，是因他们看也看不见，听也听不见，也不明白。

Na reira enei kupu whakarite aku ki a ratou; no te mea kite rawa ratou, a kahore e kite; rongo rawa, kahore hoki e matau.

在他们身上，正应了以赛亚的预言，说：你们听是要听见，却不明白；看是要看见，却不晓得；

A ka rite i a ratou te poropititanga a Ihaia, e mea nei, Rongo noa koutou, kahore e matau; titiro noa koutou, kahore e kite:

因为这百姓油蒙了心，耳朵发沉，眼睛闭著，恐怕眼睛看见，耳朵听见，心里明白，回转过来，我就医治他们。

Kua matotoru hoki te ngakau o tenei iwi, kua puhoi nga taringa ki te whakarongo, ko nga kanohi kua oti te whakamoe e ratou; kei kite o ratou kanohi, kei rongo nga taringa, a ka matau te ngakau, na ka tahuri ratou a ka whakaorangia e ahau.

但你们的眼睛是有福的，因为看见了；你们的耳朵也是有福的，因为听见了。

Ka koa ia o koutou kanohi, no te mea ka kite: o koutou taringa hoki, no te mea ka rongo.

我实在告诉你们，从前有许多先知和义人要看你们所看的，却没有看见，要听你们所听的，却没有听见。

He pono hoki taku e mea nei ki a koutou, He tokomaha nga poropiti me nga tangata tika i hiahia kia kite i nga mea e kite nei koutou, a kahore i kite; kia rongo hoki i nga mea e rongo nei koutou, a kahore i rongo.

所以，你们当听这撒种的比喻。

Na whakarongo ki te kupu i whakaritea ki te kairui.

凡听见天国道理不明白的，那恶者就来，把所撒在他心里的夺了去；这就是撒在路旁的了。

Ki te rongo tetahi ki te kupu o te rangatiratanga, a e kore e matau, na ka haere mai te wairua kino, ka kapo i te mea ka oti na te rui ki tona ngakau. Ko te tangata tenei i nga purapura i te taha o te ara.

撒在石头地上的，就是人听了道，当下欢喜领受，

Ko te tangata ia i nga purapura i nga wahi kohatu, ko te tangata i rongo ki te kupu, a hohoro tonu te tango, hari tonu;

只因心里没有根，不过是暂时的，及至为道遭了患难，或是受了逼迫，立刻就跌倒了。

Otiia kahore ona pakiaka i roto i a ia, e mau noa ana mo te wa poto: a, no te panga o te whakapawera, o te whakatoi ranei, mo te kupu, na he tonu iho.

撒在荆棘里的，就是人听了道，后来有世上的思虑、钱财的迷惑把道挤住了，不能结实。

Ko te tangata i nga purapura i waenga tataramoa, ko te tangata tena i rongo ki te kupu; a, ko te whakaaronga ki tenei ao, me te hangaru o nga taonga, hei whakakowaowao i te kupu, a kore ake he hua.

撒在好地上的，就是人听道明白了，后来结实，有一百倍的，有六十倍的，有三十倍的。

Ko te tangata ia i nga purapura i te oneone pai, ko te tangata e rongo ana ki te kupu, a e matau ana; a ka whai hua, ea ake, no tetahi kotahi rau, no tetahi e ono tekau, no tetahi e toru tekau.

耶稣又设个比喻对他们说：天国好像人撒好种在田里，

Tenei ake ano tetahi kupu whakarite i maka e ia ki a ratou, i mea ia, Ka rite te rangatiratanga o te rangi ki tetahi tangata i rui i te purapura pai ki tana mara:

及至人睡觉的时候，有仇敌来，将稗子撒在麦子里就走了。

A, i nga tangata e moe ana, ka haere mai tona hoariri, ruia iho he taru kino ki waenga witi, a haere ana.

到长苗吐穗的时候，稗子也显出来。

A, no ka pihi ake te rau, ka hua, katahi ka kitea hoki nga taru.

田主的仆人来告诉他说：主啊，你不是撒好种在田里吗？从那里来的稗子呢？

Na ka haere mai nga pononga a taua rangatira, ka mea ki a ia, E mara, kihai ianei koe i rui i te purapura pai ki tau mara? No hea ra ona taru?

主人说：这是仇敌做的。仆人说：你要我们去薅出来吗？

Na ka ki atu ia ki a ratou, Na te hoariri tenei i mea. Katahi ka mea nga pononga ki a ia, E pai ranei koe kia haere matou ki te whakawhaiti i aua taru?

主人说：不必，恐怕薅稗子，连麦子也拔出来。

A ka mea ia, Kahore; kei hutia ngatahitia te witi ina whakawhaititia nga taru.

容这两样一齐长，等著收割。当收割的时候，我要对收割的人说，先将稗子薅出来，捆成捆，留著烧；惟有麦子要收在仓里。

Tukua kia tupu tahi, a taea noatia te kotinga; a i te wa o te kotinga ka mea ahau ki nga kaikokoti, Matua whakawhaiti i nga taru, ka paihere ai hei paihere kia tahuna; ko te witi ia me kohi ki toku whare witi.

他又设个比喻对他们说：天国好像一粒芥菜种，有人拿去种在田里。

Tenei ake ano tetahi kupu whakarite i maka e ia ki a ratou, i mea ia, He rite te rangatiratanga o te rangi ki te pua nani, i kawea e te tangata, i ruia ki tana mara:

这原是百种里最小的，等到长起来，却比各样的菜都大，且成了树，天上的飞鸟来宿在它的枝上。

He iti rawa ia i nga purapura katoa: a ka tupu, ko ia te nui rawa o nga otaota, a whakarakau ana, no ka rere mai nga manu o te rangi, ka noho ki ona manga.

他又对他们讲个比喻说：天国好像面酵，有妇人拿来，藏在三斗面里，直等全团都发起来。

Tenei ake ano tetahi kupu whakarite i korerotia e ia ki a ratou, He rite te rangatiratanga o te rangi ki te rewena i tangohia e tetahi wahine, a whaongia ana ki roto ki nga mehua paraoa e toru, no ka rewenatia katoatia.

这都是耶稣用比喻对众人说的话；若不用比喻，就不对他们说什么。

Ko enei mea katoa i korerotia e Ihu ki te mano, he mea whakarite; a heoi ano ana kupu ki a ratou he kupu whakarite anake:

这是要应验先知的话，说：我要开口用比喻，把创世以来所隐藏的事发明出来。

I rite ai ta te poropiti i korero ai, i mea ai, E puaki i toku mangai nga kupu whakarite; ka korerotia e ahau nga mea i ngaro no te timatanga ra ano o te ao.

当下，耶稣离开众人，进了房子。他的门徒进前来，说：请把田间稗子的比喻讲给我们听。

Katahi ka mahue i a Ihu te mano, ka tomo ia ki te whare: na ka haere mai ana akonga ki a ia, ka mea, Whakaaturia mai ki a matou te kupu i whakaritea ki nga taru i te mara.

他回答说：那撒好种的就是人子；

Na ka whakahoki ia, ka mea ki a ratou, Ko te kairui o te purapura pai ko te Tama a te tangata;

田地就是世界；好种就是天国之子；稗子就是那恶者之子；

Ko te mara ko te ao; ko te purapura pai ko nga tamariki o te rangatiratanga; nga taru ko nga tamariki a te kino;

撒稗子的仇敌就是魔鬼；收割的时候就是世界的末了；收割的人就是天使。

Ko te hoariri i ruia ai ko te rewera; te kotinga ko te mutunga o te ao; nga kaikokoti ko nga anahera.

将稗子薅出来用火焚烧，世界的末了也要如此。

Na e huihuia ana nga taru, e tahuna ana ki te ahi; ka pera ano i te mutunga o tenei ao.

人子要差遣使者，把一切叫人跌倒的和作恶的，从他国里挑出来，

Ka tono te Tama a te tangata i ana anahera ki te huihui i roto i tona rangatiratanga i nga mea katoa e tutuki ai te waewae, i nga kaimahi ano i te kino;

丢在火炉里；在那里必要哀哭切齿了。

A ka maka e ratou ki roto ki te oumu ahi; ko te wahi tera o te tangi me te tetea o nga niho.

那时，义人在他们父的国里，要发出光来，像太阳一样。有耳可听的，就应当听！

Ko reira te hunga tika whiti ai me te ra i te rangatiratanga o to ratou Matua. Ki te whai taringa tetahi hei whakarongo, kia rongo ia.

天国好像宝贝藏在地里，人遇见了就把它藏起来，欢欢喜喜的去变卖一切所有的，买这块地。

He rite ano te rangatiratanga o te rangi ki te taonga i huna ki te mara; no te kitenga a tetahi tangata, na ka huna e ia, a haere ana, he koa hoki nona, na hokona ana ana mea katoa, a hokona ana mai taua mara mana.

天国又好像买卖人寻找好珠子，

He rite ano te rangatiratanga o te rangi ki te kaihokohoko, e rapu ana i nga peara papai:

遇见一颗重价的珠子，就去变卖他一切所有的，买了这颗珠子。

A, no tona kitenga i tetahi peara utu nui, haere ana, hokona ana ana mea katoa, a hokona ana mai taua peara mana.

天国又好像网撒在海里，聚拢各样水族，

He rite ano te rangatiratanga o te rangi ki te kupenga i tukua ki te moana, a haoa ana he ika o ia ahua, o ia ahua:

网既满了，人就拉上岸来，坐下，拣好的收在器具里，将不好的丢弃了。

A, ka ki, ka kumea ki uta, a noho ana, kohikohia ana nga ika papai ki nga kete, ko nga mea kikino ia i akiritia ki waho.

世界的末了也要这样。天使要出来，从义人中把恶人分别出来，

Ka pera ano a te mutunga o te ao: ka haere nga anahera, ka wehewehe i te hunga kino i roto i te hunga tika,

丢在火炉里；在那里必要哀哭切齿了。

A ka maka i a ratou ki roto ki te oumu ahi: ko te wahi tera o te tangi, o te tetea o nga niho.

耶稣说：这一切的话你们都明白了吗？他们说：我们明白了。

Ka mea a Ihu ki a ratou, Kua matau ranei koutou ki enei mea katoa? Ka mea ratou ki a ia, Ae, e te Ariki.

他说：凡文士受教作天国的门徒，就像一个家主从他库里拿出新旧的东西来。

Na ka mea ia ki a ratou, Koia te karaipi, i akona ki te rangatiratanga o te rangi, i rite ai ki tetahi rangatira whare e whakaputa mai ana i nga mea hou, i nga mea tawhito, i roto i tana toa.

耶稣说完了这些比喻，就离开那里，

A, ka mutu enei kupu whakarite a Ihu, ka haere atu ia i reira.

来到自己的家乡，在会堂里教训人，甚至他们都希奇，说：这人从那里有这等智慧和异能呢？

A, ka tae ki tona kainga tupu, ka ako i a ratou i roto i to ratou whare karakia, a miharo noa ratou, ka mea, No hea enei whakaaro nui me nga merekara a tenei tangata?

这不是木匠的儿子吗？他母亲不是叫马利亚吗？他弟兄们不是叫雅各、约西（有古卷：约瑟）、西门、犹大吗？

Ehara ianei tenei i te tama a te kamura? He teka ianei ko Meri te ingoa o tona whaea? Ko Hemi hoki ratou ko Hohepa, ko Haimona, ko Hura, ona teina?

他妹妹们不是都在我们这里吗？这人从那里有这一切的事呢？

Me ona tuahine, kahore ianei ratou katoa i a tatou nei? No hea ra enei mea katoa a tenei tangata?

他们就厌弃他（厌弃他：原文是因他跌倒）。耶稣对他们说：大凡先知，除了本地本家之外，没有不被人尊敬的。

Heoi ka he ratou ki a ia. Otira ka mea a Ihu ki a ratou, Kei tona kainga, kei tona whare anake te poropiti hapa ai i te honore.

耶稣因为他们不信，就在那里不多行异能了。

A kihai i maha nga merekara i meatia e ia ki reira, i to ratou whakaponokore hoki.