Acts 7

大祭司就说：这些事果然有吗？

Katahi ka mea te tohunga nui, He pono ranei enei mea?

司提反说：诸位父兄请听！当日我们的祖宗亚伯拉罕在美索不达米亚还未住哈兰的时候，荣耀的　神向他显现，

Na mea ia, E nga teina, e nga matua, whakarongo mai: I puta te Atua o te kororia ki to tatou matua, ki a Aperahama, i a ia i Mehopotamia, a kiano i noho ki Harana,

对他说：你要离开本地和亲族，往我所要指示你的地方去。

Ka mea ki a ia, Haere atu i tou whenua, i ou whanaunga, a e tomo ki te whenua e whakakitea e ahau ki a koe.

他就离开迦勒底人之地，住在哈兰。他父亲死了以后，　神使他从那里搬到你们现在所住之地。

Na puta mai ana ia i te whenua o nga Karari, noho ana ki Harana: a, no te matenga o tona papa, ka whakahekea mai ia i reira e te Atua ki tenei whenua e noho nei koutou.

在这地方，　神并没有给他产业，连立足之地也没有给他；但应许要将这地赐给他和他的后裔为业；那时他还没有儿子。

A kihai i hoatu tetahi kainga mona i konei, kore rawa, ahakoa he turanga waewae noa: heoi i oati ia, tera e homai a konei hei kainga mona, mo tona uri hoki i muri i a ia, ahakoa ra i taua wa kahore ana tamariki.

　神说：他的后裔必寄居外邦，那里的人要叫他们作奴仆，苦待他们四百年。

A i penei te korero a te Atua, tera tona uri e noho manene ki te whenua ke: ka meinga hoki hei pononga, a e wha rau tau e tukinotia ana.

　神又说：使他们作奴仆的那国，我要惩罚。以后他们要出来，在这地方事奉我。

Na, ko te iwi e meinga ai ratou hei pononga, ka whakawakia e ahau, e ai ta te Atua: muri iho i tenei ka puta mai ratou, a ka mahi ki ahau i tenei wahi.

　神又赐他割礼的约。于是亚伯拉罕生了以撒，第八日给他行了割礼。以撒生雅各，雅各生十二位先祖。

A i homai ano e ia ki a ia te kawenata o te kotinga: a whanau ake ta Aperahama ko Ihaka, a i te waru o nga ra ka kotia; a na Ihaka ko Hakopa; na Hakopa hoki nga tupuna kotahi tekau ma rua.

先祖嫉妒约瑟，把他卖到埃及去；　神却与他同在，

Na ka hae nga tupuna ki a Hohepa, a hokona ana ia ki Ihipa: otira i a ia te Atua;

救他脱离一切苦难，又使他在埃及王法老面前得恩典，有智慧。法老就派他作埃及国的宰相兼管全家。

Nana ia i whakaora i ona matenga katoa, a hoatu ana ki a ia he pai, he matauranga i te aroaro o Parao kingi o Ihipa; a meinga ana ia e tera hei kawana mo Ihipa, mo tona whare katoa hoki.

后来埃及和迦南全地遭遇饥荒，大受艰难，我们的祖宗就绝了粮。

Na i reira ka puta he matekai ki te whenua katoa o Ihipa, o Kanaana, a he mate nui: kihai rawa i kitea he oranga e o tatou matua.

雅各听见在埃及有粮，就打发我们的祖宗初次往那里去。

A, no te rongonga o Hakopa, e whai witi ana a Ihipa, ka tonoa e ia o tatou matua, ko te tononga tuatahi.

第二次约瑟与弟兄们相认，他的亲族也被法老知道了。

A, no te tononga tuarua, ka whakamohiotia a Hohepa ki ona tuakana; a ka whakaaturia ki a Parao te iwi o Hohepa.

约瑟就打发弟兄请父亲雅各和全家七十五个人都来。

Na ka tono tangata a Hohepa ki te karanga i tona papa, i a Hakopa ki a ia, i ona huanga katoa hoki, e whitu tekau ma rima nga wairua.

于是雅各下了埃及，后来他和我们的祖宗都死在那里；

Na heke ana a Hakopa ki Ihipa, a ka mate, a ia me o tatou matua.

又被带到示剑，葬于亚伯拉罕在示剑用银子从哈抹子孙买来的坟墓里。

A kawea atu ana ratou ki Hekeme, whakatakotoria ana ki te urupa i hokona mai ra e Aperahama, he moni hiriwa te utu, i nga tama a Hamora i Hekeme.

及至　神应许亚伯拉罕的日期将到，以色列民在埃及兴盛众多，

A, no ka tata mai te wa mo te mea i korerotia ra i mua, i oatitia ra e te Atua ki a Aperahama, ka tupu te iwi, ka tini haere ki Ihipa,

直到有不晓得约瑟的新王兴起。

A tae noa ki te putanga ake o tetahi atu kingi mo Ihipa, kihai nei i mohio ki a Hohepa.

他用诡计待我们的宗族，苦害我们的祖宗，叫他们丢弃婴孩，使婴孩不能存活。

Ko ia te mea nana i tinihanga to tatou iwi, i whakatupu kino o tatou matua, i meatia ai kia maka atu a ratou tamariki kei puta ki te ora.

那时，摩西生下来，俊美非凡，在他父亲家里抚养了三个月。

No taua wa ka whanau a Mohi, he tangata tino ataahua; e toru nga marama i whakatupuria ai ia i roto i te whare o tona papa,

他被丢弃的时候，法老的女儿拾了去，养为自己的儿子。

A, no ka maka atu ia, ka tangohia ake ia e te tamahine a Parao, a atawhaitia ana hei tamaiti ake mana.

摩西学了埃及人一切的学问，说话行事都有才能。

Na i ata whakaakona a Mohi ki nga mea katoa o te matauranga o nga Ihipiana; a he mana rawa ia, i te kupu, i te mahi.

他将到四十岁，心中起意去看望他的弟兄以色列人；

A, ka tata ona tau ki te wha tekau, ka uru mai te whakaaro ki tona ngakau kia haere ia ki ona tuakana, ki nga tama a Iharaira.

到了那里，见他们一个人受冤屈，就护庇他，为那受欺压的人报仇，打死了那埃及人。

A, i tona kitenga i tetahi o ratou e tukinotia ana, ka awhina ia i a ia, a patua iho e ia te Ihipiana, a ka whai utu mona i tukinotia ra:

他以为弟兄必明白　神是借他的手搭救他们；他们却不明白。

Hua noa e mohio ona tuakana, nona te ringa e homai ai e te Atua te whakaoranga mo ratou: heoi kihai ratou i mohio.

第二天，遇见两个以色列人争斗，就劝他们和睦，说：你们二位是弟兄，为什么彼此欺负呢？

Na i te aonga ake ka puta atu ia ki etahi e whawhai ana ki a raua, ka tahuri ki te wawao i a raua, ka mea, E hoa ma, he teina, he tuakana korua: he aha korua ka kino ai ki a korua ano?

那欺负邻舍的把他推开，说：谁立你作我们的首领和审判官呢？

Otira peia atu ana ia e te tangata nana te he ki tona hoa; i mea ia, Na wai koe i mea hei rangatira, hei kaiwhakawa mo maua?

难道你要杀我，像昨天杀那埃及人吗？

E mea ana koe ki te whakamate i ahau, me koe i whakamate ra i te Ihipiana inanahi?

摩西听见这话就逃走了，寄居于米甸；在那里生了两个儿子。

Na ka tahuti a Mohi i taua korero, a noho manene ana i Miriana; a tokorua ana tama i whanau ki reira.

过了四十年，在西奈山的旷野，有一位天使从荆棘火焰中向摩西显现。

A, no ka tutuki nga tau e wha tekau, ka puta ki a ia tetahi anahera a te Ariki i te koraha o Maunga Hinai, i roto i te mura ahi i te rakau.

摩西见了那异象，便觉希奇，正进前观看的时候，有主的声音说：

A, no te kitenga o Mohi, ka miharo ki taua whakakitenga; a i a ia ka whakatata atu ki te matakitaki, ka puaki mai te reo o te Ariki ki a ia,

我是你列祖的　神，就是亚伯拉罕的　神，以撒的　神，雅各的　神。摩西战战兢兢，不敢观看。

Ko te Atua ahau o ou matua, ko te Atua o Aperahama, o Ihaka, o Hakopa. Na wiri ana a Mohi, kore rawa i kaha ki te titiro atu.

主对他说：把你脚上的鞋脱下来；因为你所站之地是圣地。

A ka mea mai te Ariki ki a ia, Wetekia atu nga hu i ou waewae: ko te wahi hoki e tu na koe he oneone tapu.

我的百姓在埃及所受的困苦，我实在看见了，他们悲叹的声音，我也听见了。我下来要救他们。你来！我要差你往埃及去。

Kua tino kite hoki ahau i te mate o toku iwi e noho nei i Ihipa, kua rongo hoki i ta ratou aue, a kua heke iho nei ahau ki te whakaora i a ratou. Na, haere mai, ka tonoa koe e ahau ki Ihipa.

这摩西就是百姓弃绝说谁立你作我们的首领和审判官的；　神却借那在荆棘中显现之使者的手差派他作首领、作救赎的。

Na ko taua Mohi i whakakahoretia ra e ratou, i mea ra ratou, na wai koe i mea hei rangatira, hei kaiwhakawa? ko ia ano i tonoa e te Atua hei rangatira, hei kaiwhakaora, he mea na te ringa o te anahera i puta mai ra ki a ia i te rakau.

这人领百姓出来，在埃及，在红海、在旷野，四十年间行了奇事神迹。

Na taua tangata ratou i arahi atu, i muri iho i tana mahinga i nga mea whakamiharo, i nga tohu, ki te whenua o Ihipa, ki te Moana Whero, ki te koraha hoki i nga tau e wha tekau.

那曾对以色列人说　神要从你们弟兄中间给你们兴起一位先知像我的，就是这位摩西。

Ko taua Mohio ano tenei i mea atu ra ki nga tamariki a Iharaira, Ma te Atua e whakaara ake he poropiti mo koutou i roto i o koutou teina, he penei me ahau.

这人曾在旷野会中和西奈山上，与那对他说话的天使同在，又与我们的祖宗同在，并且领受活泼的圣言传给我们。

Ko ia ano tenei i te whakaminenga i te koraha, raua ko te anahera i korero ra ki a ia i Maunga Hinai, ko o tatou matua hoki: i riro mai ai i a ia nga kupu ora hei homai ki a tatou.

我们的祖宗不肯听从，反弃绝他，心里归向埃及，

Kihai nei o tatou matua i pai ki te whakarongo ki a ia, heoi peia atu ana ia e ratou, a hoki ana o ratou ngakau ki Ihipa.

对亚伦说：你且为我们造些神像，在我们前面引路；因为领我们出埃及地的那个摩西，我们不知道他遭了什么事。

A mea ana ratou ki a Arona, hanga ma tatou etahi atua hei haere ki mua i a tatou: ko tenei Mohi hoki i arahina mai nei tatou i te whenua o Ihipa, kahore tatou e matau kua ahatia ranei.

那时，他们造了一个牛犊，又拿祭物献给那像，欢喜自己手中的工作。

Heoi hanga ana e ratou he kuao kau i aua ra, tapaea ana he patunga tapu ma taua whakapakoko, a koa ana o ratou ngakau ki nga mahi a o ratou ringa.

　神就转脸不顾，任凭他们事奉天上的日月星辰，正如先知书上所写的说：以色列家啊，你们四十年间在旷野，岂是将牺牲和祭物献给我吗？

Na ka tahuri ke te Atua, tukua atu ana ratou kia karakia ki te ope o te rangi; kia pera me te mea i tuhia ki te pukapuka a nga poropiti, I homai koia e koutou ki ahau nga patunga tapu me nga whakahere i nga tau e wha tekau i te koraha, e te whar e o Iharaira?

你们抬著摩洛的帐幕和理番神的星，就是你们所造为要敬拜的像。因此，我要把你们迁到巴比伦外去。

Na kua mau koutou ki te tapenakara o Moroko, ki te whetu o to koutou atua o Reipana, ki nga whakapakoko i hanga e koutou hei koropiko atu; na, maku koutou e kawe atu ki tawahi o Papurona.

我们的祖宗在旷野，有法柜的帐幕，是　神吩咐摩西叫他照所看见的样式做的。

I o tatou matua te tapenakara o te whakaaturanga i te koraha, tana hoki i whakarite ai, i mea ai ki a Mohi kia hanga e ia, kia rite ki te tauira i kite ai ia.

这帐幕，我们的祖宗相继承受。当　神在他们面前赶出外邦人去的时候，他们同约书亚把帐幕搬进承受为业之地，直存到大卫的日子。

A, i o ratou na ra, na o tatou matua i mau mai, i a ratou ko Hohua i haere mai ai ki te noho i te whenua o nga Tauiwi, i peia atu nei e te Atua i te aroaro o o tatou matua, a taea noatia nga ra i a Rawiri;

大卫在　神面前蒙恩，祈求为雅各的　神预备居所；

I paingia nei ia e te Atua, a i inoi hoki mana e rapu he nohoanga mo te Atua o Hakopa.

却是所罗门为　神造成殿宇。

Na Horomona ia i hanga he whare mona.

其实，至高者并不住人手所造的，就如先知所言：

He ahakoa ra, e kore te Runga Rawa e noho ki nga whare i hanga e te ringa; ko ta te poropiti hoki tena i mea ai,

主说：天是我的座位，地是我的脚凳；你们要为我造何等的殿宇？那里是我安息的地方呢？

Ko te rangi toku torona, ko te whenua toku turanga waewae; he whare pehea ta koutou e hanga ai moku? e ai ta te Ariki: a ko tehea te wahi e okioki ai ahau?

这一切不都是我手所造的吗？

Ehara ianei i toku ringa nana enei mea katoa i hanga?

你们这硬著颈项、心与耳未受割礼的人，常时抗拒圣灵！你们的祖宗怎样，你们也怎样。

E te hunga kaki maro, kahore nei i kotia te ngakau me nga taringa, he whakakeke tonu ta koutou ki te Wairua Tapu: rite tonu ta koutou ki ta o koutou matua.

那一个先知不是你们祖宗逼迫呢？他们也把预先传说那义者要来的人杀了；如今你们又把那义者卖了，杀了。

Ko tehea o nga poropiti kihai i whakatupuria kinotia e o koutou matua? whakamatea iho e ratou te hunga i poropititia ai te haerenga mai o te Mea Tika: ko koutou nei ona kaituku, ona kaikohuru;

你们受了天使所传的律法，竟不遵守。

Ko koutou, kua riro na i a koutou te ture, i ta nga anahera i whakatakoto mai ai, heoi kihai i puritia e koutou.

众人听见这话就极其恼怒，向司提反咬牙切齿。

A ka rongo ratou ki enei mea, na tu rawa ki roto ki o ratou ngakau, tetea ana o ratou niho ki a ia.

但司提反被圣灵充满，定睛望天，看见　神的荣耀，又看见耶稣站在　神的右边，

Otiia ko ia, ki tonu i te Wairua Tapu, titiro matatau atu ana ki te rangi, ka kite i te kororia o te Atua, i a Ihu hoki e tu ana i te ringa matau o te Atua;

就说：我看见天开了，人子站在　神的右边。

A ka mea, nana, e kite ana ahau ko nga rangi e tuhaha ana, a ko te Tama a te tangata e tu ana i te ringa matau o te Atua.

众人大声喊叫，摀著耳朵，齐心拥上前去，

Katahi ratou ka hamama, he nui te reo, ka puru i o ratou taringa, a kotahi tonu te omanga atu ki a ia,

把他推到城外，用石头打他。作见证的人把衣裳放在一个少年人名叫扫罗的脚前。

Ka maka ia e ratou ki waho o te pa, a akina ana ki te kohatu: ko nga kaititiro i whakatakoto i o ratou kakahu ki nga waewae o tetahi taitama, ko Haora te ingoa.

他们正用石头打的时候，司提反呼籲主说：求主耶稣接收我的灵魂！

Heoi akina ana e ratou a Tepene ki te kohatu, me ia e karanga ana ki te Ariki, e mea ana, E te Ariki, e Ihu, toku wairua ki a koe.

又跪下大声喊著说：主啊，不要将这罪归于他们！说了这话，就睡了。扫罗也喜悦他被害。

Katahi ia ka tuturi ki raro, ka karanga, he nui te reo, E te Ariki, kaua tenei mea e whakairia ki a ratou. A, i tana korerotanga i tenei, ka moe.