Proverbs 24

Не завиждай на зли хора и не пожелавай да си с тях,

Ne sekvu malbonajn homojn, Kaj ne deziru esti kun ili;

защото сърцето им измисля насилие и устните им говорят за беда.

Ĉar ilia koro pensas pri perfortaĵo, Kaj ilia buŝo parolas malbonaĵon.

С мъдрост се гради дом и с разум се утвърждава,

Per saĝo konstruiĝas domo, Kaj per prudento ĝi fortikiĝas;

и чрез знание стаите се напълват с всякакви скъпоценни и приятни богатства.

Kaj per sciado la ĉambroj pleniĝas Per ĉia havo grandvalora kaj agrabla.

Мъдър човек се укрепява и човек със знание расте в сила,

Homo saĝa havas forton, Kaj homo prudenta estas potenca.

защото чрез мъдър съвет ще водиш войната си и в множеството на съветниците има избавление.

Kun pripenso faru militon; Kaj venko venas per multe da konsilantoj.

Мъдростта е непостижима за безумния, той не отваря устата си в портата.

Tro alta estas la saĝo por malsaĝulo; Ĉe la pordego li ne malfermos sian buŝon.

Който замисля да прави зло, ще се нарече коварен човек.

Kiu intencas fari malbonon, Tiun oni nomas maliculo.

Измислянето на безумие е грях и присмивателят е мерзост за хората.

Malico de malsaĝulo estas peko; Kaj blasfemanto estas abomenaĵo por homo.

Ако покажеш малодушие в усилно време, силата ти е малка.

Se vi montriĝis malforta en tago de mizero, Via forto estas ja malgranda.

Избавяй теглените към смърт и задържай залитащите към клане.

Savu tiujn, kiujn oni prenis por mortigi, Kaj ne fortiriĝu de tiuj, kiuj estas kondamnitaj al morto.

Ако кажеш: Ето, ние не знаехме това! — Онзи, който претегля сърцата, не разбира ли? Онзи, който пази душата ти, не знае ли? И няма ли да въздаде на всеки човек според делата му?

Se vi diras: Ni tion ne sciis, La esploranto de koroj ja komprenas, Kaj la gardanto de via animo ja scias, Kaj Li redonas al homo laŭ liaj faroj.

Сине мой, яж мед, защото е добър, и медена пита, защото е сладка на вкуса ти.

Manĝu, mia filo, mielon, ĉar ĝi estas bona; Kaj la mieltavolo estas dolĉa por via gorĝo;

Знай, че такава е и мъдростта за душата ти — ако я намериш, има бъдеще и надеждата ти няма да се отсече.

Tia estas por via animo la sciado de saĝo, se vi ĝin trovis, Kaj ekzistas estonteco, kaj via espero ne pereos.

Не залягай в засада, безбожни човече, против жилището на праведния! Не разваляй мястото му за почивка,

Ne insidu, ho malvirtulo, kontraŭ la domo de virtulo; Ne ataku lian ripozejon;

защото праведният седем пъти пада и пак става, а безбожните ще се сринат във зло.

Ĉar sep fojojn virtulo falos, kaj tamen leviĝos; Sed malvirtuloj implikiĝas en la malfeliĉo.

Не се радвай, когато падне врагът ти, и сърцето ти да не се весели, когато той се препъне,

Kiam falas via malamiko, ne ĝoju, Kaj ĉe lia malfeliĉo via koro ne plezuriĝu;

да не би ГОСПОД да види и това да е зло в очите Му, и Той да отвърне гнева Си от него.

Ĉar eble la Eternulo vidos, kaj tio ne plaĉos al Li, Kaj Li returnos de li Sian koleron.

Не се раздразнявай заради злодеите и не завиждай на безбожните,

Ne koleru kontraŭ malbonfarantoj, Kaj ne enviu la malvirtulojn;

защото за злия няма да има бъдеще, светилникът на безбожните ще угасне.

Ĉar la malbonulo ne havos estontecon; La lumilo de malvirtuloj estingiĝos.

Сине мой, бой се от ГОСПОДА и от царя и не се свързвай със смутители,

Timu, mia filo, la Eternulon kaj la reĝon; Kun ribeluloj ne komunikiĝu.

защото гибелта им ще се надигне внезапно, а кой знае унищожението и на двамата?

Ĉar subite venos ilia pereo; Kaj kiu scias, kiam venos la puno de ambaŭ?

И тези притчи са на мъдрите: Да се показва пристрастие в съд, не е добро.

Ankaŭ ĉi tio estas vortoj de saĝuloj: Konsideri personojn ĉe juĝado estas ne bone.

Който казва на безбожния: Ти си праведен! — народи ще го кълнат, племена ще го укоряват,

Kiu diras al malvirtulo: Vi estas virtulo, Tiun malbenos popoloj, tiun malamos gentoj.

а онези, които изобличават злия, ще имат благоволение и върху тях ще дойде благословението на добрите.

Sed kiuj faras riproĉojn, tiuj plaĉas, Kaj sur ilin venos bona beno.

Който отговаря с прави думи, целува устни.

Kiu respondas ĝustajn vortojn, Tiu kisas per la lipoj.

Подготвй работата си навън и си я приготвй на нивата, а след това и съгради дома си.

Plenumu vian laboron ekstere, Pretigu ĉion sur via kampo; Kaj poste aranĝu vian domon.

Не бъди свидетел против ближния си без причина — ще мамиш ли с устните си?

Ne atestu sen kaŭzo kontraŭ via proksimulo; Ĉu vi trompus per via buŝo?

Не казвай: Както ми направи той, така ще му направя и аз, ще върна на човека според делата му.

Ne diru: Kiel li agis kontraŭ mi, tiel mi agos kontraŭ li; Mi redonos al la homo laŭ lia faro.

Минах покрай нивата на ленивия и покрай лозето на човека без разум,

Mi pasis tra kampo de homo maldiligenta Kaj tra vinberĝardeno de sensaĝulo;

и ето, всичко беше обрасло с тръни, коприва беше покрила повърхността му и каменната му ограда беше съборена.

Kaj jen ĉie elkreskis urtiko, Ĉio estas kovrita de dornoj, Kaj la ŝtona muro estas detruita.

И аз, като видях, размислих в сърцето си, погледнах и си взех поука.

Kaj kiam mi vidis, mi prenis ĝin en mian koron, Mi rigardis, kaj ricevis instruon:

Малко спане, малко дрямка, малко сгъване на ръце за сън —

Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;

и беднотията ти ще дойде като разбойник, и нуждата ти — като въоръжен мъж.

Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.