Proverbs 23

Когато седнеш да ядеш с управител, много внимавай какво има пред теб,

Kiam vi sidiĝos, por manĝi kun reganto, Rigardu bone, kio estas antaŭ vi;

и сложи нож на гърлото си, ако си лаком.

Kaj vi metu tranĉilon al via gorĝo, Se vi estas avidulo.

Не пожелавай неговите лакомства, защото те са измамни гозби.

Ne deziru liajn bongustajn manĝojn; Ĉar ĝi estas trompa pano.

Не се старай да се обогатиш, отдалечи се от тази си мъдрост.

Ne penu riĉiĝi; Forlasu vian pripensadon.

Насочиш ли към него очите си — и го няма; защото богатството наистина си прави крила като орел, който лети към небето.

Ĉu vi direktos viajn okulojn al ĝi? ĝi jam ne ekzistos; Ĉar riĉeco faras al si flugilojn kiel aglo, kaj forflugas al la ĉielo.

Не яж хляба на онзи, който има лошо око, и не пожелавай неговите лакомства,

Ne manĝu panon de malbondeziranto, Kaj ne deziru liajn bongustajn manĝojn.

защото каквито са мислите в душата му, такъв е и той. Казва ти: Яж и пий! — но сърцето му не е с теб.

Ĉar kiaj estas la pensoj en lia animo, tia li ankaŭ estas: Manĝu kaj trinku, li diros al vi, Sed lia koro ne estas kun vi.

Залъка, който си изял, ще повърнеш и ще изгубиш сладките си думи.

La pecon, kiun vi manĝis, vi elvomos; Kaj vane vi perdis viajn agrablajn vortojn.

Не говори в ушите на безумния, защото той ще презре мъдростта на думите ти.

En la orelojn de malsaĝulo ne parolu; Ĉar li malŝatos la saĝecon de viaj vortoj.

Не премествай стари граници и не навлизай в нивите на сираците,

Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kaj sur la kampon de orfoj ne iru.

защото Изкупителят им е мощен, Той ще защити делото им против теб.

Ĉar ilia Liberiganto estas forta; Li defendos ilian aferon kontraŭ vi.

Предай сърцето си на поука и ушите си — на думи на знание.

Elmetu vian koron al instruo Kaj viajn orelojn al paroloj de prudento.

Не задържай наказанието от детето, защото, ако и да го биеш с пръчката, то няма да умре.

Ne malvolu puni knabon: Se vi batos lin per kano, li ne mortos.

Ти ще го биеш с пръчката, но ще избавиш душата му от Шеол.

Vi batos lin per kano, Kaj lian animon vi savos de Ŝeol.

Сине мой, ако сърцето ти Е мъдро, и моето сърце ще се радва;

Mia filo, se via koro estos saĝa, Tiam ĝojos ankaŭ mia koro.

и сърцето ми ще се радва, когато устните ти говорят право.

Kaj mia internaĵo ĝojos, Kiam viaj lipoj parolos ĝustaĵon.

Да не завижда сърцето ти на грешните, а живей в страха от ГОСПОДА цял ден,

Via koro sin tiru ne al pekuloj, Sed al timo antaŭ la Eternulo ĉiutage.

защото наистина има бъдеще и надеждата ти няма да се отсече.

Ĉar ekzistas estonteco, Kaj via espero ne perdiĝos.

Слушай, сине мой, и бъди мъдър, и насочвай сърцето си право в пътя.

Aŭskultu vi, mia filo, kaj estu saĝa, Kaj direktu vian koron al la ĝusta vojo.

Не бъди между пияници, с лакоми месоядци,

Ne estu inter la drinkantoj de vino, Inter tiuj, kiuj manĝas tro da viando;

защото пияницата и гуляйджията осиромашават и сънливостта облича в дрипи.

Ĉar drinkemulo kaj manĝegemulo malriĉiĝos, Kaj dormemulo havos sur si ĉifonaĵojn.

Слушай баща си, който те е родил, и не презирай майка си, когато остарее.

Aŭskultu vian patron, kiu vin naskigis, Kaj ne malŝatu vian patrinon, kiam ŝi maljuniĝos.

Купувай истина и не я продавай, и мъдрост, и поука, и разум.

Veron aĉetu, kaj ne vendu saĝon Kaj instruon kaj prudenton.

Бащата на праведния ще се радва много и който ражда мъдър син, ще има радост в него.

Grandan ĝojon havas patro de virtulo, Kaj naskinto de saĝulo ĝojos pro li.

Нека се веселят баща ти и майка ти и нека се възхищава тази, която те е родила.

Via patro kaj via patrino ĝojos, Kaj via naskintino triumfos.

Сине мой, дай сърцето си на мен и нека очите ти внимават в моите пътища,

Donu, mia filo, vian koron al mi, Kaj al viaj okuloj plaĉu miaj vojoj.

защото блудницата е дълбока яма и чужда жена е тесен ров.

Ĉar malĉastulino estas profunda foso, Kaj fremda edzino estas malvasta puto.

Да, тя причаква като крадец и умножава неверните между хората.

Ŝi embuskas kiel rabisto, Kaj kolektas ĉirkaŭ si perfidulojn.

Кой има горко? Кой има скръб? Кой има кавги? Кой има оплакване? Кой има удари без причина? Кой има мътни очи?

Ĉe kiu estas ploro? ĉe kiu estas ĝemoj? ĉe kiu estas malpaco? Ĉe kiu estas plendoj? ĉe kiu estas senkaŭzaj batoj? Ĉe kiu estas malklaraj okuloj?

Онези, които закъсняват над виното, които ходят да търсят подправено вино.

Ĉe tiuj, kiuj sidas malfrue ĉe vino, Ĉe tiuj, kiuj venas, por gustumi aroman trinkaĵon.

Не гледай виното, че е червено, че искри в чашата, че се поглъща гладко,

Ne rigardu la vinon, kiel ruĝa ĝi estas, Kiel ĝi brilas en la pokalo, kiel glate ĝi eniras:

защото накрая то хапе като змия и жили като усойница.

En la fino ĝi mordas kiel serpento Kaj pikas kiel vipuro.

Очите ти ще виждат странности и сърцето ти ще говори объркано,

Viaj okuloj vidos fremdaĵojn, Kaj via koro parolos malĝustaĵojn.

и ще бъдеш като спящ сред морето или като лежащ на върха на мачта.

Kaj vi estos kiel dormanto meze de la maro, Kaj kiel dormanto sur la supro de masto.

Удариха ме, но не ме заболя, биха ме, но не усетих. Кога ще се събудя, за да продължа, да го потърся пак?

Ili batis min, sed ĝi min ne doloris; Ili frapis min, sed mi ne sentis; Kiam mi vekiĝos, mi denove tion serĉos.